7
Luật & đời
(Tiếp theo trang 1)
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Hai11-9-2023
Tiêu điểm
YẾNCHÂU
T
ANDTối cao vừa ban hành hai công
văn trả lời kiến nghị có liên quan
đến Án lệ số 47/2021/AL.
Mâu thuẫn trong việc
định tội danh
Theo đó, thực tiễn cho thấy việc điều
tra, truy tố, xét xửmột số vụ án giết người
thuộc các trường hợp phạm tội chưa đạt
gặp khó khăn, vướng mắc trong việc
đánh giá tài liệu, chứng cứ và áp dụng
án lệ giữa các cơ quan tiến hành tố tụng.
Cụ thể, một số vụ án mà bị can có hành
vi dùng hung khí nguy hiểm (chủ yếu là
dao, gậy) tấn công vào vùng trọng yếu
trên cơ thể của bị hại nhưng mức độ và
cường độ tấn công không mạnh, không
liên tục; bị hại chỉ bị thương tích nhẹ.
Các vụ án xảy ra ở nông thôn, do mâu
thuẫn bột phát, các bị can thường không
có ý thức tước đoạt tính mạng của bị hại;
mặc dù có đủ điều kiện, khả năng tấn công
tiếp bị hại nhưng đều không thực hiện;
hậu quả chết người không xảy ra, tỉ lệ
tổn thương cơ thể thấp (có vụ 3%-6%).
Hiện đã có Án lệ số 45/2021/AL
về việc xác định bị cáo phạm tội giết
người thuộc trường hợp phạm tội chưa
đạt, Án lệ số 47/2021/AL về việc xác
định tội danh trong trường hợp bị cáo
dùng hung khí nguy hiểm đâm vào vùng
trọng yếu trên cơ thể của bị hại. Tuy
nhiên, việc áp dụng án lệ, trong một
số vụ án, VKS hoặc tòa án chỉ căn cứ
vào yếu tố “dùng hung khí nguy hiểm
tấn công vào vùng trọng yếu trên cơ
thể” và cho rằng người phạm tội có ý
thức tước đoạt mạng sống của bị hại
mà không xem xét, đánh giá các yếu tố
khác. Ví dụ như mâu thuẫn giữa người
phạm tội và bị hại, cường độ tấn công
của người phạm tội; tỉ lệ tổn thương cơ
thể của bị hại và nhân thân của người
phạm tội. Đây cũng là nguyên nhân
làm tăng số vụ án giết người…
Phải xem xét nhiều yếu tố
khác để xác định tội danh
Giải đáp, TAND Tối cao cho rằng
về việc áp dụng Án lệ số 47/2021/AL,
TAND Tối cao đã có Công văn số 100/
TANDTC-PC ngày 13-6-2023.
Theo đó, ngoài việc chứng minh bị
cáo đã có hành vi dùng hung khí nguy
hiểm tấn công vào vùng trọng yếu trên
cơ thể của bị hại thì cần phải xem xét,
đánh giá toàn diện các tài liệu, chứng
cứ của vụ án; các tình tiết thể hiện tính
chất, mức độ của hành vi, cơ chế hình
thành vết thương, sự quyết liệt trong thực
hiện hành vi, vị trí trên cơ thể của bị hại
mà bị cáo có ý định tấn công để chứng
minh ý thức chủ quan của bị cáo là cố
ý thực hiện hành vi gây nguy hiểm đến
tính mạng của bị hại; hành vi của bị cáo
thể hiện sự côn đồ, hung hãn, quyết liệt,
TAND Tối cao trả lời
kiến nghị về Án lệ số 47
Một kiến nghị của cử tri
Bên cạnh việc chứng minh bị cáo dùng hung khí nguy hiểm tấn công vào vùng
nguy hiểm, trọng yếu trên cơ thể của nạn nhân, còn phải chứng minh thêm các tình
tiết có tính chất, mức độ, cường độ tấn công, sự quyết liệt trong hành động phạm
tội của bị cáo. Từ đó làm rõ ý thức chủ quan của bị cáo có mong muốn tước đoạt tính
mạng của bị hại hay không hoặc có thái độ bỏ mặc, bất chấp hậu quả, xem thường
tính mạng của bị hại để xem xét định tội danh giết người.
Nếu bị cáo không quyết liệt trong hành động phạm tội, chỉ dùng hung khí nguy
hiểm đâm một nhát vào vùng trọng yếu trên cơ thể của bị hại, bị hại không chết,
đồng thời với thương tích của bị hại nếu không cấp cứu kịp thời cũng không nguy
hiểm đến tính mạng thì chỉ định tội danh cố ý gây thương tích.
Dùng dao nhọn đâm vào
vùng bụng là vùng trọng yếu
Chỉ vì lời nói của anh C (bị hại) có tính
chất thách thức, kích độngmàĐ (bị cáo) đã
dùngdaonhọn là hung khí nguy hiểmđâm
vào vùngbụng (mạn sườnbên trái) của anh
C là vùng trọng yếu trên cơ thể con người.
Theo kết luận giám định thì anh C bị
thương tích 5% và đây là thương tích ở
thời điểm giám định (sau gần năm tháng
vụ án xảy ra), không phải thương tích ở
thời điểm xảy ra vụ án nên không phản
ánh đúng thương tích của anh C và tính
chất, mức độ nguy hiểmcủa hành vi phạm
tội. Việc anh C không chết là ngoài ýmuốn
chủ quan của Đ.
Do đó, hành vi củaĐđủ yếu tố cấu thành
tội giết người, thuộc trường hợp phạm tội
chưa đạt và có tính chất côn đồ.
(Nội dung Án lệ số 47/2021/AL)
Ngoài việc chứng minh bị
cáo đã có hành vi dùng hung
khí nguy hiểm tấn công vào
vùng trọng yếu thì cần phải
xem xét tính chất, mức độ,
sự quyết liệt trong thực hiện
hành vi...
Không phải trường hợp nào bị cáo có hành vi dùng hung khí nguy hiểm
tấn công vào vùng trọng yếu trên cơ thể của bị hại cũng áp dụng Án lệ
số 47/2021/AL.
coi thường tính mạng của người khác;
bị hại không chết là ngoài ý thức, mong
muốn chủ quan của bị cáo.
Do vậy, không phải trường hợp nào
bị cáo có hành vi dùng hung khí nguy
hiểm tấn công vào vùng trọng yếu trên
cơ thể của bị hại cũng áp dụng Án lệ số
47/2021/AL, mà chỉ xem xét áp dụng án
lệ này trong trường hợp hành vi của bị
cáo có đầy đủ các yếu tố nêu trên để xác
định bị cáo phạm tội giết người thuộc
trường hợp phạm tội chưa đạt.•
ÔngNguyễn Trí Tuệ, Phó Chánh án thường trực TANDTối cao, trao đổi về Án lệ số 47
trongHội nghị rút kinh nghiệmxét xử khu vựcmiền Trung - Tây Nguyên. Ảnh: HẢI HIẾU
Mặc dù từ ngày 15-8, Thông tư 24/2023
của Bộ Công an về quy trình cấp, thu hồi
giấy đăng ký, biển số phương tiện giao
thông cơ giới đường bộ chính thức có hiệu
lực thi hành. Trong đó, một điểm đáng chú ý
và được rất nhiều người dân quan tâm đó là
quy định người dân được đăng ký xe tại nơi
tạm trú.
Cụ thể, theo Điều 4 Thông tư 24/2023/
TT-BCA, cơ quan đăng ký xe có trách nhiệm
đăng ký cho các loại xe gồm ô tô, mô tô của
tổ chức, cá nhân trong nước có trụ sở hoặc
nơi cư trú tại địa phương. Nơi cư trú theo
quy định pháp luật được hiểu là nơi thường
trú và nơi tạm trú.
Điều này giúp cho người dân thuận tiện
hơn rất nhiều so với trước đây, khi mà quy
định cũ không cho phép thực hiện thủ tục
đăng ký xe tại nơi tạm trú mà chỉ thực hiện
tại nơi thường trú. Quy định này tạo sự
thuận lợi cho người dân vì rất nhiều người
có hộ khẩu thường trú tại các tỉnh nhưng lại
chọn làm ăn, sinh sống tại các TP lớn, các
khu đô thị, khu công nghiệp. Bởi như trước
đây, khi có điều kiện mua được xe họ lại
phải quay về quê, nơi đăng ký thường trú để
đăng ký xe. Họ phải lấy phép năm, thu xếp
về quê tốn kém thời gian, tiền bạc để thực
hiện thủ tục đăng ký xe theo quy định.
Thế nhưng, khi người dân đang “hăng
hái” chờ đợi thông tư có hiệu lực để được
đăng ký xe ở nơi tạm trú thì bất ngờ bị từ
chối. Lý do đưa ra, không phải do quy định
không hợp lý mà hiện còn đang “vướng”,
chưa thể triển khai, bởi còn chờ Bộ Tài
chính ban hành thông tư sửa đổi Thông tư
229/2016/TT-BTC về quy định mức thu, chế
độ thu, nộp, quản lý lệ phí đăng ký, cấp biển
số phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.
Trước đây, thông tư này chỉ mới quy định
lệ phí theo nơi thường trú mà chưa có mức
lệ phí dành cho tạm trú. Bộ Công an thì cho
biết đã có văn bản gửi Bộ Tài chính từ tháng
5, hy vọng trong thời gian sớm nhất thông tư
sửa đổi sẽ được ban hành để áp dụng, phục
vụ nhu cầu của người dân.
Đối với vấn đề còn bất cập này, thiết nghĩ
Bộ Tài chính cần sớm có hướng dẫn để
người dân nhanh chóng được tiếp cận điểm
mới của quy định pháp luật. Bởi đây không
phải là lần đầu tiên một quy định được ban
hành để giải quyết một bất cập hay đưa ra
một chính sách tốt hơn cho người dân nhưng
sau khi mỏi mòn chờ đợi thì không thể
nhanh chóng thực thi trên thực tế do thiếu
sự đồng bộ, cũng như việc chậm phối hợp
giữa các các bộ, ngành, cơ quan liên quan.
Trong khi lẽ ra việc thi hành một quy định
như thế nào kết hợp ra sao, ảnh hưởng cụ
thể thế nào cần phải dự liệu trước khi chính
thức có hiệu lực thi hành trên thực tế.
Việc chờ đợi kéo dài thời gian dẫn đến
việc người dân tiếp tục mất thời gian, chi
phí cho điều mà lẽ ra với sự chuẩn bị,
nghiên cứu và phối hợp tốt hơn giữa các cơ
quan ban ngành thì điều này đã chấm dứt
từ ngày 15-8 - ngày thông tư có hiệu lực thi
hành.
Và, cô nhân viên của tôi chắc sẽ không
phải xin nghỉ phép vài ngày để về quê đăng
ký xe, hãng vận chuyển sẽ không có cơ hội
để một chiếc xe mới mua bị trầy xước, có lẽ
cô ấy sẽ thấy vui hơn và ít bị phiền phức hơn
rất nhiều.
Đăngký biểnsố xe
nơi tạmtrú:Đừngđể
dân chờ thêm!
Luật sư
ĐINH THỊ QUỲNH NHƯ
