5
Thời sự -
ThứNăm26-9-2024
và phẩm chất
lòng tham cao có thể vào hệ
thống, nắm quyền, chi phối.
Hiện nay chúng ta lọc cán bộ
bằng trí tuệ con người, dù có
nhiều quy định chi tiết nhưng
hệ số lòng tham không dễ nhìn
thấy hết được và diễn biến của
lòng thamcũng phức tạp, có thể
tăng lên khi được trao quyền
cao hơn, lợi ích nhiều hơn.
Thế nên mới có chuyện dở
khóc dở cười là khi phát hiện
cán bộ không đủ năng lực, đạo
đức, tráchnhiệmđượcgiớithiệu,
bổ nhiệm vào hệ thống chính
quyền thì người giới thiệu, bổ
nhiệmbiệnminh “tôi làmhoàn
toàn đúng quy trình”. Nếu tôi
nấu cơmđúng quy trình nhưng
lại chọn gạo kém chất lượng,
gạomốc thì không thể cho cơm
ngonđược.Khókhăn trongviệc
chọn lọc cán bộ không chỉ ở
ViệtNamgặp,mà các nước trên
thế giới đều gặp phải và cần có
nhiều biện pháp, kết hợp nhiều
góc nhìn khoa học, nhiều công
cụ khác nhau để xử lý.
Cái khó thứ hai đó là năng
lực thực thi pháp luật của
chúng ta. Luật pháp về phòng,
chống tham nhũng thì có rất
nhiều rồi, tôi nghĩ cũng không
thiếu nhưng việc áp dụng luật
để giám sát, kịp thời phát hiện
và xử lý những người làm sai,
nhũng nhiễu thì vẫn còn nhiều
hạn chế. Thậm chí, có người
trong quá trình chống tham
nhũng cũng tham nhũng hoặc
vì nhiều lý do khác nhau mà
nhẹ tay, thiếu sự quyết liệt,
không đấu tranh tới cùng.
+ TS
Vũ Trung Kiên
: Tôi
cũng cho rằng việc kiểm soát
ý thức, đạo đức của con người
không phải là điều dễ dàng, rất
khó cân đong, đo đếm chính
xác tư tưởng của người ta, bởi
trong đầu họ nghĩ gì làm sao
người khác biết. Dù sao thì các
cơ quan chủ quản về công tác
cán bộ vẫn phải dựa chủ yếu
vào lý lịch, hồ sơ của cán bộ.
Tôi còn nhớ có tài liệu viết
rằng xưa cha ông mình đi làm
quan phải nằm lòng câu nói
“Qua điền bất nạp lý, lý hạ bất
chỉnh quan”, có nghĩa là “Đi
qua ruộng dưa thì không được
cúi xuống sửa giày, đi dưới cây
mận thì không được giơ tay lên
chỉnh sửa mũ”. Vì sao vậy, vì
dưa bò dưới đất, nếu anh cúi
xuống sửa giày người ở đằng
xa không biết tưởng anh cúi
xuống hái trộmdưa. Cũng vậy,
anh giơ tay sửa nón, người ở
đằng xa sẽ nghĩ anh hái trộm
mận. Người xưa muốn cảnh
tỉnh tất cả những người làm
quan cần luôn ngay thẳng, ở
nơi mà pháp luật không soi
chiếu tới thì vẫn còn có đạo
đức để điều chỉnh hành vi.
Tôi lấy ví dụ vụ án kit test
Việt Á đã khiến rất nhiều cán
bộ từ địa phương đến Trung
ương lãnh án vì móc ngoặc
trong ngoài để đưa nhận hối
lộ, tham nhũng. Trước lợi ích
mà phía Việt Á đưa ra, rất
nhiều người không vượt qua
được lòng tham. Tuy nhiên,
việc cựu giám đốc CDC Bình
Dương được miễn trách nhiệm
hình sự vì có sai nhưng sai vì
quy trình đấu thầu để có vật
tư y tế cứu chữa bệnh nhân
chứ không có động cơ tư túi
đã cho chúng ta thấy cũng có
những cán bộ họ làm vì lợi ích
chung và tuyệt nhiên không
để lòng tham lấn át đạo đức,
trách nhiệm.
Tôi cũng đồng tình với TS
Nguyễn Hữu Nguyên rằng
vấn đề thực thi pháp luật trong
phòng, chống tham nhũng vẫn
còn những hạn chế. Thực ra,
Đảng và Nhà nước đã sớm
nhận ra vấn đề này. Nghị quyết
Trung ương 4 các khóa XI,
XII và XIII của Đảng đều tập
trung vào vấn đề xây dựng và
chỉnh đốn Đảng. Kể từ năm
2013, BanChỉ đạo Trung ương
phòng, chống thamnhũng được
chuyển từ Chính phủ sang trực
thuộc Bộ Chính trị do Tổng
Bí thư trực tiếp làm trưởng
ban. Tuy nhiên, tôi vẫn mong
muốn rằng tinh thần không có
vùng cấm, không có ngoại lệ
cần phải được thực thi quyết
liệt, nghiêm minh hơn nữa.
. Xin cảmơn các chuyên gia.•
Họ đã nói
Bắt nhiều cán bộ
tham nhũng, đừng
hoang mang!
Thời gian qua, trong dư luận
có một số ý kiến cho rằng “ngã
ngựa” nhiều quá, bắt bớ nhiều
quá khiến nhiều cán bộ, công
chức hoang mang, không dám
làm, sợ trách nhiệm. Tôi đặt lại
vấn đề: Ai hoang mang? Nếu
anh chân chính, không tư túi
thì tại sao lại hoang mang? Tôi
cho rằng khi các cơ quan chức
năng xử lý nhiều cán bộ tham
nhũng,trongđócónhữngngười
giữ chức vụ cao thì đó sẽ tạo ra
cơ hội cho những người chân
chính có cơhội làmviệc tốt hơn.
TS
NGUYỄN HỮU NGUYÊN
,
Hội Quy hoạch phát triển đô thị TP.HCM
Khó khăn lớn nhất
trong phòng, chống
tham nhũng hiện
nay là làm sao tạo
được một bộ lọc hiệu
quả trong công tác
cán bộ, không để
những cá nhân có
hệ số đạo đức thấp,
lòng tham cao có thể
vào hệ thống, nắm
quyền, chi phối.
Quan chức nhận“quà”
xaxỉ: Vẫnkhó xử lý?
(Tiếp theo trang1)
Từ việc bị cáo quanh co, chối tội, khăng khăng rằng mình chỉ
nhận bốn chai rượu vang chứ không phải 450.000 USD trong
chiếc cặp số ở vụ án chuyến bay giải cứu; tới việc bị cáo nói không biết trong những chiếc
thùng xốp có chứa hàng triệu USD ở vụ án Vạn Thịnh Phát. Đó là chưa kể đến những chiếc
đồng hồ hiệu Patek Philippe trị giá hàng chục ngàn USD trong vụ án xảy ra tại Công ty Xuyên
Việt Oil, hay đường đi không thể ngoằn ngoèo hơn của dòng tiền hối lộ trong vụ án kit test Việt
Á… Tất cả đều rất tinh vi nhưng đều đã được các cơ quan điều tra “giải mã”, tìm ra chân tướng
dù không hề dễ dàng.
Một vấn đề mà một số chuyên gia, nhà khoa học, đại biểu Quốc hội từng đặt ra là: Làm sao
giám sát và xử lý hiệu quả hành vi đưa, nhận hối lộ bằng các hình thức “quà tặng”, “lót tay”
tinh vi, phức tạp? Câu hỏi này thực chất đã được nhiều lãnh đạo các cơ quan lập pháp, hành
pháp, tư pháp đặt ra tại nhiều diễn đàn, điển hình là các hội nghị tổng kết công tác phòng,
chống tham nhũng, tiêu cực. Các đại án xảy ra trong vài năm qua càng khiến việc đi tìm lời giải
cho câu hỏi trên trở nên cấp thiết.
BLHS hiện hành có quy định về tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có
(Điều 323) và tội rửa tiền (Điều 324). Tuy nhiên, muốn chứngminh các tội danh này đều phải chứng
minh hành vi phạm tội nguồn. Trong khi đó, nếu quan chức nào đó nhận các xa xỉ phẩmhay các
gói tiềnmặt triệu USD thì việc giámsát, phát hiện, truy vết thực tế không dễ dàng.
Bên cạnh đó, các đại án đưa, nhận hối lộ (Điều 364, Điều 354 BLHS) hay tội lạm dụng chức
vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản (Điều 355)… xảy ra thời gian qua cũng cho thấy những khó
khăn, thách thức với các cơ quan chức năng trong việc chứng minh nguồn gốc, đường đi của
tài sản phạm tội mà có, đặc biệt là khi một số bị cáo là những người am tường pháp luật, tìm
nhiều chiêu trò che giấu, gây khó khăn cho công tác điều tra, xét xử.
Như vậy, nếu
các quan chức
nhận quà biếu xén
là những gói tiền,
xa xỉ phẩm, bất
động sản… rồi
tìm cách tẩu tán,
như âm thầmgiao
dịch, mua bán,
chuyển nhượng
cho người thân,
tiêu xài cá nhân
mà không kê khai
trung thực (tất
nhiên là họ sẽ
không làm vậy) thì
việc chứngminh
họ có tội là con đường gian nan. Nói cách khác, nếu thấy tài sản của công chức có giá trị lớn bất
thường nhưng không chứngminh được tài sản đó do vi phạmpháp luật mà có thì không thể
xử lý. Dẫu rằng các cơ quan điều tra, xét xử đã nắmbắt được thách thức này và dùng nhiều biện
pháp nghiệp vụ để đưa sự thật của nhiều vụ án đưa, nhận hối lộ hay lợi dụng chức vụ, quyền hạn
ra ánh sáng nhưng nỗ lực đáng ghi nhận ấy vẫn chưa trả lời triệt để câu hỏi: Làm sao để quản lý,
xử lý được các hành vi nhận quà giá trị lớn đằng sau các mối quan hệ “thân hữu”?
Câu trả lời đã được một số chuyên gia, nhà nghiên cứu pháp lý gợi ý: Cần phải có các quy
định pháp luật chế tài hành vi làm giàu bất hợp pháp. Công ước Liên hợp quốc về chống tham
nhũng ở Điều 20 quy định về tội làm giàu bất hợp pháp, cụ thể: “Trên cơ sở tuân thủ hiến pháp
và các nguyên tắc cơ bản của hệ thống pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên sẽ áp
dụng các biện pháp lập pháp và các biện pháp cần thiết khác nhằm quy định là tội phạm, nếu
được thực hiện một cách cố ý, hành vi làm giàu bất hợp pháp, nghĩa là việc tài sản của một
công chức tăng đáng kể so với thu nhập hợp pháp của công chức mà công chức này không
giải thích được một cách hợp lý về lý do tăng đáng kể như vậy”.
Việt Nam ký tham gia công ước trên vào năm 2003 và phê chuẩn công ước vào năm 2009,
đã tạo được nền tảng quan trọng để xây dựng hành lang pháp lý cho việc chống lại tội làm
giàu bất hợp pháp. Thực tế, nhiều quốc gia trên thế giới như Singapore, Trung Quốc, Ấn Độ…
đã xây dựng các quy định chế tài tội làm giàu bất chính, thậm chí một số nước còn quy định tội
danh này đối với người thân của công chức và ở cả khu vực ngoài nhà nước.
Khi các công chức đeo đồng hồ xịn, đi xe sang, ở biệt thự rộng lớn với các dấu hiệu bất
thường giữa kê khai tài sản và thực tiễn, có độ “chênh” cao; khi công chức kê khai sở hữu tài
sản lớn, cao bất thường so với thu nhập của họ; thậm chí vợ/chồng, các con của quan chức
cũng “giàu bất thường” thì họ buộc phải chứng minh nguồn gốc tài sản.
Việc kiểm tra, phát hiện, xử lý hành vi làm giàu bất hợp pháp sẽ góp phần thu hẹp những
hạn chế của pháp luật hiện hành, giảm cơ hội để các quan chức, doanh nghiệp hợp thức hóa
chuyện “thân hữu” dưới danh nghĩa quà tặng, tài trợ, cám ơn, hoa hồng…Với diễn biến tích
cực của công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong thời gian qua và sắp tới, việc luật
hóa quy định xử lý hành vi làm giàu bất hợp pháp sẽ rất quan trọng và cần thiết.
ĐỖ THIỆN
Cựu bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long
(trái)
và cựu chủ tịchUBNDTPHàNội ChuNgọc Anh bị xử tội
nhân hối lộ trong vụ án kit test Việt Á. Ảnh: TTXVN
Bị cáoMai Thị HồngHạnh, giámđốc kiêmchủ tịchHĐTVCông ty Xuyên
Việt Oil
(giữa)
và hai bị cáo là cựu quan chức trong vụ án đưa nhận hối lộ
với số tiền lên đến hàng chục tỉ đồng. Ảnh: BCA-VGP
