6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứSáu10-6-2022
Tiêu điểm
Khác biệt khi xét xử theo thủ tục tố tụng dân sự hay hình sự
VỤ HỦY PHẦN DÂN SỰ CỦA BẢN ÁN HÌNH SỰ:
Cần giải quyết
theo thủ tục
tố tụng hình sự
Theo chuyên gia, TANDTP CầnThơ đã không
đúng khi áp dụng pháp luật tố tụng dân sự để giải
quyết lại phần dân sự bị hủy trong bản án hình sự
trước đó.
MINHCHUNG
T
rên số báo ngày 9-6,
Pháp Luật
TP.HCM
đã thông tin về quan
điểm trái chiều của VKS và
tòa án trong việc phân định thẩm
quyền xét xử phần dân sự bị hủy
trong bản án hình sự trước đó.
Đại diện VKS cho rằng phải do
Tòa Hình sự thụ lý theo pháp luật
tố tụng hình sự (TTHS). Tuy nhiên,
sau khi nhận được văn bản đề nghị
của VKS thì Tòa Dân sự vẫn tiếp
tục giải quyết. Tại phiên tòa, HĐXX
cho rằng ý kiến của VKS là không
cần thiết vì phần xử lý dân sự trong
vụ án hình sự vẫn phải tuân theo Bộ
luật Tố tụng dân sự (TTDS).
Để rộng đường dư luận, trên số
báo hôm nay,
Pháp Luật TP.HCM
xin giới thiệu một số ý kiến phân
tích xung quanh vấn đề trên.
TAND Tối cao
đã hướng dẫn rõ
Nêu quan điểm về vụ việc, ThS -
luật sư (LS) Nguyễn Văn Dũ, Đoàn
LS TP.HCM, cho biết: Theo mục 5
phần II Nghị quyết 05/2005 của Hội
đồng thẩm phán TAND Tối cao thì
có ba trường hợp tòa án cấp phúc
thẩm tuyên hủy phần quyết định
dân sự trong vụ án hình sự.
Thứ nhất, hủy phần quyết định
dân sự để điều tra lại. Theo đó, phần
dân sự này phải chuyển về cơ quan
điều tra (CQĐT) để điều tra lại, sau
đó sẽ truy tố lại và xét xử lại.
Thứ hai, hủy phần quyết định dân
sự để xét xử lại. Theo đó, phần dân
sự này chỉ chuyển cho tòa án cấp
sơ thẩm để thụ lý lại và xét xử lại
mà không có quy trình điều tra lại
của CQĐT.
Trong hai trường hợp nêu trên,
“Việc TAND TP Cần
Thơ xét xử sơ thẩm lại
theo thủ tục tố tụng dân
sự là không đúng về căn
cứ phát sinh, trình tự giải
quyết” - TS Nguyễn Văn
Tiến nêu quan điểm.
Tổ chức như phiên tòa
dân sự
Khi vụ án được thụ lý theo trình tự,
thủ tục TTHS đối với phần dân sự thì
các đương sự chỉ đưa ra yêu cầu, cung
cấp tài liệu, chứng cứ mà không phải
làm đơn khởi kiện, đơn phản tố, đơn
yêucầuđộc lập; khôngcó thủ tục công
khai chứng cứ và hòa giải... Cách tổ
chức phiên tòa như phiên tòa dân sự.
việc giải quyết lại phần dân sự được
thụ lý, giải quyết theo trình tự, thủ
tục TTHS. Nếu cần xác minh, thu
thập thêm chứng cứ thì tòa án có
quyền tiến hành các biện pháp xác
minh, thu thập chứng cứ theo quy
định của pháp luật TTDS.
Cuối cùng là hủy phần dân sự để
giải quyết trong một vụ án dân sự
khác khi có yêu cầu. Trường hợp
này, việc thụ lý phải có yêu cầu,
khởi kiện của đương sự, việc giải
quyết chỉ tuân theo trình tự, thủ
tục TTDS.
Đối với vụ việc tại TAND TP
Cần Thơ nêu trên, bản án phúc thẩm
nhận định từ hành vi sai phạm của
bị cáo Kiệt (trong vụ án hình sự)
đã làm phát sinh nhiều mối quan hệ
về tài sản. Bản án sơ thẩm không
giải quyết cụ thể các mối quan hệ
về tài sản phát sinh mà lại giao cho
một phía đương sự được quyền sở
hữu là giải quyết vụ án không triệt
để, gây thiệt thòi về quyền lợi cho
một bên đương sự khác.
Từ đó, bản án phúc thẩm tuyên
hủy phần dân sự, giao hồ sơ cho
TAND TP Cần Thơ để giải quyết
lại theo thủ tục chung và theo quy
định của pháp luật.
Căn cứ vào bản án phúc thẩm,
ThS-LS Dũ cho rằng nhận định
này chưa thật sự rõ ràng, không rõ
thuộc trường hợp hủy phần dân sự
để xét xử lại (theo mục 5 phần II
Nghị quyết 05/2005, điểm b mục 4
phần II và mục 3 phần III Công văn
121/2003 của TAND Tối cao), hay
thuộc trường hợp hủy phần dân sự
để giải quyết lại bằng một vụ án dân
sự khác khi có yêu cầu (theo mục 5
phần II Nghị quyết 05/2005, điểm
b mục 4 phần II và mục 1 phần III
Công văn 121/2003).
Tuy nhiên, theo ThS-LS Dũ,
tòa án cấp sơ thẩm nên hiểu theo
hướng hủy phần dân sự để xét xử
sơ thẩm lại, bởi vì quyết định của
bản án phúc thẩm không có cụm từ
nào nói tách phần dân sự ra để giải
quyết bằng vụ án dân sự khác khi
có yêu cầu mà chỉ có cụm từ “giải
quyết lại vấn đề này”.
Áp dụng tố tụng dân sự để
giải quyết là không đúng
TSNguyễnVănTiến, PhóTrưởng
Khoa luật dân sự Trường ĐH Luật
TP.HCM, cũng cho rằng: Trong vụ
việc này, bản án bị hủy một phần nội
dung là bản án hình sự và việc giải
quyết lại phần bị hủy là giải quyết
một phần nội dung của bản án hình
sự nên vẫn thuộc thẩm quyền của
Tòa Hình sự.
Về nguyên tắc, khi bản án bị
hủy một phần và giao hồ sơ cho
tòa án cấp dưới giải quyết lại nội
dung bị hủy của vụ án theo thủ tục
chung và theo quy định của pháp
luật, được hiểu là vẫn áp dụng pháp
luật TTHS chứ không phải áp dụng
pháp luật TTDS hay pháp luật tố
tụng hành chính.
TheoTSTiến, việcTANDTPCần
Thơ xét xử sơ thẩm lại theo thủ tục
tố tụng khác là không đúng về căn
cứ phát sinh, trình tự giải quyết.
Tòa chuyên trách có nhiệm vụ giải
quyết trọn vẹn một vụ án theo pháp
luật tố tụng đã áp dụng. Tòa Dân sự
không thể thụ lý và áp dụng pháp
luật TTDS để giải quyết sơ thẩm
lại vụ án hình sự bị hủy một phần.
Bộ luật TTHS và Bộ luật TTDS
quy định khác nhau về trình tự giải
quyết các loại vụ án hình sự, dân sự.
“Quan điểm của VKSNDTPCần
Thơ trong trường hợp này là có căn
cứ và phù hợp về thẩm quyền của
các tòa chuyên trách” - TSTiến nói.•
Dù tòa án thụ lý, giải quyết vấn đề dân sự theo thủ
tục TTHS hay TTDS thì cũng đều phải làm rõ tất cả mối
quan hệ phát sinh có liên quan, làm rõ tất cả yêu cầu…
để giải quyết một cách toàn diện, triệt để.
Tuy nhiên, khi giải quyết theo TTHS hay TTDS vẫn có
những sự khác biệt ảnh hưởng trực tiếp tới quyền và
lợi ích của những người tham gia tố tụng.
Về tạmứng án phí sơ thẩm, nếu theoTTHS thì đương
sự không phải nộp tiền tạm ứng án phí dân sự sơ thẩm
như vụ án dân sự thông thường. Trong khi đó, nếu theo
TTDS, các đương sự phải nộp tạmứng án phí hoặc phải
có thủ tục xin miễn, giảm.
Về nghĩa vụ chứng minh, đương sự ít phải tự chứng
minh hơn, tòa án sẽ đảmnhận việc chứngminh là chính
nếu việc giải quyết được thực hiện theo thủ tục TTHS.
Trong khi đó, đương sự phải tự chứngminh là chính nếu
thực hiện theo thủ tục TTDS.
Ngoài ra, khi thụ lý, giải quyết theo TTHS thì không
có thủ tục công khai chứng cứ và hòa giải. Tòa không
có thẩm quyền ra quyết định công nhận sự thỏa thuận
thành của các đương sự trước khi xét xử, việc ghi nhận
sự thỏa thuận này chỉ được thực hiện, ghi nhận khi mở
phiên tòa xét xử.
Điều này giúp cho việc giải quyết vụ ánđược gọn hơn,
bớt đi thủ tục tố tụng. Tuy nhiên, cũng chính điều này
đôi khi gây bất lợi cho đương sự nếu họ tự nguyện thỏa
thuận thành với nhau mà không được công nhận, kết
thúc vụ án mà phải đợi đến khi mở phiên tòa.
Không chịuđi nhậu tăng2, người đànôngbị bạnđâmchết
Ngày 9-6, TAND tỉnh Bình Dương xét xử vụ án giết
người đối với bị cáo Huỳnh Nguyễn Anh Quang (35 tuổi,
ngụ tại TP.HCM).
Nạn nhân trong vụ án này là anh Hảo Văn Toại, bạn của
Quang. Tại phiên tòa, bị cáo Quang thừa nhận hành vi
phạm tội của mình và tỏ rõ sự ăn năn, hối hận. Tuy nhiên,
với hành vi có tính chất côn đồ, HĐXX đã tuyên phạt bị
cáo Quang mức án chung thân về tội giết người.
Theo cáo trạng, ngày 27-6-2021, Quang cùng nhóm bạn
tổ chức ăn nhậu tại nhà anh Toại ở thị trấn Dầu Tiếng. Sau
khi cả nhóm ngà say, Quang rủ mọi người ra quán gần đó
để tiếp tục nhậu. Tuy nhiên, anh Toại từ chối do cảm thấy
mệt.
Thấy vậy, Quang tỏ ra bực tức vì anh Toại không đi
nhưng vẫn cùng những người còn lại đi nhậu tiếp.
Trong lúc nhậu, Quang vẫn hằn học việc anh Toại
không chịu đi nhậu tiếp và nói sẽ đi đánh anh Toại để dằn
mặt.
Nói xong, Quang cầm kéo đến nhà tìm anh Toại. Đến
nơi, Quang đi thẳng vào nhà, dùng kéo tấn công vào vùng
ngực anh Toại khiến nạn nhân tử vong.
LÊ ÁNH
Bị cáo
Quang
hối hận
muộn
màng.
Ảnh: LA
