6
Tiêu điểm
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Hai25-3-2024
Cần kháng nghị giám đốc thẩm
các bản án
Trong vụ án này, nhiều nội dung chưa được bản án sơ thẩm
đánh giá, phân tích một cách toàn diện.
Thứ nhất: Theo bản án sơ thẩm thì chỉ có Phương Max dùng
dao chém anh Kha gây thương tích. Các bị cáo còn lại không
sử dụng hung khí nào mà chỉ dùng tay, Nguyễn dùng nón bảo
hiểm. Tuy nhiên, tang vật của vụ án có đến năm dao (mã tấu)
tự chế, một liềm. Như vậy, ngoài cây dao mà Phương Max sử
dụng, bốn cây còn lại ai sử dụng? Thu thập ở đâu? Có liên quan
như thế nào trong vụ án? Chúng có phải là tang vật?
Thứ hai: Việc giám định thương tật của bị hại cũng đang có
sự mâu thuẫn về thời điểm xảy ra vụ án, thời điểm giám định
và kết quả giám định. Vậy thương tích giám định của bị hại có
phải do bị cáo gây ra hay không? Việc giám định đã chính xác,
khách quan?
Thứ ba: Bị hại Nam không có thương tích mà chỉ có Kha có
thương tích, trong khi Lỉnh không đánh Kha. Vậy xác định Nam
là bị hại dựa trên cơ sở nào?
Thứ tư: Những mâu thuẫn trong vụ án mà Lỉnh đã tố cáo đã
được làm rõ hay chưa? Nếu chỉ căn cứ vào lời khai thì khó đánh
giá. Tuy nhiên, khi gửi đơn tố cáo, bị cáo Lỉnh có gửi kèm theo
các clip ghi âm đã được làm rõ hay chưa?
Thứ năm: Không được phép tiêu hủy chứng cứ, dù cho rằng
“được lập không đúng thẩm quyền”mà có thể lưu hồ sơ riêng
của cơ quan điều tra. Giả sử đây là văn bản mà bị can nhận tội
thì liệu điều tra viên có tiêu hủy hay không?
Cấp có thẩm quyền cần xem xét, đánh giá lại bản án theo
thủ tục phúc thẩm hoặc tái thẩm theo hướng hủy cả hai bản
án để điều tra lại.
Luật sư
LÊ VĂN HOAN
, Đoàn Luật sư TP.HCM
Nhiều vi phạm tố tụng
Thứ nhất, về tố tụng, theo khoản 6 Điều 183 BLTTHS năm
2015 (sửa đổi, bổ sung năm2017) vàThông tư liên tịch 03/2018
của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, TAND Tối cao và VKSND Tối
cao thì việc hỏi cung bị can phải được ghi âm, ghi hình có âm
thanh. Tuy nhiên, cơ quan điều tra và VKS không làm nên khi
ra tòa, bị cáo tố trong quá trình điều tra bị ép cung, mớm cung,
còn HĐXX thì đánh giá không có căn cứ.
Vậy căn cứ vào đâu HĐXX cho rằng lời khai của bị cáo về việc
này là không có căn cứ? Trong khi kết quả ghi âm, ghi hình là
để chứng minh hoặc bác ý kiến của bị cáo khi ra tòa thay đổi
lời khai, tố cáo bị điều tra viên bức cung, nhục hình.
Luật có quy định mà cơ quan điều tra và VKS không làm thì
được coi là thu thập không đúng quy định pháp luật nên không
được dùng các biên bản hỏi cung đó làm chứng cứ để chứng
minh hành vi phạm tội.
Căn cứThông tư liên tịch 02/2017, việc hỏi cung không có ghi
âm, ghi hình là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng, không
có giá trị pháp lý. Căn cứ Điều 87 BLTTHS thì không được sử
dụng các biên bản hỏi cung mà không có ghi âm, ghi hình để
làm chứng cứ buộc tội vì nó thu thập không đúng trình tự, thủ
tục tố tụng quy định.
Trong khi đó, việc kết tội của hai cấp tòa chủ yếu sử dụng lời
khai của các bị cáo tại cơ quan điều tra để buộc tội.
Thứ hai, các bị cáo đã thành niênmà bản án sơ thẩm lại tuyên
cho luật sưbào chữaquyền kháng cáo là vấnđề vi phạmnghiêm
trọng tố tụng, trái quy định tại Điều 73 BLTTHS về quyền của
người bào chữa.
Luật sư
NGUYỄN THANH KHA
, Đoàn Luật sư TP.HCM
Phân tích
ban đầu về
vụ án có
bị cáo tự tử
ở Cà Mau
Luật quy định ghi âm, ghi hình khi hỏi
cung nhưng cơ quan điều tra và VKS
không làm thì được coi là thu thập không
đúng quy định pháp luật, không được
dùng làm căn cứ kết tội.
LUẬT SƯLÊ TRUNGPHÁT
V
ụ bị cáo Lê Minh Lỉnh tự tử
sau khi tòa tuyên bác kháng
cáo kêu oan đã khiến bản án
vừa tuyên trở thành một bản án
chưa được tâm phục khẩu phục,
ít nhất là đối với Lỉnh.
Thực tiễn tố tụng cho thấy các vụ
án cố ý gây thương tích có nhiều
người cùng tấn côngmột bị hại thuộc
dạng vụ án khá phức tạp nếu không
có những chứng cứ rõ ràng như hình
ảnh từ camera, lời khai của người
làm chứng, lời khai nhận tội của
người thực hiện hành vi (người bị
buộc tội), lời khai của bị hại.
Vụ án dạng này phức tạp bởi phải
chứngminhvai tròđồngphạm, chứng
minh cho việc người nào đã đánh bị
hại, xác định rõ mỗi người gây ra
bao nhiêu thương tích, ở vị trí nào
trên người bị hại, tỉ lệ bao nhiêu…
Giấy yêu cầu luật sư
có nội dung kêu oan,
không phải nhận tội
Xuyên suốt tại các phiên tòa, bị
cáo Lỉnh đều kêu oan. Bị cáo cho
rằng quá trình điều tra có vấn đề.
Tại trang 13, 14 của bản án sơ
Người thân đau buồn trong đámtang
LêMinh Lỉnh. Ảnh: TRẦNVŨ
Vụ án phức tạp bởi phải
chứngminh vai trò đồng
phạm, chứngminh cho
việc người nào đã đánh
bị hại, xác định rõ mỗi
người gây ra bao nhiêu
thương tích, tỉ lệ và vị trí...
Tự tử sau khi nghe
tuyên án
Theo cáo trạng và các bản án, lúc
19 giờ 30 ngày 21-3-2022, tại quán
cà phê Lê Nguyễn (xã Thạnh Phú,
huyện Cái Nước, Cà Mau), năm bị
cáo ngồi uống nước với nhau. Đó
là Trần Duy Phương (Phương Max),
TrầnDuy Phương (Phương Kio), Đoàn
Thế Nguyễn, Nguyễn Phát Lợi và Lê
Minh Lỉnh.
Phương Max chạy ra tiệm tạp hóa
mua bài về chơi. Phương Max cự cãi
với hai người tại đây làNguyễnVũKha
và Nguyễn Hoàng Nam; sau đó chạy
nhanh về quán cà phê, lấy dao tự chế,
rủbạn“đicôngchuyện”.Cảnhómchém
gây thương tích cho Nguyễn Vũ Kha
25%. Tháng 8-2023, TAND huyện Cái
Nước tuyên cả năm bị cáo phạm tội
cố ý gây thương tích. Cả năm bị cáo
kháng cáo kêu oan. Ngày 20-3-2024,
TAND tỉnh Cà Mau đã tuyên y án sơ
thẩm; trong đó Lỉnh bị tuyên y án 30
tháng tù giam.
Ngay sau khi tòa tuyên án, Lỉnh về
nhà uống thuốc độc tự tử, qua đời
đúng vào tối 21-3, ngày xảy ra vụ án
hai năm trước.
thẩm, HĐXX đánh giá: “Một chứng
cứ có tại hồ sơ để chứng minh và
xác định các bị cáo có cùng tham
gia đánh bị hại; và chứng minh bị
cáo Lỉnh có biết và thực hiện hành
vi phạm tội cùng các bị cáo khác
không thể chối bỏ; đó là lời thừa
nhận của bị cáo Lỉnh tại giấy yêu
cầu luật sư ngày 26-9-2022...”.
Thế nhưng điều mâu thuẫn là
trong chính giấy yêu cầu luật sư,
Lỉnh cũng ghi rõ là “khi Phương
Max rủ “đi công chuyện”, nhóm
bạn hỏi “có chuyện gì?” thì Phương
Max nói “không có gì””. Bị cáo
Lỉnh quá giang xe của Phương Kio
để đi đến quán khác lấy xe về nhà.
“Tuy nhiên, khi đi ngang tiệm
tạp hóa thì Phương Kio dừng lại,
đi vào tiệm cùng Phương Max và
Lợi đánh hai thanh niên lạ, còn tôi
thì đứng ngoài lộ xe” - ông Lỉnh ghi
trong giấy yêu cầu luật sư.
Tại trang 14 của bản án sơ thẩm,
HĐXX đánh giá: “Nếu như không
biết ý định của Phương Max là đi
đánh nhau thì không lý do gì các
bị cáo không ở lại quán cà phê Lê
Nguyễn chờ Phương Max “đi công
chuyện” để mua bài về đánh bài
uống nước như ý định ban đầu mà
các bị cáo đã trình bày”.
Tuy nhiên, HĐXX không thể
quy kết việc Lỉnh có mặt gần hiện
trường vụ đánh nhau, xem như Lỉnh
đã đồng ý đi đánh nhau. Kể cả việc,
đồng ý đi đánh nhau nhưng đến
hiện trường, họ không đánh bị hại
do họ “tự ý nửa chừng chấm dứt
việc phạm tội” vì họ sợ đánh nhau,
vì họ sợ vi phạm pháp luật… hay
nhiều lý do chủ quan khác thì họ
cũng được miễn trách nhiệm hình
sự theo Điều 16 BLHS năm 2015.
Vậy bằng chứng để HĐXX dựa vào
đó kết tội Lỉnh là gì?
Các tình tiết cần
đánh giá lại
Để đảm bảo việc xét xử đúng
người, đúng tội, đúng pháp luật thì
HĐXX phải giải quyết triệt để có
hay không việc bị cáo tham gia vụ
đánh nhau, tham gia với vai trò là
người can ngăn hay giúp sức cho
Phương Max? Trong vụ án này,
Các bị cáo tại phiên tòa. Ảnh: TRẦNVŨ
các cơ quan tố tụng có thẩm quyền
cần đánh giá lại các tình tiết như:
Thứ nhất, bị cáo kêu oan, tố bị
bức cung, nhục hình; còn bị hại
thì nói (với bị cáo) rằng đã gửi
phong bì tiền cho điều tra viên.
Thứ hai, bản án nêu lúc đầu
các bị can nhận tội, khi có quyết
định khởi tố bị can thì các bị can
thay đổi lời khai, đã cho các bị
can đối chất... Tuy nhiên, bản án
không nêu rõ kết quả đối chất như
thế nào. Mặt khác, chỉ có Phương
Max dùng dao tự chế chém anh
Kha; còn Phương Kio và các bị
cáo khác đánh anh Nam bằng tay.
Kết luận giám định pháp y của
anh Kha 25% là do vật sắc nhọn
gây ra, riêng anh Nam từ chối
giám định.
Trong vụ án này, Phương Max
là người gây thương tích cho bị
hại Kha; các bị cáo khác không
gây thương tích cho bị hại Kha
nên không thể xử lý họ tội cố ý
gây thương tích.
Ngoài ra, bản án ghi nhận vật
chứng vụ án gồm gần 10 hung khí
là mã tấu, dao, kiếm... Trong khi đó,
vụ án chỉ có Phương Max dùng một
dao tự chế chém anh Kha. Vậy các
hung khí khác có ý nghĩa gì trong
vụ án này? Và nếu nó không dùng
để gây án thì có thể nào coi nó là
vật chứng hay không? •
