7
Luật & đời
(Tiếp theo trang 1)
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Hai 20-5-2024
THSNGUYỄNĐỨCHIẾU,
T
háng 5-2023, TAND
Cấp cao tại Hà Nội
xét xử phúc thẩm vụ
án Công tyAIC thông thầu
ở BV Đồng Nai. Trong số
các bị cáo kháng cáo có Lê
Thị Hương (cựu phó Ban
kế toán Công ty AIC).
Được giảm nhẹ vì có
con trai được tặng
bằng khen
Xét xử sơ thẩm, TANDTP
HàNội tuyên phạt bàHương
mức án ba năm tù về tội vi
phạm quy định về đấu thầu
gây hậu quả nghiêm trọng.
Tại cấp phúc thẩm, bà
Hương cung cấp các tình
tiết mới, trong đó có việc con trai
có thành tích xuất sắc trong học tập,
được UBND TP Hà Nội tặng bằng
khen. Sau khi xem xét, tòa phúc
thẩm đã chấp nhận cho bà Hương
hưởng án treo.
Việc tòa phúc thẩm áp dụng các
tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình
sự theo điểmb, s, t, v khoản 1, khoản
2Điều 51BLHS, từ đó áp dụngĐiều
65 BLHS đối với bà Hương để giữ
nguyên mức hình phạt nhưng cho
hưởng án treo là không trái luật.
Theo Điều 1 Nghị quyết 02/2018
của Hội đồngThẩmphánTANDTối
cao, án treo là biện pháp miễn chấp
hành hình phạt tù có điều kiện, được
tòa án áp dụng đối với người phạm
tội bị phạt tù không quá ba năm, căn
cứ vào nhân thân của người phạm
tội và các tình tiết giảm nhẹ, xét
thấy không cần bắt họ phải chấp
hành hình phạt tù.
Khi tòa án đã căn cứ vào các quy
định “cứng” của pháp luật để xét
xử và không có sai sót gì thì hình
phạt của bị cáo Hương như vậy là
chấp nhận được.
Tuy nhiên, có một tình tiết đặc
biệt là tòa án cấp phúc thẩm áp
dụng tình tiết “bị cáo có con trai
được UBND TP Hà Nội tặng bằng
khen” như là một tình tiết giảm nhẹ
trách nhiệm hình sự theo khoản 2
Điều 51 BLHS.
Theo đó, “khi quyết định hình
phạt, tòa án có thể coi đầu thú hoặc
tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ
nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ
trong bản án”.
Vậy “tình tiết khác” là tình tiết
gì? Và tình tiết “bị cáo có con trai
Ông Trần Thanh Phong bị khởi tố vào tháng 12-2021,
trong vụ án Việt Á về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây
hậu quả nghiêm trọng. Tại phiên tòa sơ thẩm, VKSND TP Hà
Nội cho rằng ông Phong có sai phạm nhưng không vì động
cơ cá nhân nên cần được áp dụng chế định miễn trách nhiệm
hình sự (TNHS). Tuy nhiên, TAND TP Hà Nội đã tuyên bị cáo
Phong mức án 24 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.
Dù được hưởng án treo nhưng ông Phong vẫn kháng cáo
xin miễn TNHS.
Tại phiên tòa phúc thẩm, chủ tọa phiên tòa hỏi: “Bị cáo
được hưởng án treo, vậy xin giảm nhẹ là giảm nhẹ đến mức
nào nữa?”. Trả lời tòa, ông Phong khẳng định vẫn kháng cáo
xin miễn TNHS.
Ông Phong cho rằng ông vi phạm khi thực hiện hành vi
đấu thầu là làm theo sự chỉ đạo của cựu giám đốc CDC Bình
Dương Nguyễn Thành Danh. Ông không vụ lợi nên muốn
được miễn TNHS giống như ông Danh - người được tòa sơ
thẩm tuyên miễn TNHS vì từ chối nhận tiền “cảm ơn” từ Việt
Á…
Xem xét nhiều yếu tố khách quan lẫn chủ quan, HĐXX
TAND Cấp cao tại Hà Nội đã tuyên miễn TNHS cho ông
Phong.
Để có được kết quả trên, ông Phong đã trải qua khoảng
thời gian nhọc nhằn với niềm tin xứng đáng được miễn
TNHS. Bên cạnh đó, động lực thôi thúc ông tìm đến tận cùng
của lẽ phải là khát vọng muốn chứng minh sự thanh sạch của
bản thân trước các con của mình.
Một người cha tốt luôn là điểm tựa vững vàng và là niềm
tự hào đặc biệt đối với các con. Vậy nên bậc cha mẹ nào
cũng luôn muốn mình là tấm gương sáng cho con cái noi theo
nên ông muốn chứng minh mình trong sạch để các con mình
không thất vọng về cha.
Nhiều người sẽ thắc mắc tại sao trong sạch mà vẫn có tội?
Câu trả lời là ông Phong vẫn có tội vì hành vi của ông theo
quy định hiện hành về đấu thầu là sai và bị tòa kết án. Nhưng
điều quan trọng là ông không hề vụ lợi, không nhận tiền “lại
quả”. Ông làm sai chẳng qua vì theo sự chỉ đạo của cấp trên,
từ sự cấp bách của công tác chống dịch như chống giặc…
mà không nhận tiền bạc hay lợi ích nào từ Việt Á như nhiều
người khác.
Là một viên chức, ông Phong sai vì không quyết liệt từ chối
thực hiện mệnh lệnh có dấu hiệu trái pháp luật của cấp trên
nhưng phải đặt trong bối cảnh lúc cả nước đang oằn mình
chống dịch, các nguồn lực y tế cần huy động cấp thiết cho
công tác cứu người thì việc làm theo sự chỉ đạo của cấp trên
trong vụ này có thể vì không còn sự lựa chọn nào khác.
Điều này như một minh chứng hữu hiệu, tự thân đã có
sức thuyết phục rất lớn, để từ đó TAND Cấp cao tuyên miễn
TNHS cho ông.
Một người hành động vì cái chung, vì lẽ phải và vì người
dân thì vẫn có thể rơi vào trường hợp làm sai quy định của
pháp luật. Có lẽ đây cũng là một điều mà gần đây người ta
hay nói đến. Chính Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn
Nên cũng từng nói về điều này khi nhắc đến hành vi của ông
Nguyễn Thành Danh - cấp trên của ông Phong. Theo đó, Bí
thư Nguyễn Văn Nên cho rằng việc cựu giám đốc CDC Bình
Dương được miễn TNHS là đúng tinh thần khuyến khích, bảo
vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung theo tinh thần
Kết luận 14/2021 của Bộ Chính trị. Bí thư Nguyễn Văn Nên
còn cho rằng không chỉ miễn TNHS mà còn nên mạnh dạn
khen thưởng, biểu dương…
Người Celt cổ đại có câu: “Nhìn vào những sai sót của cha
mẹ trong quá khứ sẽ nhận biết được các điểm khuyết của con
cái trong tương lai”. Cha mẹ là tấm gương phản chiếu của
con cái và hành vi của con cái là sự phản chiếu của cha mẹ.
Quả ngọt hiện tại của con cái thực ra là do nhân tốt mà cha
mẹ gieo trồng trong quá khứ.
Trở lại vụ ông Phong, chính nỗ lực không mệt mỏi của một
người cha, cùng với sự công tâm, khách quan, vận dụng tinh
thần khuyến khích, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi
ích chung của VKS và HĐXX... đã mang lại kết quả như khát
khao, mong chờ của người cha ấy.
Ông Phong có thể ngẩng cao đầu nói với các con của mình
rằng: Cha thật sự trong sạch! Tôi nghĩ đây là hành trang tốt
cho các con của ông mang theo trong suốt cuộc đời.
Nỗ lực chứngminhmình
thanh sạch trước các con
TS
CAO VŨ MINH
,
Trường ĐH Kinh tế - Luật, ĐH Quốc gia TP.HCM
Con học xuất sắc là
tình tiết giảm nhẹ
cho mẹ: Hợp lý
Con học giỏi cũng cho thấy sự giáo dục tốt của chamẹ và gia
đình; do đó, nếu xem tình tiết đó là tình tiết giảmnhẹ cho bị cáo
thì cũng có thể chấp nhận được.
Trường ĐH Quốc tế
(ĐH Quốc gia TP.HCM)
Bị cáo Lê Thị Hương
(thứ hai, hàng thứ hai từ phải qua)
. Ảnh: CTV
“Khi xét xử, tùy từng
trường hợp cụ thể và
hoàn cảnh cụ thể của
người phạm tội mà còn
có thể coi các tình tiết
khác là tình tiết giảm
nhẹ nhưng phải ghi rõ
trong bản án.”
được UBND TP Hà Nội tặng bằng
khen” có được xem là tình tiết khác
theo khoản 2 Điều 51 BLHS?
Có thể coi các tình tiết
khác là tình tiết giảm nhẹ
Công văn 212 ngày 13-9-2019
của TAND Tối cao về việc thông
báo kết quả giải đáp trực tuyến một
số vướng mắc trong xét xử đã nêu
ra thắc mắc của các tòa cấp dưới.
Cụ thể là: Khi quyết định hình
phạt, tòa án có được coi các tình tiết
về nhân thân của bị cáo như trình
độ học vấn thấp, là lao động chính,
có con nhỏ, có ông bà là người có
công với cách mạng... là tình tiết
giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy
định tại khoản 2 Điều 51 BLHS
hay không?
TAND Tối cao đã giải đáp: Hiện
nay, quy định tại khoản 2 Điều 51
BLHS năm 2015 chưa được Hội
đồng Thẩm phán TAND Tối cao
hướng dẫn cụ thể.
Tuy nhiên, trong quá trình xét xử,
tòa án có thể tham khảo quy định tại
điểm c Mục 5 Nghị quyết 01/2000
ngày 4-8-2000 của Hội đồng Thẩm
phán TAND Tối cao hướng dẫn áp
dụng một số quy định trong phần
chung của BLHS năm 1999 để xác
định tình tiết khác là tình tiết giảm
nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy
định tại khoản 2 Điều 51 BLHS
năm 2015.
Cụ thể, vợ, chồng, cha, mẹ, con,
anh, chị, em ruột bị cáo là người có
công với nước hoặc có thành tích
xuất sắc được Nhà nước tặng một
trong các danh hiệu vinh dự như
Anh hùng Lao động,Anh hùng Lực
lượng vũ trang, Bà mẹ Việt Nam
anh hùng, Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ
sĩ Ưu tú, Nhà giáo Nhân dân, Nhà
giáo Ưu tú, Thầy thuốc Nhân dân,
Thầy thuốc Ưu tú hoặc các danh
hiệu cao quý khác theo quy định
của Nhà nước.
Ngoài ra, khi xét xử, tùy từng
trường hợp cụ thể và hoàn cảnh
cụ thể của người phạm tội mà còn
có thể coi các tình tiết khác là tình
tiết giảm nhẹ nhưng phải ghi rõ
trong bản án.
Khi xét trong trường hợp bị cáo
có tình tiết “con trai được UBND
TPHà Nội tặng bằng khen” thì cũng
có thể chấp nhận được. Bởi đối với
một người con đang còn nhỏ tuổi thì
thành tích của cháu chính là thành
tích học tập của cháu. Mặt khác, có
người con học giỏi cũng cho thấy
phần nào sự giáo dục tốt của cha
mẹ và gia đình.
Do đó, việc tòa đưa tình tiết đó vào
làm tình tiết giảm nhẹ cho bị cáo là
hợp lý và có thể chấp nhận được.•
