11
Kinh tế -
Thứ Tư 20-9-2023
Để doanh nghiệp không còn
chậm lớn, ngại lớn
“Để đảmbảo lưu thông các nguồn lực trong nền kinh tế thị trường, cần hạn chế phân bổ nguồn lực theo
cơ chế “xin-cho” và hành chính” - PGS-TS TrầnĐìnhThiên.
CHÂNLUẬN-MINHTRÚC
N
gày 19-9, Diễn đàn
Kinh tế - xã hội Việt
Nam (VN) 2023 khai
mạc. Đây là một hoạt động
mà Chủ tịch Quốc hội (QH)
Vương Đình Huệ khẳng định
là nơi quy tụ và phát huy rộng
rãi trí tuệ, tâm huyết của các
đại biểu QH, nhân dân, cử
tri, các chuyên gia, nhà khoa
học... đóng góp vào các vấn
đề quan trọng quốc gia.
Không phải doanh
nghiệp không muốn
trưởng thành
PGS-TS Trần Đình Thiên,
nguyênViện trưởngViệnKinh
tế VN, cho rằng có những
nghịch lý không chỉ diễn ra
trên bình diện nền kinh tế
mà còn diễn ra trong cả nội
tại của doanh nghiệp (DN)
VN. Không chỉ trong đại dịch
COVID-19, mà ngay cả trong
tình trạng bình thường. Ông
Thiên diễn giải: “Khả năng
sống còn của DN VN là vô
địch. Lãi suất cao, thời gian
dự án dài, bôi trơn cao…mà
vẫn trụ được”.
Theo ôngThiên, nghị quyết
của Đảng nói khu vực kinh
tế tư nhân là động lực quan
trọng nhưng DN cứ suy yếu
thì đó là một vấn đề lớn. Ông
cho rằng câu hỏi đặt ra là tại
sao với năng lực chống chịu
và trụ hạng hiếm có như vậy
mà đa số DN Việt mãi cứ là
những thực thể nhỏ bé, chậm
lớn, khó lớn, ngại lớn?
“Nếu đo sự phát triển DN
theo logic chạy tiếp sức sẽ thấy
vấn đề tuổi thọ của DNViệt là
đáng lo ngại. Bởi theo thống
kê chính thức, hằng năm số
DN rút khỏi thị trường xấp xỉ
70%-75% số đăng ký thành
lập. Đây là một tỉ lệ không
bình thường. Nó hàmý sốDN
Việt sống thọ không nhiều.
Một bộ phận lớn DN chưa
kịp lớn đã ra đi” - PGS-TS
Trần Đình Thiên nói.
Đáp lại ý kiến này, bà Lê
Hồng Thủy Tiên, Tổng Giám
đốc điều hành Tập đoàn Liên
Thái Bình Dương (IPPG),
cho rằng bà rất trăn trở trước
ý kiến cho rằng DNViệt giỏi
chống chịu, sống dai nhưng
chậm lớn, khó trưởng thành.
Theo bà Tiên, không phải DN
muốn chậm lớn.
“Ngoài những DN dùng
thuốc tăng trọng lớn nhanh,
hay các DN “chết yểu”, vẫn
còn nhiềuDNchân chính, đầu
tư tìm tòi, học hỏi để lớn và
trưởng thành một cách vững
chắc nhưng còn vướng cơ chế,
thiếu chính sách mang tính
chiến lược bền vững” - đại
diện IPPG nhấn mạnh.
Đại diện IPPG bày tỏmong
muốn các cơ quan của QH,
Chính phủ cùng các chuyên
gia, DN có sự hợp tác chặt
chẽ để tạo hành lang pháp lý
hợp lý, thông thoáng, tránh đổ
thừa cho cơ chế, để DN có thể
thúc đẩy phát triển, đổi mới.
Tiền của VN thì
dành cho DN VN để
có nội lực
Các ý kiến tham luận tại
diễn đàn hầu hết đều nêu
những vấn đề đã được chỉ ra
trong thời gian qua, từ việc
khó tiếp cận vốn đến các rào
cản thủ tục hành chính hay
các quy định chồng chéo của
pháp luật. Tất nhiên, trong
thời gian ngắn thì các ý kiến
và tham luận không thể trình
bày hết được.
Tuy nhiên, có một số ý
kiến với các đề xuất rất cụ
thể. Chẳng hạn, PGS-TSTrần
Đình Thiên cho rằng cần thử
nghiệm đặt hàng các tập đoàn
kinh tế VN xây dựng đường
Việt Nam đã đạt được bước tiến dài và rất căn bản
trong tự do kinh doanh. Người dân và doanh nghiệp (DN)
đã có quyền tự do kinh doanh trong những nghề mà luật
không cấm. Tuy vậy, vẫn còn không ít dư địa mở rộng và
phát triển hơn nữa quyền tự do kinh doanh.
Đặc biệt, khi xây dựng luật pháp, phải tiếp cận
theo phương pháp “chọn bỏ” trong soạn thảo các văn
bản quy phạm pháp luật lĩnh vực kinh tế, dân sự và áp
dụng nguyên tắc kể trên để sửa đổi, bổ sung các văn bản
quy phạm pháp luật hiện đang theo nguyên tắc “chọn
cho”, nhất là các luật chuyên ngành. Qua đó đảm bảo
người dân được quyền kinh doanh những gì mà pháp luật
không cấm như Hiến pháp 2013 đã định.
Tự do kinh doanh gắn liền với an toàn kinh doanh,
giảm rủi ro pháp lý và chi phí tuân thủ. Để làm được
như vậy, luật pháp phải rõ ràng, nhất quán, minh bạch
và đặc biệt là dự đoán trước được; có hệ thống tài phán
cung cấp dịch vụ công lý công bằng, tin cậy và hiệu quả;
có thể chế thực thi luật pháp công tâm, công bằng, minh
bạch và hiệu quả.
Trong điều kiện hiện nay, các yếu tố nói trên đều thiếu
ở mức độ khác nhau. Một số giải pháp, nếu được thực
hiện sẽ tăng đáng kể mức độ an toàn trong đầu tư kinh
doanh, đồng thời cũng giảm đáng kể rủi ro pháp lý và chi
phí tuân thủ cho nhà đầu tư và DN, như một số giải pháp
dưới đây.
Bỏ thông tư, quyết định của các bộ như một loại văn
bản quy phạm pháp luật trong hệ thống pháp luật nước ta.
Tập trung sửa đổi, bổ sung pháp luật trong lĩnh vực
đầu tư, đất đai, xây dựng, môi trường và luật pháp quy
định về ngành nghề kinh doanh có điều kiện và điều kiện
kinh doanh tương ứng. Pháp luật trong lĩnh vực này còn
thiếu cụ thể, thiếu nhất quán, chồng chéo, trùng lặp, mâu
thuẫn… tạo chi phí tuân thủ lớn và gây nhiều rủi ro pháp
lý cho nhà đầu tư và DN. Trước hết nên xem xét, bỏ đi
một số luật không còn cần thiết, hợp nhất một số luật có
phạm vi điều chỉnh chồng lấn. Sau đó mới sửa đổi, bổ
sung nâng cao chất lượng các văn bản còn lại.
Hạn chế tối đa và tiến tới loại bỏ hình sự hóa các quan
hệ kinh tế dân sự. Các hoạt động kinh tế phát sinh hay
dựa trên hợp đồng dưới mọi hình thức giữa các bên đều
là việc kinh tế dân sự, không thuộc đối tượng áp dụng của
luật hình sự. Bất cứ tranh chấp, hay vi phạm pháp luật
trong các quan hệ nói trên đều có thể giải quyết qua tòa
kinh tế dân sự.
Trong trường hợp luật pháp chưa rõ ràng, còn có nhiều
cách hiểu và có thể áp dụng khác nhau thì sử dụng cách
hiểu và cách áp dụng có lợi nhất cho người dân và DN.
Thực hiện cuộc cải cách thủ tục hành chính tư pháp
tương tự như cải cách hành chính hành pháp đã thực
hiện trong gần 30 năm nay. Từ đó, để quá trình giải quyết
tranh chấp thương mại dễ dàng hơn, nhanh hơn, minh
bạch hơn, ít tốn kém và đáng tin cậy hơn.
TS
NGUYỄN ĐÌNH CUNG
sắt hiện đại, mà đoạn đầu tiên
là nối TP.HCM với sân bay
Long Thành. “Tiền của VN
thì nên dành cho các công
ty VN vì họ có thể làm được
đường sắt. Có như thế thì họ
mới có nội lực”.
Tiếp ý này, ông Đậu Anh
Tuấn, Phó Tổng Thư ký Liên
đoàn Công nghiệp và Thương
mại VN (VCCI), nói: “Thiếu
hụt điện ở phía Bắc hồi tháng
5, tháng 6-2023 là một xu
hướng đáng lo ngại. Nhiều
công ty thiệt hại rất lớn và có
thể ảnh hưởng tới triển vọng,
tâm lý của các nhà đầu tư”.
PGS-TS Trần Đình Thiên
kiến nghị: “Cần chuyển ngay
giá điện sang giá thị trường.
Trước đây chúng ta chuyển
giá lương thực sang thị trường
là thị trường sống động ngay.
Chuyển giá điện sang giá thị
trường là sẽ giải phóng ngay
nhiều nguồn lực của DN để
phát triển”.
Tiếp cận vốn thế nào?
Một vấn đề mà lãnh đạo
diễn đàn cũng như nhiều đại
biểu phản ánh là tiếp cận
vốn. Ông Đậu Anh Tuấn nói
trong các khảo sát gần đây
của VCCI, hàng trăm ngàn
lượt DN được hỏi đều khẳng
định khó khăn lớn nhất hiện
nay là tiếp cận vốn.
Giải đáp vấn đề này, Phó
Thống đốc Ngân hàng Nhà
nước Đào Minh Tú cho biết
cơ quan này đã điều chỉnh
giảm lãi suất điều hành bốn
lần. Ông khẳng định việc
giảm lãi suất này đã tạo thanh
khoản trên thị trường và cơ
quan này thông qua các công
cụ của mình để tạo ra vốn rẻ
cho nền kinh tế.
Về tiếp cận tín dụng, ông
Tú cho hay từ đầu năm 2023,
cơ quan này đã triển khai
nhiều giải pháp, có chính
sách giãn, hoãn các khoản
nợ đến hạn, cắt bỏ các chi
phí, rào cản, phí… tiếp cận.
Nhiều gói chính sách đã được
triển khai như gói 120.000
tỉ đồng nhà ở xã hội, nhà ở
cho công nhân, gói 15.000
tỉ đồng dành cho lâm sản,
thủy sản.•
Doanh nghiệp đang nêu ý kiến tại Diễn đàn Kinh tế - xã hội Việt Nam2023. Ảnh: CL - MT
Hàng trăm ngàn
lượt doanh nghiệp
được hỏi đều khẳng
định khó khăn lớn
nhất hiện nay là
tiếp cận vốn.
Sổ tay
Cầnxemxét bỏ 1 số luật không cần thiết
Kinh tế Việt Nam khát vốn nhưng khó
hấp thụ
PGS-TS Trần Đình Thiên cho rằng có những vấn đề lớn
đặt ra. Đó là nghịch lý nền kinh tế khát vốn nhưng lại khó
hấp thụ vốn. Tình trạng ách tắc lưu thông các nguồn lực là
căn nguyên “bất động hóa” các nguồn lực, làm cho chúng
không thể chuyển hóa thành động lực phát triển, dẫn tới
chỗ cơ thể kinh tế bị suy yếu, tổn thương.
Dẫn chứng, ông Thiên cho biết về đầu tư công, hết
tháng 8-2023, giải ngân mới đạt 39,6% kế hoạch. Bên
cạnh đó, mức tăng trưởng tín dụng chỉ đạt 5,5% trong
khi mục tiêu cả năm là tăng 14%. Đáng lo ngại, hiếm nơi
nào trên thế giới mà các DN phải trả giá vốn (lãi suất)
cao như ở VN, thường là gấp 2-3 lần các nền kinh tế thị
trường khác trên thế giới.
