16
Quốc tế -
Thứ Hai28-8-2023
Tiêu điểm
Chủ tịchTQTậpCậnBìnhmô
tả việc mở rộng BRICS là một
sự kiện lịch sử và là điểm khởi
đầumới chosựhợp tácgiữacác
quốc giađangphát triển, trong
khiThủ tướng ẤnĐộNarendra
Modi chobiếtNewDelhi sẽ làm
việc với các thành viên mong
muốn gia nhập nhóm.
Mở rộng BRICS: Vừa mừng vừa lo
Việc BRICS kết nạp thêm sáu thành viênmang đếnmột số đóng góp tích cực cho nền kinh tế thế giới,
song lại có nguy cơ làm sâu sắc thêm tình trạng chia rẽ toàn cầu.
DƯƠNGKHANG
N
gày 24-8, lãnh đạo năm
nước Nhóm các nền
kinh tếmới nổi (BRICS)
đồng ý mở rộng nhóm này từ
ngày 1-1, với sáu thành viên
mới làArgentina, Iran, Saudi
Arabia, Ai Cập, Ethiopia và
Các Tiểu vương quốc Ả Rập
thống nhất (UAE).
Theo các nhà phân tích, việc
mở rộng mang lại những lợi
ích như tập hợp những nhà sản
xuất năng lượng và các nước
có thị trường tiêu dùng lớn có
thể mang lại cho khối này sức
mạnh kinh tế, tài chính vượt
trội. Về ngoại giao, các nước
như Saudi Arabia, Ai Cập...
sẽ đa dạng hóa quan hệ của
mình, qua đó phá vỡ thế độc
quyền của Mỹ.
Tuy nhiên, việc BRICSmở
rộngcũnggâynhiềubănkhoăn
và quan ngại về nguy cơ gia
tăng căng thẳng với phương
Tây vì trong các thành viên
mới có Iran. Ngoài ra, các
nước có trình độ phát triển
khác nhau, khó gắn kết.
Bổ sung tích cực
cho kinh tế thế giới
Việc bao gồmSaudiArabia
- nhà xuất khẩu dầu lớn nhất
thế giới cùng với Nga, Iran,
UAE và Brazil biến khối
BRICS trở thành một tập hợp
các nhà sản xuất năng lượng
hàng đầu thế giới với những
thị trường tiêu thụ năng lượng
lớn nhất nhóm các nước đang
phát triển. Theo tạp chí
Time
,
chính điều này đã mang lại
cho khối sức mạnh kinh tế
vượt trội.
Bên cạnh đó, với việc hầu
hết giao dịch năng lượng trên
thế giới đều dựa trên đồng
USD, việc mở rộng khối
BRICS cũng giúp thúc đẩy
giao dịch nhiều hơn thông
qua các loại tiền tệ thay thế.
Tổng thống Nam Phi Cyril
Ramaphosa cho biết tại Hội
nghị thượng đỉnh BRICS năm
nay, các lãnh đạo khối cũng đã
nhất trí về sự cần thiết trong
việc cải tổ cấu trúc tài chính
Ngày 26-8, ông Steven Cheung, phát ngôn viên chiến
dịch tranh cử của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, cho
biết kể từ sau khi ông Trump trình diện tại nhà tù ở hạt
Fulton (TPAtlanta, bang Georgia, Mỹ) hôm 24-8, đội ngũ
của ông đã vận động được 7,1 triệu USD, theo hãng tin
Reuters
.
Trong đó, số tiền ủng hộ được riêng trong ngày 25-8 lên
tới 4,18 triệu USD, mức kỷ lục trong chiến dịch tranh cử
của ông Trump cho đến nay. Cựu Tổng thống Trump đã
huy động được gần 20 triệu USD trong ba tuần qua.
Ông Trump đã đến trình diện tại nhà tù hạt Fulton liên
quan đến cáo buộc lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 ở
bang Georgia. Cựu tổng thống Mỹ đã hoàn thành các thủ
tục cần thiết và được tại ngoại sau đó, theo đài
CNN
.
Ông Trump đang đối mặt với bốn vụ truy tố hình sự ở
cả cấp tiểu bang và liên bang. Bốn vụ truy tố đang đe dọa
đến chiến dịch chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024 của
ông Trump, trong bối cảnh hầu hết phiên tòa sẽ diễn ra
đồng thời với thời điểm tranh cử.
TRUNG LUÂN
ÔngTrumpnhận tiềnủnghộkhủng saukhi trìnhdiện tại nhà tù
Cựu Tổng
thốngMỹ
Donald
Trump lên
máy bay
sau khi đến
trình diện
tại nhà tù
hạt Fulton
hôm24-8.
Ảnh: AFP
Hội nghị thượng đỉnh BRICS diễn ra từ ngày 22 đến 24-8 tại NamPhi. Ngoại trưởngNga Sergey Lavrov
(ngoài cùng bên phải
) thaymặt ông Putin thamdự hội nghị. Ảnh: CƠQUANBÁOCHÍ BỘNGOẠI
GIAONGA
Việc mở rộng
BRICS có thể mang
đến một số lợi ích về
kinh tế - tài chính
cho thị trường toàn
cầu, song có nguy
cơ làm sâu sắc thêm
đối đầu giữa khối
này với phương Tây.
Mỹ không nao núng
nhưng chuyên gia cảnh báo lo ngại
Ngày 25-8, Bộ Ngoại giao Mỹ đã không đề cập đến vấn đề
Iran gia nhập nhóm, thay vào đó chỉ nhắc lại những nhận xét
trước đó từ Cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan
rằng chính quyền củaTổng thống Joe Biden“không coi BRICS
đang biến thành một loại đối thủ địa chính trị nào đó đối với
Washington hoặc bất kỳ ai khác”, theo tờ
The NewYork Times.
Tuy vậy, một số nhà phân tích cho rằng việc hàng chục
quốc gia bày tỏ quan tâm đến việc gia nhập BRICS sẽ là lời
cảnh tỉnh đối với phương Tây.
“Sự nhiệt tình của nhiều nước đang phát triển tham gia
BRICS không chỉ phản ánh sự hấp dẫn của quá trình toàn cầu
hóa mang các giá trị mà TQ đề ra, mà còn phản ánh sự thất
bại của các nước phương Tây trong việc xây dựng một trật
tự quốc tế toàn diện hơn” - ông Neil Thomas, chuyên gia tại
Trung tâm nghiên cứu TQ của Viện Chính sách xã hội châu
Á, nhận định.
toàn cầu và các thể chế quan
trọng để làm cho thế giới trở
nên công bằng, toàn diện và
mang tính đại diện hơn.
Theo hãng tin
Bloomberg
Economics
, việc mở rộng
BRICS cũng đồng nghĩa là
liên minh này có nhiều tiếng
nói hơn trong các vấn đề của
thế giới và có thể tạo ra một
loại hình kinh tế toàn cầu
khác, có sự tham gia điều tiết
và kiểm soát nhiều hơn của
chính phủ.
Ông Charlie Robertson,
Trưởng bộ phận chiến lược
vĩ mô tại Công ty đầu tư thị
trường FIM Partners, nhận
định điểm sáng của BRICS
là phát triển Ngân hàng Phát
triểnmới (NDB), theo đó việc
mở rộngBRICS có ý nghĩa hết
sức quan trọng. “Ngân hàng
này là một sự bổ sung đáng
hoan nghênh cho cấu trúc tài
chính toàn cầu” - ông Charlie
Robertson nhấn mạnh.
Về ngoại giao, các nhà quan
sát Trung Đông cho rằng mặc
dù không muốn bị coi là thúc
đẩy một liên minh chống
phương Tây nhưng Saudi
Arabia và UAE đã “tiến một
bước” khỏi Washington bằng
cách trở thành thành viên của
BRICS.
Bà Kristin Diwan, chuyên
gia tại Viện Các quốc gia
vùng Vịnh Ba Tư (Mỹ), nói
rằng Saudi Arabia và UAE
“mong muốn đa dạng hóa
và tăng cường quan hệ đối
tác toàn cầu, độc lập với sự
thống trị của Mỹ”. Chia sẻ
với tờ
This Week In Asia
, bà
Kristin Diwan nhận định hai
quốc gia vùng Vịnh đang tìm
kiếm một “sân chơi toàn cầu
trung lập hơn, nơi các quốc
gia có chủ quyền độc lập có
thể lựa chọn quan hệ đối tác
củamình”một cách thực tế và
dựa trên những lợi ích cụ thể.
Nhiều băn khoăn,
chia rẽ
Dù mang lại một số lợi ích
cho nền kinh tế toàn cầu, việc
mở rộng BRICS cũng được
nhận xét là “đáng lo ngại” vì
rất có thể sẽ làm sâu sắc thêm
căng thẳng của nhóm này với
phươngTây. Theo tờ
The New
York Times
, có thể nhìn thấy
rất rõ rằng tham gia BRICS
có tới ba thành viên đến từ
TrungĐông, với SaudiArabia
là quốc gia không mấy hữu
hảo với Washington, trong
khi Iran vừa là nước chống
Mỹ quyết liệt, vừa là nước
ủng hộ chiến dịch quân sự
đặc biệt do Nga phát động
ở Ukraine.
Ngoài ra, trong suốt thời
gian diễn ra Hội nghị thượng
đỉnh BRICS, nhiều bên cũng
bày tỏ quan điểm về việc
phá thế bá quyền của Mỹ
trên chính trường thế giới.
Chủ tịch Trung Quốc (TQ)
Tập Cận Bình cho rằng việc
mở rộng thành viên của khối
mang tính lịch sử, vì “nó thể
hiện quyết tâm của các nước
BRICS trong việc thống nhất
và hợp tác vì một thế giới
đang phát triển rộng lớn hơn”.
Ngoài ra, dù nói rằng BRICS
không cạnh tranh với bất kỳ
ai, song Tổng thống Nga
Vladimir Putin cũng thừa
nhận “quá trình hình thành
trật tự thế giới mới này vẫn
có những đối thủ gay gắt”.
Theo
The New York Times,
TQ đã nỗ lực tiến lên nhanh
chóng, coi nhóm này là một
nền tảng để thách thức sức
mạnh củaMỹ.Một số nhà lãnh
đạo trong khối đã phản đối,
cảnh báo việc quay lại một trật
tự toàn cầu chia rẽ, gợi nhớ
đến thời kỳ Chiến tranh lạnh.
Ông Jacob Funk Kirkegaard,
chuyên gia tại Viện Kinh tế
Quốc tế Peterson, coi BRICS
là “một sự sáng tạo được gắn
kết với nhau bằng quan điểm
chống phương Tây”, đặc biệt
là hiện nay với sự tham gia
của Iran.
Liên quan đến Iran, ông
Cobus van Staden, nhà nghiên
cứu tại dự án Nam Bán cầu
của TQ, cho rằng việc kết
nạp quốc gia này “rõ ràng là
một lựa chọn phức tạp”. “Một
số thành viên BRICS lo ngại
rằng việc kết nạp Iran có thể
làm gia tăng căng thẳng địa
chính trị với các cường quốc
phươngTây” - ôngCobus van
Staden nói.
Bên cạnh đó, việc nền kinh
tế TQ đang trong tình trạng
khó khăn, thị trường bất động
sản gặp khủng hoảng, kinh tế
giảm phát... có thể gây khó
cho các quốc gia như Brazil
và Nam Phi vốn phụ thuộc
vào xuất khẩu hàng hóa sang
thị trường tỉ dân. Trong khi
đó, nền kinh tế Nga đang
đối mặt với áp lực nặng nề
của các lệnh trừng phạt của
phương Tây.
Ở một diễn biến khác, ông
Harsh V. Pant, Phó Chủ tịch
Quỹ nghiên cứu quan sát
viên có trụ sở tại Delhi và là
giáo sư về quan hệ quốc tế tại
Viện Ấn Độ thuộc ĐHHoàng
gia London (Anh), cho rằng
dù có những quan ngại lớn
song Ấn Độ vẫn ủng hộ việc
mở rộng BRICS vì nước này
không muốn đóng vai phản
diện. Ông Harsh V. Pant nói
thêm rằng New Delhi sẽ vẫn
cảnh giác về “bản chất thay
đổi của nền tảng này từ địa
kinh tế sang địa chính trị.•
