60
Xuân
Giáp Thìn 2024
X
ưa nay, Tết Nguyên đán
đối với người Việt đã
trở thành dịp lễ văn hóa
truyền thống trọng đại
mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc gắn
liền với đời sống của mọi người,
mọi giới. Từ thôn quê cho đến
thành thị, giàu cũng như nghèo,
quý tộc hay dân dã,
ai ai
cũng đều nô
nức chuẩn
bị cho gia
đình đón
một cái Tết
no đủ, nồng
ấm hương xuân.
Phong vị ngày Tết Nguyên đán từ
những món ăn truyền thống đã trở
thành một nét văn hóa của người
Việt. Không những thế, người Việt
còn chú trọng đến việc cúng kiếng
thờ tự. Việc lau dọn, trang hoàng
bàn thờ cho sạch sẽ, trưng bày hoa
tươi, quả tốt và sửa soạn mâm cỗ
cúng ông bà là đạo lý “uống nước
nhớ nguồn” của mọi gia đình.
Tết cũng là thời khắc thiêng
liêng để mọi người đoàn tụ bên
mâm cơm gia đinh đâm tinh yêu
thương, cùng nhau ôn cố tri tân,
chia ngọt sẻ bùi những thăng trầm
trong năm cũ, những định hướng
công ăn việc làm trong năm mới.
Luc nay trong long moi ngươi se
dâng lên môt niêm vui kho ta, môi
ngươi co thê cơi mơ tâm sư, chia
se vơi nhau vui buôn trong cuôc
sông đơi thương.
Mang tâm trạng người xa quê, dù
năm tháng có vô tình rây sương trên
tóc thì ký ức ăn Tết trong lòng người
con xa quê như tôi cũng không dễ
gì quên. Nhớ năm xưa, mới vào đầu
tháng Chạp là nhà tôi rộn ràng chuẩn
bị đón Tết, cái rộn ràng chung của
người Huế mang tính hướng nội, mà
người bận nhất là mẹ tôi.
Trong cái se lạnh của những ngày cuối
đông ở xứ Huế, có chút nắng hanh
vàng về trải lụa trên dòng sông Hương
cũng là lúc bếp nhà tôi ấm lên hương vị
món ăn ngày Tết ngan ngát tình xuân.
Rộn ràng nhất là từ thời điểm 23 tháng
Chạp, ngày tiễn ông Táo về chầu trời,
là mẹ tôi đã lo chuẩn bị chu đáo các
món ăn Tết và cúng Tết. Người xưa
quan niệm vào ngày Tết thì trong nhà
phải đầy đủ món ăn, thức
uống thì cuộc sống cả
nămmới sung túc, ấm
no. Có lẽ vì vậy
mà ngày
Tết nhà
tôi không
thể thiếu
những
món ăn như dưa
món, thịt ngâm nước
mắm; món ninh, hầm; xôi trắng thịt
hon hay các món nhắm đưa cay như
nem, tré, chả thủ...
Riêng mâm cỗ cúng với nhiều món
chay được mẹ tôi chuẩn bị rất tinh tế,
mỗi món thể hiện mùi lai phong vị của
hương thiền không cao lương mỹ vị
nhưng là kết hợp hài hòa từ phẩm vật
thiên nhiên với cái tâm thành
của
người nấu để dâng lên
tổ tiên. Trước là để nhắc
nhở con cháu nhớ đến cội
nguồn, biết giữ đức hiếu
sinh, sau là cho con
cháu được thọ
hưởng lộc của các
bậc tiên
hiền. Những món chay lành vừa có
lợi cho sức khỏe, vừa giải ngán cho cái
dạ dày trong ba ngày Tết vốn chứa khá
nhiều rượu thịt cay nồng, béo ngậy.
Theo bước thời gian, giờ đây xuân
chạm ngoài ngõ, bất chợt loáng thoáng
đâu đây hương vị ngọt lành từ những
sợi khói bếp xưa của mẹ lan vào căn
bếp nhà tôi vào buổi chiều cuối năm.
Phái nữ trong bếp đang tất bật làm cỗ
cúng, sau cúng sẽ được “cấp”, đó là lúc
gia đình đoàn tụ bên mâm cơm chay
lành đong đầy ấm áp yêu thương, cũng
là cai nôi hạnh phúc cua moi thanh
viên lơn nho trong gia đinh vao thơi
khăc thiêng liêng chuẩn bị bước sang
nămmơi.
Học theo nếp xưa của mẹ, chọn món
nấu theo mùa. Thời tiết vào xuân thì
món chiên giòn như chả giò trái cây sử
dụng các loại trái cây tươi để làm nhân
cuốn chả giò, một món ăn trong mềm
mát, ngoài giòn rụm, hay món lẩu nấm
chua cay được chế biến từ rau củ và
nấm tươi là những món ăn bổ dưỡng
ấm lòng.
Món bánh ướt nhân nấm chỉ đơn giản
là tàu hũ ky tươi, rau sống, chấm tương
kho. Trừ rau ra, tất cả đều được làm
từ nguyên liệu đậu nành kể cả nước
chấm. Ấy vậy mà làmmón xanh giải
ngán rượu thịt rất có hiệu quả.
Món vả trộn thập vị nhân
duyên từ một loại trái cây thổ
sản miền Trung giàu chất xơ,
được tích hợp hài hòa giữa cái
duyên loại sản vật dân dã với
bàn tay khéo léo, cái đức tính
cần kiệm và cái tâm nấu nướng của
người phụ nữ miền Trung thành một
món ăn đặc sản “nghèo mà sang” luôn
là nỗi nhớ của người xa quê.
Món ram khoai thơm thảo, mà mỗi
miền có cách gọi khác nhau, người
miền Nam gọi là chả giò, người miền
Trung gọi là ram, người miền Bắc lại
gọi là nem rán đã trở thành một món
ăn “kinh điển”. Từ củ khoai vàng vàng
màu mơ trộn với các nguyên liệu ngũ
sắc hòa quyện cùng nhau như cuốn cả
vũ trụ vào trong một sản phẩm của
vùng miền lúa nước, được đặt vào
mâm cỗ truyền thống với mong cầu
thế giới hòa bình, chúng sinh an lạc…
Đặc biệt, món bánh hoa hồng không
chỉ để chúng ta hồi hướng công đức
của các đấng sinh thành, nhắc nhở con
cháu về đạo hiếu làm đầu mà còn là
món bánh truyền thống biểu tượng của
tình yêu son sắc, nghĩa vợ tình chồng…
Cho dù có đi khắp bốn phương trời
thì cứ mỗi năm hết Tết đến những
món chay lành trong bếp mẹ ngày xưa
vẫn mãi lung linh trong bếp ấm nơi
đất phương Nam. Cho dù nhịp sống
hiện đại phong cách ăn Tết có khác
đi đôi chút, những phong tục cổ truyền
không còn được đầy đủ như xưa thì
Tết Nguyên đán vẫn luôn được người
dân Việt Nam gìn giữ và trân trọng
truyền thống với mong cầu một năm
mới đất nước yên bình, mọi người luôn
an vui, hạnh phúc.
Khi xuân chạmngoài
ngõ, bất chợt loáng
thoáng đâu đây
hương vị ngọt lành từ
những sợi khói bếp
xưa của mẹ lan vào
căn bếp nhà tôi…
Cứ mỗi năm hếtTết đến
những món chay lành
trong bếp mẹ ngày xưa
vẫn mãi lung linh trong
bếp ấm nơi đất
phương Nam.
Hồ Đắc Thiếu Anh
Ảnh: Freepik
Ảnh: CLEM ONOJEGHUO/Pexels.com
I
•
