11
Kinh tế -
ThứHai 18-12-2023
Mất cơ hội triệu đô vì thủ tục
về xuất khẩu tổ yến chậm trễ
ANHIỀN
M
ột năm sau khi nghị
định thư về xuất khẩu
tổ yếnViệt Nam(VN)
sang Trung Quốc (TQ) có
hiệu lực, tháng 11-2023, lô
sản phẩm tổ yến đầu tiên của
VN được xuất khẩu chính
ngạch sang thị trường này.
Thế nhưng, việc thực hiện
cấp mã số cho các cơ sở nuôi
chim yến để thực hiện truy
xuất nguồn gốc - một trong
những yêu cầu bắt buộc khi
xuất khẩu sang thị trường
TQ theo nghị định thư đã ký
giữa hai nước vẫn còn nhiều
lúng túng, chậm trễ.
Báo
Pháp Luật TP.HCM
đã có cuộc trao đổi với ông
Tống Xuân Chinh, Phó Cục
trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ
NN&PTNT), để thông tin rõ
hơn vấn đề này.
Chưa thể cấp mã số
cho cơ sở nuôi yến
.
Phóng viên
:
Hiện trạng
ngành yến của nước ta lúc
này như thế nào, thưa ông?
+ Ông
Tống Xuân Chinh
:
Theo báo cáo của các địa
phương, năm2023 có khoảng
hơn 23.000 nhà yến, tập trung
nhiều ở các tỉnh từ Thừa
Thiên-Huế trở vào. Về sản
lượng, hiện chưa có số liệu
thống kê chính thức, tuy nhiên,
theo Hiệp hội Yến sào VN
và Chi hội Nhà yến VN ước
tính, các năm gần đây chúng
ta sản xuất được khoảng 150
tấn yến thô/năm.
. Theo yêu cầu của nghị định
thư đã ký giữa VN và TQ về
xuất khẩu tổ yến, một trong
những điều kiện mà chúng
ta phải làm là cấp mã số cho
cơ sở nuôi chim yến để thực
hiện truy xuất nguồn gốc. Hiện
việc cấp mã số cho cơ sở nuôi
chim yến ra sao, thưa ông?
+Dự thảo về hướng dẫn cấp
mã số cho cơ sở nuôi chim
yến do Cục Chăn nuôi đảm
trách và đã hoàn thành, đang
trình lãnh đạo Bộ NN&PTNT
xem xét, phê duyệt.
. Nghị định thư về xuất
khẩu các sản phẩm chế biến
từ tổ yến sang TQ được kỳ
vọng giúp ngành yến sào VN
mang về hàng trăm triệuUSD.
Nhưng việc chậm trễ cấp mã
số làm ảnh hưởng đến cơ hội
của ngành nuôi yến VN cũng
như việc xuất khẩu tổ yến của
người dân, doanh nghiệp?
+ Việc chậm trễ cấp mã số
cũngđãđược cácdoanhnghiệp
phản ánh với chúng tôi. Về
quản lý nhà nước, cục chưa thể
cấp được mã số này với lý do
như đã chia sẻ ở trên (dự thảo
về hướng dẫn cấp mã số đang
trình lãnh đạo Bộ NN&PTNT
xem xét phê duyệt - PV). Tuy
nhiên, cách đây vài năm, Cục
Chăn nuôi có làm việc với
FAO (Tổ chức Lương thực và
Nông nghiệp Liên hợp quốc)
và họ đã hỗ trợ chúng ta xây
dựng phần mềm để quản lý,
cấp mã số nhà yến ở một số
tỉnh trong dự án.
20% nhà yến không
có chim, lo ngại
phát triển “nóng”
. Ngoài việc chậm cấp mã
số cho cơ sở nuôi chim yến,
để xuất khẩu được tổ yến
sang TQ, chúng ta còn phải
đối mặt với những khó khăn
gì khác, thưa ông?
+ Ngành yến hiện có ba
vấn đề lớn cần phải giải quyết
trướcmắt.Một là nhanh chóng
hướng dẫn việc cấpmã số nhà
yến theo yêu cầu của nghị định
thư. Hai là cần thống kê nhà
nước một cách chính xác số
lượng nhà yến, quy mô, công
suất và sản lượng yến.
Ba là tình trạng phát triển
ồ ạt các nhà yến và vấn nạn
săn bắn trái phép chim yến.
Từ thực tiễn trên, Cục Chăn
nuôi đang trìnhBộNN&PTNT
hồ sơ xem xét ban hành sửa
đổi Thông tư 23/2019 của Bộ
NN&PTNThướngdẫnvềhoạt
động chăn nuôi, trong đó có
kê khai hoạt động nuôi chim
yến. Qua đó có những thông
tin cụ thể, làm cơ sở cho các
địa phương thực hiện quản
lý các cơ sở nuôi chim yến
trên địa bàn.
. Ông vừa đề cập tình trạng
đầu tư nuôi chim yến ồ ạt có
thể gây ra hệ lụy?
+Tìnhtrạngpháttriển“nóng”
diễn ra khoảng 5-6 năm nay,
đặc biệt sau khi nghị định thư
về xuất khẩu tổ yến giữa hai
nước được ký kết lại có thêm
nhiều nhà đầu tư hơn.
Cụ thể, năm 2017, VN có
8.304nhàyến thì đếnnăm2022
tăng vọt lên 23.665 nhà yến.
ĐBSCL là vùng trọng điểm
nuôi chim yến của nước ta,
năm 2017 chỉ có 3.064 nhà
yến thì đến năm 2022 lên tới
10.572 nhà yến.
Tình trạng phát triển “nóng”
này xuất phát từ việc người
dân nhận thấy tổ yến là mặt
hàng có giá trị cao, nhất là
khi ký được nghị định thư
xuất khẩu tổ yến sang TQ
thì tiềm năng xuất khẩu tốt,
có thể kiếm được số tiền lớn.
Giá thu mua yến sào tại nhà
yến từ 18 triệu đồng/kg đã
tăng lên 20-22 triệu đồng/kg.
Người nào có điều kiện là
tìmmua đất, mua nhà để làm
nhà yến. Nhưng vì chưa có
đủ kiến thức, kỹ thuật để xây
nhà yến phù hợp với tập tính,
sinh trưởng của loài yến nên
chim không về làm tổ. Theo
Ngoài tập trung xuất khẩu tổ
yến vào thị trường TQ, chúng ta
cần tiếp tục nghiên cứu, khảo
sát mở rộng thêmcác thị trường
khác, tránh “bỏ trứng vào một
giỏ”. Như câu chuyện mật ong
xuất khẩu củaVN sangMỹ làmột
ví dụ, vì tập trung quá nhiều vào
thị trườngMỹ nên khi bị áp thuế
chốngbánphágiá thì ngànhmật
ong đã chịu ảnh hưởng nặng nề.
Sau khi nghị định thư về xuất
khẩutổyếnVNsangTQ,thịtrường
giá cả của yến sào VN đang có
nhữngtínhiệutíchcực.Tuynhiên,
việc xuất khẩu yến sào chưa có
được điều kiện thuận lợi,vì hiện trong nước,
việc cấpmã số cho cơ sở nuôi chimyến đang
làmrất chậm. Ngoài ra, hiện nhu cầu thumua
của phía TQ vẫn cầm chừng.
Đáng báo động là nạn săn bắn chim yến
vẫn rất phức tạp, nếu không được ngăn chặn
kịp thời thì số lượng chim yến sẽ giảm dần.
Ông
VÕ NGUYÊN HÒA
,
Ủy viên
BanChấphànhHiệphội Yến sào tỉnhBìnhĐịnh
Cách làm quen
thuộc của chúng ta
từ trước tới nay là cứ
hễ xuất khẩu được
mặt hàng nào thì
xảy ra tình trạng
sản xuất ồ ạt nhưng
thiếu đầu tư vào
chất lượng.
ước tính của Hiệp hội Yến
sàoVN, hiện trên 20% số nhà
yến không có chim về làm tổ.
Bắt tay nhau
để cùng thắng
. Từ thực tế như trên, Cục
Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT)
có những giải pháp gì để thúc
đẩy xuất khẩu yến sang TQ,
thúc đẩy sự phát triển của
ngành yến ngày càng mạnh
mẽ, bền vững?
+ Trước mắt, chúng tôi tập
trung hoàn thiện hệ thống cơ
sở dữ liệu chăn nuôi phục vụ
cho truy xuất nguồn gốc, đáp
ứng yêu cầu của nghị định
thư và phục vụ cho công
tác thống kê, qua đó điều
tiết ngành hàng được khoa
học, đảm bảo cung - cầu để
phát triển bền vững ngành
yến. Đồng thời, chúng tôi
sẽ nhanh chóng xây dựng,
bổ sung, hoàn thiện các tiêu
chuẩn, quy chuẩn, quy trình
kỹ thuật đối với ngành yến
vì đây là một lĩnh vực còn
mới trong ngành chăn nuôi
của nước ta.
Để ngành yến phát triển
bền vững, giá trị gia tăng cao
thì không thể thiếu sự đồng
hành của doanh nghiệp. Các
doanh nghiệp cần tập trung
vào chế biến sâu, đa dạng hóa
sản phẩm và thị trường để gia
tăng giá trị. Giữa người nuôi,
doanh nghiệp, nhà khoa học,
cơ quan quản lý cần có sự liên
kết, hợp tác để hỗ trợ, giúp
đỡ nhau cùng phát triển theo
nguyên tắc cùng thắng.
. Bên cạnh những thuận
lợi, nhiều ý kiến cũng lo ngại
xuất khẩu tổ yến sang TQ gặp
không ít rủi ro, thưa ông?
+ Về thị trường TQ, đây là
thị trường tiêu dùng sản phẩm
tổ yến lớn nhất thế giới (gần
90%), cũng là bạn hàng truyền
thống, quen thuộc với nhiều
chủng loại hàng hóa nông
sản của nước ta, trong đó có
tổ yến. Đây là thuận lợi lớn
để chúng ta đẩy mạnh xuất
khẩu tổ yến sang TQ.
Tuy nhiên, bên cạnh những
thuận lợi thì khó khăn cũng
không ít. Thứ nhất, chúng ta
sẽ phải chịu sự cạnh tranh
với một số nước xuất khẩu
tổ yến và sản phẩm từ yến
như Indonesia, Philippines,
Malaysia… Indonesia mỗi
năm xuất khẩu được 2-3 tỉ
USD, sản lượng hơn VN
không đáng kể nhưng tỉ lệ
chế biến sâu cao.
Trong khi đó, cách làmquen
thuộc của chúng ta từ trước tới
nay là cứ hễ xuất khẩu được
mặt hàng nào thì tình trạng
sản xuất ồ ạt nhưng thiếu đầu
tư vào chất lượng lại diễn ra.
Đây là bài học kinh nghiệm
mà tất cả các bên liên quan
cần tránh để có thể giữ gìn và
khai thác hiệu quả thị trường
xuất khẩu TQ.
. Xin cảm ơn ông.•
Tiêu điểm
TheoBộNN&PTNT, tổyếnVN
thời gian qua được xuất khẩu
bằng đường tiểu ngạch sang
TQ thu về mỗi năm khoảng
200-300 triệu USD. Dự kiến
đến năm 2030, sản lượng yến
đạt 350-400 tấn với giá trị trên
1 tỉ USD.
Đáng chú ý, sảnphẩmtổ yến
củaVNđược kháchhàngTQ rất
ưa chuộng.
Tình trạng phát triển ồ ạt nhà yến xuất phát từ việc người dân nhận thấy tổ yến làmặt hàng có giá trị cao,
nhất là khi ký được nghị định thư xuất khẩu tổ yến sang Trung Quốc được ký kết.
Xuất khẩu yến sào, không “bỏ trứng vào một giỏ”
Công nhân đang sơ chế tổ yến thô tại một công ty ở TP.HCM.
Ảnh: QUANGHUY
Lễ công bố xuất khẩu lô sản phẩmtổ yến đầu tiên của Việt Namsang thị trường TrungQuốc.
Ảnh: ANHIIỀN
Ông Tống Xuân Chinh.
