9
thậm chí có địa phương cần đến ba
năm. Vì vậy, chính sách trên sẽ giúp
các tỉnh điều chỉnh được linh hoạt
để triển khai dự án nhanh.
Chính phủ đề xuất chính sách đặc
thù cho phép tổ chức, cá nhân chủ
trì hoạt động khoa học, công nghệ
phục vụ dự án được quyết định việc
đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu, đặt
hàng để lựa chọn nhà thầu cung ứng
dịch vụ, hàng hóa.
Doanh nghiệp được hưởng ưu đãi
như doanh nghiệp công nghệ cao theo
quy định của pháp luật về công nghệ
cao trong thời gian thực hiện nhiệm
vụ khoa học, công nghệ phục vụ dự
án. Miễn thuế thu nhập từ việc thực
hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ
phục vụ dự án.
Tổ chức, cá nhân tham gia đào tạo
phát triển nguồn nhân lực công nghệ
cao thuộc dự án được hưởng các chính
sách ưu đãi theo quy định của pháp
luật về công nghệ cao. Chủ đầu tư,
tổng thầu, nhà thầu phải ưu tiên đặt
hàng với tổ chức, doanh nghiệp Việt
Nam đủ năng lực cung cấp, đào tạo
nguồn nhân lực để thực hiện dự án.
Đáng chú ý, Chính phủ đề xuất đối
với số tiền thu được từ khai thác quỹ
đất vùng phụ cận ga đường sắt sau
khi trừ đi các chi phí có liên quan
theo quy định của pháp luật, chính
quyền địa phương cấp tỉnh được giữ
lại 50% và nộp 50% vào ngân sách
Trung ương để cân đối ngân sách
nhà nước đầu tư cho dự án.
Thực tế, pháp luật hiện hành quy
định ngân sách địa phương được
hưởng 100% tiền thu từ đất. Tuy
nhiên theo tư vấn, nguồn thu từ toàn
bộ chi phí đầu tư xây dựng hạ tầng
của dự án được đảm bảo từ nguồn
ngân sách Trung ương. Vì vậy, để
giảm bớt gánh nặng cho ngân sách
Trung ương trong giai đoạn tới, Chính
phủ đề xuất cần có sự chia sẻ trên.
Đề xuất không thi
tuyển kiến trúc nhà ga
Để dự án triển khai thuận lợi, Chính
phủ cũng đề xuất được phép điều
chỉnh chủ trương đầu tư dự án, trừ
trường hợp thay đổi mục tiêu, quy
mô, vượt tổng mức đầu tư của chủ
trương đầu tư dự án trên 10% so với
tổng mức đầu tư.
Theo Chính phủ, pháp luật hiện
hành quy định việc điều chỉnh chủ
trương dự án trên thuộc thẩm quyền
VIẾT LONG
B
ộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn
Văn Thắng vừa thừa ủy quyền
Thủ tướng ký tờ trình Chính
phủ gửi Quốc hội xem xét quyết
định thông qua chủ trương đầu tư
dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam.
Trong đó, Chính phủ cho biết thời
gian triển khai đầu tư toàn tuyến
diễn ra trong tám năm nhưng cần
có 19 chính sách đặc thù, đặc biệt.
Trung ương và địa phương
chia nhau lợi nhuận đất
gần nhà ga
Một trong các chính sách đáng chú
ý được Chính phủ đề xuất đó là cho
phép Thủ tướng được quyết định sử
dụng vốn trái phiếu Chính phủ, vốn
ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài và
các nguồn vốn hợp pháp trong nước
khác theo quy định.
Vì pháp luật hiện hành bắt buộc cơ
cấu vốn dự án phải được quyết định
trong phê duyệt chủ trương đầu tư,
tuy nhiên dự án phải cân đối ngân
sách nhiều kỳ vốn trung hạn.
Thêm vào đó, ở bước quyết định
chủ trương đầu tư dự án chưa xác
định được cụ thể cơ cấu nguồn vốn
mà chỉ xác định được nguồn vốn
ngân sách nhà nước nên cơ chế này
giúp Thủ tướng linh hoạt trong việc
huy động các nguồn vốn, không phải
thực hiện các thủ tục khác.
Tiếp đó là chính sách cho phép
Thủ tướng quyết định điều chỉnh kế
hoạch đầu tư công trung hạn và hằng
nămgiữa các bộ, cơ quanTrung ương
và địa phương để bố trí vốn cho dự
án trong trường hợp không thay đổi
tổng mức vốn trung hạn và hằng năm
được Quốc hội quyết định.
Thực tế, pháp luật hiện hành đang
giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội
điều chỉnh kế hoạch vốn trên. Tuy
nhiên, Chính phủ nhận thấy dự án
này có số vốn lớn, công nghệ kỹ
thuật phức tạp, để đảm bảo tính khả
thi cần có cơ chế trên để giảm bớt
thủ tục, rút ngắn thời gian, đáp ứng
vốn cho dự án.
Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đề
xuất UBND cấp tỉnh được điều chỉnh
cục bộ quy hoạch xây dựng tại khu
vực phụ cận ga đường sắt cao tốc
khi cần thiết để khai thác quỹ đất…
nhưng không phải thực hiện thủ tục
điều chỉnh đã phê duyệt trước đó.
Đối với khu vực ga và vùng phụ
cận ga chưa có quy hoạch xây dựng
được cấp có thẩm quyền phê duyệt,
UBND tỉnh được lập các quy hoạch
phân khu hoặc quy hoạch chi tiết để
triển khai dự án, không cần căn cứ
vào các quy hoạch cấp trên.
Theo Chính phủ, để triển khai lập,
phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch
của địa phương được thực hiện qua
sáu bước và cần khoảng 1,5-2 năm,
Chính phủ cho biết thời gian triển khai đầu tư toàn tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Namdiễn ra trong támnăm
và cần có 19 chính sách đặc thù, đặc biệt (Ảnh sử dụng công nghệ AI). Ảnh: VIẾT LONG
Để đường sắt cao tốc Bắc - Nam
hoàn thành trong 8 năm
Bộ GTVT đề xuất thời gian xây dựng đường sắt cao tốc Bắc - Nam sẽ diễn ra trong támnămnhưng cần có 19
cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt.
vậy, cơ chế trên giúp Chính phủ tăng
tính chủ động cho dự án.
Song song đó, Chính phủ đề xuất
cho phép công trình nhà ga đường
sắt tốc độ cao không thuộc đối tượng
phải thi tuyển phương án kiến trúc.
Bởi theo pháp luật hiện hành, việc
thi tuyển mất rất nhiều thời gian.
Thêm vào đó, Chính phủ cũng đề
xuất cho phép chủ đầu tư được lập
thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED)
thay cho thiết kế cơ sở trong báo cáo
nghiên cứu khả thi dự án đường sắt
cao tốc Bắc - Nam.
Vì nếu làm như hiện nay, dự án
phải trải qua bốn bước sau khi được
Quốc hội thông qua. Theo đó, để
khởi công dự án kể từ thời điểm phê
duyệt chủ trương đầu tư thì nhanh
nhất cần khoảng hơn bốn năm, khó
có thể khởi công được dự án vào
năm 2027.
Chính phủ đề xuất thêm chính
sách, đối với các hạng mục công việc
chưa có định mức được cấp có thẩm
quyền ban hành, chủ đầu tư được áp
dụng định mức hoặc xác định chi phí
theo suất đầu tư của các dự án, công
trình tương tự, bao gồm cả các định
mức, suất đầu tư của các dự án, công
trình nước ngoài.
Đối với các khoảnmục chi phí chưa
được quy định trong pháp luật Việt
Nam, chủ đầu tư được xác định các
khoản mục chi phí theo các dự án,
công trình tương tự bao gồm cả dự
án, công trình trong nước và nước
ngoài hoặc theo thông lệ quốc tế.
Vì theo pháp luật hiện hành, tổng
mức đầu tư dự án phải dựa trên cơ
sở định mức, đơn giá được ban
hành. Trong khi đó, dự án sử dụng
nhiều công nghệ mới, vật liệu mới
nên hệ thống định mức, đơn giá hiện
hành sẽ không đáp ứng hoặc chưa
phù hợp với yêu cầu thiết kế, kỹ
thuật, điều kiện thi công, biện pháp
thi công. Vì vậy, tư vấn không đủ cơ
sở dữ liệu và căn cứ để xây dựng và
điều chỉnh dự toán công trình.
Ngoài ra, Chính phủ cũng đề xuất
các chính sách đặc thù liên quan đến
công tác giải phóng mặt bằng, nguồn
vật liệu xây dựng, chuyển đổi đất
rừng… tương tự như đang áp dụng
đối với các dự án công trình giao
thông trọng điểm vừa qua.•
“Theo Chính phủ, để
triển khai lập, phê duyệt
điều chỉnh cục bộ quy
hoạch của địa phương
được thực hiện qua sáu
bước và cần khoảng 1,5-2
năm, thậm chí có địa
phương cần đến ba năm.”
Cần phải có cơ chế đặc thù
Ông Trần Thiện Cảnh, Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam, khẳng định
để triển khai dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam buộc phải có cơ chế đặc
thù. Chẳng hạn, cơ chế khai thác quỹ đất xung quanh nhà ga (TOD). Theo
nghiên cứu đề án, sau khi tuyến đường sắt tốc độ cao được xây dựng sẽ có
tính hấp dẫn nên phát triểnTOD để khai thác, số tiền thu được phân ra tỉ lệ
đưa vào ngân sách Trung ương và tỉ lệ giữ lại của địa phương.
“Từ nguồn thu này, Trung ương sẽ đầu tư cho dự án đường sắt khác hoặc
trả các khoản vay khi phát hành trái phiếu Chính phủ, còn địa phương
sẽ bù đắp kinh phí đã ứng trước đó cho giải phóng mặt bằng” - ông Trần
Thiện Cảnh cho hay.
Quốc hội. Tuy nhiên, dự án triển khai
trong thời gian dài, các thay đổi về
chỉ số giá, biến động tỉ giá và các
yếu tố khách quan khác. Trường hợp
phải điều chỉnh chủ trương đầu tư,
điều chỉnh dự án theo quy định pháp
luật hiện hành sẽ phải thực hiện qua
nhiều bước, mất nhiều thời gian. Vì
Lộ trình đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam.
