3
vùng ĐBSCL, đặc điểm thủy
văn dòng chảy thay đổi có
thể tác động tiêu cực đến an
ninh nguồn nước của vùng.
Các tiên đoán ảnh hưởng
bất lợi khác theo quan điểm
cá nhân tôi có thể là: Các
công trình kiểm soát nước
đã xây dựng như cống đập
Trà Sư, hệ thống kiểm soát
lũ Bắc Vàm Nao, vùng đê
bao ba vụ, khu dân cư vượt
lũ… sẽ thay đổi chức năng
và giảm hiệu quả vận hành.
Quy hoạch vùng ĐBSCL
thời kỳ 2021- 2030, tầm
nhìn đến năm 2050 có thể
phải điều chỉnh vì trước đó
đã không xem xét yếu tố
dự án kênh Funan Techo.
Chương trình 1 triệu ha
lúa chất lượng cao có thể
bị ảnh hưởng do đặc điểm
nguồn nước thiếu hụt. Nguy
cơ thiếu nước ngọt và xâm
nhập mặn ở vùng ven biển
Tây Nam sông Hậu có thể
nặng nề hơn và tốn kém hơn
để hạn chế. Thiếu hụt nước
ngọt đến vùng ĐBSCL sẽ
ảnh hưởng tới hàng chục
dự án ứng phó với biến đổi
khí hậu…
Có thể đề nghị
tạm dừng dự án
để đối thoại sâu hơn
. Từ trường hợp dự án
kênh Funan Techo, theo
ông, có nên xem xét, bổ
sung quy định tại Hiệp định
Mekong 1995?
+ Hiệp định Mekong 1995
đã trải qua gần 30 năm, có
lẽ các bên cần ngồi lại để
soát xét và đánh giá để có
thể cập nhật cho phù hợp
với thực tiễn. Điều 5 Quy
chế năm 1957 của Ủy ban
sông Mekong đã quy định:
Các quyết định của ủy ban
phải có sự nhất trí của tất
cả thành viên. Điều này trao
đặt cho các thành viên quyền
bảo vệ lợi ích của mình
trước mỗi quyết định của
Ủy ban sông Mekong. Đây
cũng chính là sự bình đẳng.
Hiệp định Mekong 1995
dẫu không quy định về
quyền được phủ quyết của
một quốc gia đối với đề xuất
sử dụng nước của quốc gia
khác. Tuy nhiên, hiệp định
này cho phép các quốc gia bị
tác động có quyền yêu cầu
các quốc gia có công trình
phải đảm bảo phát triển bền
vững sông Mekong. Đồng
thời có trách nhiệm giảm
thiểu tác động do các công
trình gây ra.
Cạnh đó, nguyên tắc cơ
bản trong hợp tác giữa các
quốc gia thành viên MRC
là đồng thuận, bình đẳng và
tôn trọng chủ quyền lãnh
thổ. Các vấn đề liên quan
hợp tác Mekong luôn được
xem xét và giải quyết bằng
các quá trình tư vấn rộng
rãi ở nhiều cấp. Nguyên tắc
sử dụng nước công bằng
và hợp lý của quốc tế cũng
được áp dụng.
Tôi nghĩ giữa các bên
phải phối hợp và chia sẻ
dữ liệu để có cơ sở đánh
giá những tác động và xem
xét những đánh đổi để tìm
các giải pháp giảm nhẹ và
thích ứng. Trước mắt, Ủy
ban sông Mekong Việt Nam
có thể đề nghị tạm dừng dự
án này thêm một thời gian
để có những nghiên cứu
và đối thoại sâu hơn với
sự hợp tác của các chuyên
gia hay tổ chức trong và
ngoài nước có kinh nghiệm
và khách quan.
Chúng ta mong muốn
cả hai nước Việt Nam và
Campuchia đều có những
điều kiện phát triển kinh
tế - xã hội và bảo vệ các
nguồn tài nguyên thiên
nhiên, trong đó có giá trị
vô giá của sông Mekong.
. Xin cảm ơn ông.•
Thời sự -
ThứTư24-4-2024
Ngã ba sôngHậuGiang, nơi dòng chảy đổ vào sông Cần Thơ. Ảnh: QUANGVINH
Ngày11-4,tạihọpbáothường
kỳ của BộNgoại giao, Phó phát
ngôn Bộ Ngoại giao Đoàn
Khắc Việt cho biết Việt Nam
rất quan tâm đến dự án kênh
FunanTechovàđãđềnghị phía
Campuchia phối hợp chặt chẽ
vớiViệt NamvàMRC trong việc
chia sẻ thông tin, đánh giá tác
độngcủa công trìnhnàyđối với
tài nguyênnước vàmôi trường
sinh thái của khuvựcĐBSCL.Từ
đó, đảmbảo hài hòa lợi ích của
các quốc gia ven sôngvàngười
dân sinh sống trong khu vực.
Tiêu điểm
dự án
thiết kế 3,6 m
3
/giây, 311.000 m
3
/ngày,
113.500.000 m
3
/năm, từ đó kéo theo lượng
bùn, cát thoát ra biển với khoảng 11.600-
34.000 tấn/năm. Con số này chưa được
đánh giá rõ ràng trong các thông tin đưa ra.
Vì vậy, nước bạn cần làm rõ thêm về chỉ
số bùn, cát thoát ra biển Tây.
Với lượng bùn, cát như trên thoát ra biển
Tây chắc chắn sẽ tác động lớn đến môi
trường sinh thái biển. Trong khi đó, dự án
mới có đánh giá đến sông mà chưa có đánh
giá, đề cập nào về tác động đến biển nên
cần phải bổ sung nội dung này.
Với lượng bùn, cát chảy ra biển mà theo
thông tin về dự án thì gần như chảy thẳng
ra Khu bảo tồn biển Phú Quốc - nơi có
nhiều san hô và nhiều sinh vật khác là loại
vô cùng nhạy cảm với môi trường biển.
Vì vậy, cần có nghiên cứu đánh giá chung
xuyên biên giới giữa các nước liên quan.
Ông
VÕ ĐỨC
PHONG
,
Phó Chi cục trưởng
Chi cục Thủy lợi
tỉnh Tiền Giang
:
Cần tăng cường
công tác
giám sát, phối hợp
Việc Campuchia xây dựng kênh Funan
Techo thực sự là vấn đề chuyển nước ra
khỏi lưu vực sông Mekong. Đặc biệt, đây
là công trình xây dựng kề bên Việt Nam
nên các tác động của công trình rất nhanh,
tức thời, là vấn đề mà các địa phương rất
quan ngại.
Thực tế, thông tin xây dựng tuyến kênh
Funan Techo phía Campuchia cung cấp còn
rất sơ bộ. Vì vậy, cần có nghiên cứu đánh
giá chi tiết về tác động của tuyến kênh này
với Việt Nam, đặc biệt là vấn đề nguồn
nước, xâm nhập mặn và các tác động khác.
Đồng thời đề nghị Ủy ban sông Mekong
Việt Nam cần tiếp tục hợp tác, giám sát
chặt chẽ ngay từ khi nghiên cứu triển khai
dự án nhằm phát hiện kịp thời các tác động
bất lợi. Đồng thời đưa ra khuyến nghị
trong thực thi các biện pháp giảm thiểu
và chia sẻ thông tin cho các tỉnh vùng
ĐBSCL nắm bắt và xây dựng các giải pháp
ứng phó kịp thời.
Cạnh đó, Ủy ban sông Mekong Việt Nam
cũng cần tăng cường công tác giám sát và
phối hợp với phía nước bạn Campuchia
cam kết chia sẻ các thông tin liên quan đến
tuyến kênh và trong quá trình quản lý, vận
hành như một phần thể hiện sự hợp tác bền
vững phát triển lưu vực.
THÙY DUNG
Ông
PHẠM HỒ
QUỐC TUẤN
,
Đài Khí tượng thủy văn
khu vực Nam Bộ
:
Cần một nghiên
cứu chung về
tác động
xuyên biên giới
của dự án
Dự án kênh Funan Techo trong giai đoạn
thực hiện và hoạt động sẽ có tác động
đến khu vực hạ lưu sông, vùng biển. Tuy
nhiên, mức độ tác động ít hay nhiều thì cần
phải có nghiên cứu khoa học chuyên sâu,
độc lập, mang tầm quốc tế. Từ đó, đề xuất
các biện pháp giảm thiểu tác động và các
giải pháp thích ứng để phát triển kinh tế -
xã hội, môi trường ở khu vực hạ lưu và ở
vùng ĐBSCL.
Tình hình tài nguyên nước và môi
trường ở vùng ĐBSCL hiện nay có nhiều
khó khăn, thách thức. Từ đó, điều quan
ngại về tác động của dự án kênh Funan
Techo là đối với tài nguyên nước, môi
trường, kinh tế - xã hội vùng ĐBSCL, đặc
biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu, nước
biển dâng và phát triển ở thượng nguồn.
Trong thông báo của Campuchia có đề
cập tác động của dự án là không đáng kể.
Tuy nhiên, các thông tin về dự án rất hạn
chế, không đủ cơ sở để đưa ra kết luận. Vì
vậy, theo tôi, nước bạn cần chia sẻ và minh
bạch các thông tin chi tiết về dự án, bao
gồm cả báo cáo khả thi và kết quả đánh giá
tác động môi trường của dự án cho các bên
liên quan.
Đồng thời, Ủy hội sông Mekong quốc tế
(MRC) cần hỗ trợ các quốc gia tiến hành
một nghiên cứu chung về tác động xuyên
biên giới của dự án và đề xuất các biện
pháp giảm thiểu tác động. MRC cũng cần
chia sẻ các kết quả đánh giá tác động cho
quốc gia thành viên và các bên liên quan.
Ông
NGUYỄNBÁCAO
,
Trung tâm Quy hoạch
và điều tra tài nguyên -
môi trường biển
khu vực phía Nam
:
Ba vấn đề
cần xem xét
Theo tôi, dự án cần
được nghiên cứu, xem xét kỹ ở ba vấn đề.
Thứ nhất, với độ dốc dòng nước như thông
tin đưa ra, các âu thuyền có hay không thì
dòng chảy vẫn hoạt động bình thường, vậy
vấn đề âu thuyền cần xem xét lại.
Thứ hai, với lưu lượng dòng chảy
TP Cần Thơ, một đô thị sông nước đặc trưng thuộc lưu vực hạ lưu sôngMekong. Ảnh: QUANGVINH
không ảnh hưởng đến cộng
đồng gần 70 triệu dân lưu
vực sông Mekong.
. Điều ông vừa phân tích
đồng nghĩa với việc nếu dự
án này triển khai thì
vùng
ĐBSCL sẽ đối mặt với nguy
cơ đã thiếu lại càng thiếu
nước?
+ Đó là điều không tránh
khỏi. Giả sử dự án kênh
Funan Techo hiện tại bị trì
hoãn 1-2 năm nhưng sau này
sẽ có những Funan Techo
1, 2, 3 hay 4… không thể
đoán định được. Thế nên
với vùng ĐBSCL, cần có sự
chuẩn bị ngay từ bây giờ.
Thậm chí phải đưa những
nguy cơ và thách thức như
dự án Funan Techo vào để
phân tích và đánh giá kỹ
càng khi hoạch định các
chiến lược, quy hoạch, kế
hoạch phát triển của vùng
ĐBSCL.
Nước là nền tảng phát triển
Ý kiến
