16
Quốc tế -
Thứ Hai18-12-2023
Tiêu điểm
Ngày 17-12, lãnh đạo của các quốc gia Hiệp hội Các
quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Nhật Bản đã nhất trí
tăng cường đối thoại và hợp tác trong lĩnh vực an ninh
hàng hải, theo hãng tin
AFP
.
Theo tuyên bố chung của Hội nghị cấp cao kỷ niệm 50
năm quan hệ ASEAN - Nhật Bản diễn ra tại Tokyo, các
bên đã nhất trí “tăng cường đối thoại và hợp tác để duy trì
an ninh và an toàn hàng hải, trật tự hàng hải dựa trên quy
định của pháp luật, bao gồm tự do, an toàn hàng hải và
hàng không”.
Tuyên bố chung viết rằng các bên sẽ cùng nâng cao
nhận thức về lĩnh vực hàng hải; thúc đẩy hợp tác giữa các
lực lượng bảo vệ bờ biển và các cơ quan thực thi pháp
luật liên quan; tăng cường hợp tác xây dựng năng lực
hàng hải và đảm bảo giải quyết tranh chấp bằng biện pháp
hòa bình, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, phù hợp với
các nguyên tắc của luật quốc tế.
Trước đó, vào ngày 16-11, Nhật Bản tuyên bố sẽ tăng
cường quan hệ với Malaysia và cung cấp 400 triệu yen
(khoảng 2,8 triệu USD) để trang bị các thiết bị cảnh báo
và giám sát trên biển.
Tháng trước, Nhật Bản đã đồng ý giúp Philippines
mua tàu tuần duyên và cung cấp hệ thống radar cho
Philippines. Hai nước cũng đang thảo luận về việc cho
phép triển khai lực lượng trên lãnh thổ của nhau.
THU PHƯƠNG
Đằng sau việc Mỹ muốn lập
lực lượng đặc nhiệm ở Biển Đỏ
Mỹmuốn lập lực lượng đặc nhiệmđa quốc gia ở BiểnĐỏ không chỉ chốngmối đe dọa từ nhómvũ trang
Houthi mà còn phục vụ lợi ích củaMỹ trong khu vực.
ĐỨCHIỀN
K
ể từ khi xung đột Israel
- Hamas bùng nổ vào
ngày 7-10, nhóm vũ
trang Houthi ở Yemen được
Iran hậu thuẫn đã liên tục
tấn công tên lửa và máy bay
không người lái (UAV) vào
các tàu đi qua Biển Đỏ - một
trong những tuyến đường biển
nhộn nhịp nhất thế giới. Lực
lượng này tuyên bố nhắm
vào tàu liên quan đến Israel,
tàu đang hướng đến các cảng
của Israel hoặc đang đi ngang
qua bờ biển ven Biển Đỏ của
Yemen. Houthi gọi đây là hành
động đáp trả Israel trong xung
đột Israel - Hamas và để thể
hiện tình đoàn kết với người
Palestine.
Lực lượng Mỹ và đồng
minh ở Trung Đông đã bắn hạ
nhiều tên lửa, UAVcủaHouthi
phóng từ Yemen kể từ tháng
10. Tuy nhiên, trước việc ngày
càng nhiều tàu qua Biển Đỏ
bị tấn công, Mỹ đã đề xuất ý
tưởng thành lập lực lượng đặc
nhiệmhải quân đa quốc gia để
hộ tống, đảm bảo an toàn cho
các tàu thương mại di chuyển
trên tuyến đường biển này.
Mỹ, Iran nói về
đề xuất lập lực lượng
đặc nhiệm
Đầu tháng này, Cố vấn an
ninh quốc gia Jake Sullivan
cho biết Mỹ đang tích cực
đàm phán với các đồng minh
về việc thành lập lực lượng đặc
nhiệm hàng hải hộ tống tàu
thương mại ở Biển Đỏ. Ông
Sullivan cho biết lực lượng
này sẽ có sự tham gia của các
tàu từ nhiều quốc gia đối tác
nhưng không cung cấp thông
tin chi tiết. Theo ông Sullivan,
đây là phản ứng tự nhiên trước
những hành động nguy hiểm
của Houthi.
Biết gì về lực lượng đặc nhiệm CTF 153?
Hiện tại, ở khu vực Biển Đỏ đã có một lực lượng đặc nhiệm
của Mỹ và các đối tác gọi là lực lượng Đặc nhiệm Liên hợp 153
(CTF 153) hoạt động.
CTF 153 làmột trong năm lực lượng đặc nhiệmdo lực lượng
Hàng hải Liên hợp (CMF) - nhóm gồm 39 quốc gia điều hành.
Nhiệm vụ của CTF 153 là tập trung vào việc duy trì an ninh và
xây dựng năng lực tác chiến ở BiểnĐỏ, eo biển Bab al-Mandeb
và vịnh Aden.
CTF 153 được thành lập vào ngày 17-4-2022, gồm 15 quân
nhân, baogồm línhMỹ và lính củamột sốnước thành viênCMF.
Nhóm lính này ở trên tàu chỉ huy đổ bộ USS Mount Whitney
của Hải quân Mỹ hoạt động trong vùng biển này. Khi không
tác chiến trên biển, quân nhân thuộc CTF 153 làm việc ở các
văn phòng tại trụ sở CMF ở thủ đô Manama (Bahrain).
Trướccáccuộctấncôngnguy
hiểm bằng tên lửa và UAV của
lựclượngHouthiởYemennhằm
vào các tàu di chuyển trên Biển
Đỏ, Mỹ đang làm việc tích cực
với các đồng minh, đối tác để
thành lập lực lượng đặc nhiệm
hải quânđaquốcgianhằmbảo
vệ an toàn cho hoạt động vận
chuyểnhànghải ở khu vực này.
Lập lực lượng đặc
nhiệm bảo vệ an
toàn cho các tàu ở
Biển Đỏ là sự phản
ứng của Mỹ với
hành vi nguy hiểm
của Houthi.
Trực thăng quân sự củaHouthi bay trên tàu chở hàngGalaxy
Leader ở BiểnĐỏ vào tháng 11-2023. Ảnh: HOUTHI MILITARY
MEDIA/REUTERS
Lãnh đạo các nước ASEAN, Nhật Bản chụp ảnh chung tại
Hội nghị cấp cao kỷ niệm50 nămquan hệ ASEAN - Nhật Bản
vào ngày 17-12 tại Tokyo. Ảnh: ASEANSECRETARIAT
Nhật Bản, ASEANtăng cườnghợp tác anninhhànghải
Sau đó, vào ngày 14-12,
Đặc phái viên Mỹ tại Yemen
TimLenderking nói với hãng
tin
Reuters
rằng Washington
muốnmở rộng hết mức có thể
lực lượng đặc nhiệm hiện tại
để bảo vệ các tàu ở Biển Đỏ.
Tuy nhiên, ông Lenderking từ
chối cho biết Washington đã
tiếp cận những nước nào và
bao nhiêu nước để mở rộng
liên minh hàng hải. Lực lượng
đặc nhiệm hiện tại ở Biển Đỏ
và vịnh Aden được gọi là lực
lượngĐặc nhiệmLiên hợp 153
(CTF 153) thuộc lực lượng
Hàng hải Liên hợp (CMF).
Cũng trong ngày 14-12, Lầu
NămGóc cho biết Bộ trưởng
BộQuốc phòng LloydAustin
đã thảo luận với Bộ trưởng
BộQuốc phòng SaudiArabia
Khalid bin Salman về các
mối đe dọa của Houthi đối
với quyền tự do hàng hải ở
vùng biển này. Chủ tịch Hội
đồng Thammưu trưởng Liên
quânMỹCharlesQ. Brown Jr.
cũng đã có cuộc nói chuyện
tương tự với người đồng cấp
Pháp Stéphane Mille, theo
Lầu Năm Góc.
Phản ứng với kế hoạch
của Mỹ, Bộ trưởng Bộ Quốc
phòng IranMohammad Reza
Ashtiani cảnh báo lực lượng
đặc nhiệmđa quốc giaMỹ dự
kiến thiết lập ởBiểnĐỏ sẽ gặp
phải “những vấn đề nghiêm
trọng” và tuyên bố “không ai
có thể tiến hành những động
thái nào trong khu vực (Biển
Đỏ) mà Iran đang chiếm ưu
thế nhiều hơn”. Tuy nhiên, ông
không chỉ ra các biện phápmà
Tehran dự định thực hiện để
đáp trả đề xuất của Mỹ.
Ngày 13-12, hãng thông tấn
nhà nước
SABA
của Yemen
dẫn lời một quan chức cấp
cao giấu tên đã bác bỏ thông
tin Yemen đồng ý tham gia
lực lượng đặc nhiệm đa quốc
gia do Mỹ đề xuất, đồng thời
cho biết quyết định này sẽ do
các cơ quan thẩm quyền cao
nhất trong nước, đặc biệt là
Hội đồng lãnh đạo của tổng
thống, đưa ra.
Giới chuyên gia nói gì?
ÔngMickMulroy,quanchức
LầuNămGóc thời chínhquyền
Tổng thống Donald Trump
với nhiều kinh nghiệm về các
vấn đề Trung Đông, cho rằng
việc dùng lực lượng an ninh
hàng hải để bảo vệ các tuyến
đường thủy trong khu vực là
một ý tưởng hay, theo tờ
The
Washington Post
. Tuy nhiên,
theo ông Mulroy, việc tìm đủ
tàu để thực hiện đề xuất lực
lượng đặc nhiệm sao cho hiệu
quả có thể là một thách thức.
Ông nói rằng Mỹ có thể làm
nhiều cách nhưng có thể cần
phải di chuyển tàu từ các khu
vực khác tới Biển Đỏ.
Hiện tại Mỹ vẫn chưa cung
cấp chi tiết về đường hướng
hình thành lực lượng đặc
nhiệm hải quân, tức là chưa
nói rõ sẽ lậpmới hay mở rộng
lực lượng đặc nhiệm hiện
có - CTF 153. Bài bình luận
đăng trên chuyên trang quốc
phòng
Defense News
cho rằng
Washington không cần thành
lập một lực lượng đặc nhiệm
mới, mà chỉ cầnmở rộng CTF
153 bằng cách thu hút thêm
các thành viên và tăng cường
năng lực hoạt động. Bài bình
luận gợi ý rằng một số nước
gồm Ai Cập, Saudi Arabia,
Israel, Các Tiểu vương quốc
Ả Rập thống nhất, Bahrain
và các nước G7 nên tích cực
tham gia lực lượng này do
có lợi ích ở Biển Đỏ, có mối
quan tâm đối với quyền tự do
hàng hải ở Trung Đông cũng
như tư cách thành viên CMF.
Bà Zoe Ciaccio, nhà phân
tích của Công ty tư vấn rủi ro
Dragonfly Intelligence có trụ
sở tại Anh, cho rằng việc thu
hút thêm các nước tham gia
lực lượng đặc nhiệm sẽ giúp
Mỹ chia sẻ gánh nặng tài chính
cho những hoạt động hải quân
trong khu vực, đồng thờimong
muốncácđồngminhhỗ trợcác
mục tiêu hàng hải của mình.
Theo bà Ciaccio, việc lập
lực lượng đặc nhiệm mới để
bảo vệ hoạt động vận chuyển
ở Biển Đỏ có thể là một nỗ
lực của Mỹ nhằm ngăn chặn
xung đột mở rộng, theo tờ
The
National
. Bà Ciaccio nói: “Có
lẽ Washington đang tìm cách
đảm bảo an ninh tốt hơn cho
các tuyến đường vận chuyển,
đồng thời tránh bị lôi kéo vào
một cuộc trả đũa quân sự liên
quan đến họ hoặc Israel về
việc chống lại người Houthi
ở Yemen”.•
Tàu chỉ huy đổ bộUSSMount
Whitney củaMỹ và khinh hạm
ENS Alexandria của Ai Cập
hoạt động tại BiểnĐỏ để hỗ
trợ lực lượngĐặc nhiệmLiên
hợp 153 vào ngày 20-4-2022.
Ảnh: QUÂNĐỘI MỸ
