5
Hành tung và hoạt động
của các chủ phương tiện
bắt tôm bằng thuốc trừ sâu
rất tinh vi nhưng chẳng lẽ
chúng ta chấp nhận “sống
chung” với hành vi đánh
bắt thủy sản mang tính hủy
diệt này.
Nguy hiểm hơn, hành vi đó còn đầu độc, hủy hoại
nghiêm trọng nguồn nước sông Đồng Nai đang phục vụ
sinh hoạt hằng ngày của hàng chục triệu người trong khu
vực, tiềm ẩn hiểm họa lâu dài liên quan đến sức khỏe và
tính mạng con người.
Đó là chưa nói đến việc sinh kế của những người mưu
sinh nơi sông nước cũng bị ảnh hưởng nặng nề do nguồn
lợi thủy sản dần suy kiệt. Hậu quả nhãn tiền đã quá rõ, hệ
lụy lâu dài cũng đã phát lộ, phần còn lại của câu chuyện
thời sự là giải pháp nào để xoay chuyển thực trạng nhức
nhối này.
Luật Thủy sản, Luật Bảo vệ nguồn nước hiện hành quy
định cần phải chứng minh được mức độ thiệt hại thì mới
có căn cứ, cơ sở kết luận, xử lý hành vi vi phạm.
Tuy nhiên, việc đổ thuốc cấm xuống sông, nếu bắt được
quả tang cũng rất khó áp dụng các chế tài hình sự để răn
đe nên nhiều năm nay cơ quan tố tụng chưa xử lý được
vụ nào. Mặc dù lãnh đạo các tỉnh, TP lưu vực sông Đồng
Nai rất chú ý, chính quyền, cơ quan chủ quản có phối hợp
kiểm tra, kiểm soát.
Trong khi chờ khắc phục, bổ sung pháp luật thì rất
cần sự đồng hành, sát cánh giữa các cấp lãnh đạo địa
phương, các đơn vị liên quan để kịp thời hỗ trợ, tháo gỡ
“điểm nghẽn” lâu nay mà một số cá nhân hay đơn vị chưa
đủ khả năng thực hiện triệt để.
Trước thực tế nan giải này, đề nghị chính quyền các địa
phương Đồng Nai, Bình Dương thực sự vào cuộc nghiêm
túc, đồng bộ, nhịp nhàng, quyết liệt, nói không với nạn bắt
tôm bằng thuốc.
Các lực lượng chức năng cần bắt đầu từ nỗ lực bám
sát, khoanh vùng các đối tượng để tuyên truyền, nhắc nhở,
vận động chấp hành các quy định về nghiêm cấm sử dụng
thuốc để bắt tôm. Đồng thời, răn đe người trong cuộc phải
dừng ngay việc bắt tôm bằng thuốc trừ sâu bằng thông
điệp sẽ xử lý nghiêm trường hợp cố tình vi phạm.
Sự thật là khâu này không khó, bởi hành vi bắt tôm
bằng thuốc diễn ra cả ngày lẫn đêm, người dân cùng
nhóm PV dễ dàng phát hiện, ghi hình lại được nên vấn
đề còn lại là các ngành chức năng có thực thi hết trách
nhiệm hay không.
Bên cạnh tuyên truyền trực tiếp, việc truyền thông thông
qua mạng xã hội phổ biến như Zalo, Facebook… cũng rất
cần thiết để anh em bạn thuyền cũng như người thân dễ
dàng tiếp nhận thông tin và thuận lợi trong quá trình theo
dõi, phản ánh, trình báo, tố giác, đấu tranh khi phát hiện
các trường hợp nghi vấn đổ thuốc trừ sâu xuống sông để
bắt tôm.
Đó là những biện pháp, hành động cụ thể, thiết thực
cần tiến hành triển khai ngay và thường xuyên. Không còn
sớm nhưng chưa có gì là quá muộn để loại bỏ vấn nạn
này từ gốc rễ, mang lại hiệu quả thực chất.
Việc bảo vệ môi trường nói chung, môi trường nước
nói riêng đang được đặc biệt chú trọng nên để tồn tại vấn
nạn trầm kha hàng chục năm nay là không thể chấp nhận
được.
MINH HẬU
hậu quả mà chỉ cần hành vi
hoàn thành là bị xử lý hình sự.
“Điều 242 BLHS năm 2015
yêu cầu phải chứngminh thiệt
hại nên chưa thể xử lý triệt để
được” - ông Tuấn nói.
Lưu ý đến việc
khôi phục hiện trạng
ban đầu
Ở góc độ khác, luật sư Bùi
Trần Nhật Vi (Đoàn Luật sư
TP.HCM) cho là cơ quan chức
năng cần lưu ý đến biện pháp
khắc phục hậu quả.
Nghị định 42/2019/NĐ-CP
thủy sản xảy ra trên thực tế là
từ 100 triệu đồng trở lên cũng
như giá trị thủy sản thu được
định giá trên 50 triệu đồng.
Theo ThS Thảo, khi xem
xét về tính chất nguy hiểm
cho xã hội thì hành vi đổ chất
độc hay hóa chất độc hại vào
nguồn nước nguy hiểm hơn
hành vi dùng điện hay các
phương tiện khác khai thác
thủy sản. Bởi hành vi này gây
ô nhiễm nguồn nước và trực
tiếp đe dọa đến tính mạng,
sức khỏe của con người. Do
vậy cần tách hành vi sử dụng
chất độc, chất nổ, hóa chất để
khai thác thủy sản hoặc làm
hủy hoại nguồn lợi thủy sản
quy định tại khoản 1Điều 242
BLHS năm 2015 thành một
điều khoản độc lập để xử lý.
Truy cứu TNHS
mà không cần
chứng minh thiệt hại
Khi đã tách hành vi trên thì
chỉ cần người phạm tội thực
hiện hành vi sử dụng chất
độc, chất nổ, hóa chất để khai
thác thủy sản hoặc làm hủy
hoại nguồn lợi thủy sản, đe
dọa gây thiệt hại nguồn lợi
thủy sản hoặc sức khỏe của
con người thì đã cấu thành
tội phạm mà không đòi hỏi
phải có hậu quả thực tế xảy ra.
Theo ThS Thảo, ở một số
quốc gia, cơ quan chức năng
sẽ truy cứu TNHS hành vi
này mà không cần chứng
minh thiệt hại. Chẳng hạn,
theo BLHS Liên bang Đức
thì người thực hiện hành vi
gây ô nhiễm nguồn nước, đe
dọa gây tổn hại cho sức khỏe
của nhiều người thì sẽ bị xử
lý hình sự cho dù hậu quả cụ
thể chưa xảy ra trên thực tế.
Luật sư Lê Doãn Tuấn
(Đoàn Luật sư TP.HCM)
cũng cho rằng cần sửa đổi
luật theo hướng không cần
chứng minh về thiệt hại hay
Thời sự -
ThứBảy13-1-2024
Người đánhbắt thủy sảnchânchính trênsôngĐồngNai cămphẫn
với những kẻ khai thác thủy sản kiểu tận diệt. Ảnh: MINHHẬU
YẾNCHÂU
T
rên các số trước,
Pháp
Luật TP.HCM
có loạt bài
điều tra về nạn đổ thuốc
trừ sâu xuống sông Đồng
Nai để bắt tôm và việc này
tồn tại hàng chục năm nay
nhưng chưa ai bị xử lý hình
sự, dù luật đã có quy định.
Một số chuyên gia cho là
cần sửa luật và quy định chi
tiết hơn về định lượng, cấu
thành tội phạm mới xử lý
triệt để vấn nạn này.
Tách hành vi sử dụng
chất độc thành
điều luật riêng
TheoThS - nghiên cứu sinh
TrầnThanhThảo (TrườngĐH
Luật TP.HCM), qua nghiên
cứu các bản án về tội phạm,
có thể nhận thấy việc truy cứu
trách nhiệm hình sự (TNHS)
đối với người phạm tội này
thường rơi vào trường hợp họ
“đã bị xử phạt hành chính về
một trong những hành vi trên
mà vẫn còn vi phạm”.
Thực tế nhiều trường hợp đổ
chất độc hay hóa chất độc hại
như thuốc trừ sâu vào sông,
hồ… để khai thác thủy sản
khôngbị truy cứuTNHSkhi bị
phát hiện vi phạm lần đầu. Bởi
tại thời điểm hành vi vi phạm
bị phát hiện, không thể chứng
minh được thiệt hại nguồn lợi
Sửa đổi theo hướng
không cần chứng
minh về thiệt hại
hay hậu quả.
Người đổ thuốc trừ sâu đánh bắt thủy sản trên sôngĐồngNai bỏ chạy khi tưởng PV là cảnh sát
đường thủy. Ảnh nhỏ: Vỏ chai thuốc trừ sâu và tômtrúng thuốc thoi thóp trên sông. Ảnh: MINHHẬU
Cáchnào dẹpnạnđổ thuốc trừ sâu
bắt tôm sông Đồng Nai?
Theo các chuyên gia, nên sửa luật theo hướng chỉ cần có hành vi sử dụng chất độc, chất nổ
khai thác nguồn lợi thủy sản thì đã cấu thành tội phạm...
Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản
1. Người nào vi phạm quy định về bảo vệ nguồn lợi thủy
sản thuộc một trong các trường hợp sau đây, gây thiệt hại
nguồn lợi thủy sản từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu
đồng hoặc thủy sản thu được trị giá từ 50 triệu đồng đến
dưới 200 triệu đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạmhành chính
về một trong các hành vi quy định tại điều này hoặc đã bị
kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì
bị phạt tiền 50-300 triệu đồng, phạt cải tạo không giamgiữ
đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm:
a) Sử dụng chất độc, chất nổ, hóa chất, dòng điện hoặc
phương tiện, ngư cụ bị cấmđể khai thác thủy sản hoặc làm
hủy hoại nguồn lợi thủy sản;
b) Khai thác thủy sản trong khu vực cấm hoặc trong khu
vực cấm có thời hạn...
(Trích Điều 242 BLHS 2015 (Sửa đổi, bổ sung 2017))
quy định người có hành vi vi
phạmkhôi phục tình trạng ban
đầu là chưa rõ. Bởi việc xử lý
nguồn nước, thậm chí là vùng
đất bị ô nhiễm, bị nhiễm độc
là không dễ, nhất là khi đối
tượng lại là nguồn nước, là
tài sản chung của cộng đồng.
Do đó nên hướng dẫn cụ
thể trong việc áp dụng biện
pháp khôi phục tình trạng ban
đầu đối với những trường hợp
này theo hướng buộc người vi
phạm phải chịu cả chi phí phí
giám định, xử lý, khắc phục
về ô nhiễmmôi trường để xử
lý nguồn nước, các loài thủy
hải sản bị nhiễm độc và xử lý
phần lòng đất bị nhiễm độc.
Nếu áp dụng triệt để vấn
đề này, tình trạng đầu độc
nguồn nước sẽ giảm.•
Phải chặnngaynạn tậndiệt tômbằng thuốc trừ sâu
(Tiếp theo trang 1)
