57
Xuân
Giáp Thìn 2024
Song, thế mà hiểu đến tuyệt đỉnh
thì chỉ có loài ong. Quan sát hành
trình thiên di tìm các loài hoa để
lấy mật của nó theo sự tính toán
bí ẩn và khả năng cảm thụ trời
đất thiên bẩm chính xác đến tuyệt
đối của nó về mùa màng thì thấy
nghiệm của phương trình tự nhiên
này mà.
Chẳng sức nào mà thống kê cho
hết những giống loài cây trái ở
miền nhiệt đới. Chỉ cần hiểu rằng
là miền dồi dào trái cây, sản vật
xưa là từ tự nhiên và nay là từ
canh tác. Nguồn trái cây cứ như
không bao giờ đứt đoạn, giống
loài này dứt mùa thì được nối
bằng mùa của giống loài khác.
Dừa thì quanh năm, chuối, đu
đủ... thì bốn mùa và như loài
chanh dây kia chỉ cần thả đoạn
thân giống xuống đất và chăm
tưới là sau đấy có trái hái bất cứ
lúc nào trong năm. Suốt ba tháng
3, 4, 5 là mùa của bơ 034. Nó đang
“quậy tưng” các làng quê phương
Nam thì đã trỗi dậy mùa của
măng cụt, rồi chôm
chôm, sầu riêng
kể từ tháng 5 và
6. Sầu riêng là
“quậy” nhất,
lê thê như đã
nói. Nó đang
mùa thế, bỗng
mùa bơ booth
trái dáng tròn
vo kia chen
vào trong tháng
9. Vào kỳ Tết
thấy bao la bưởi,
xoài, mãng cầu, đu
đủ, cam, dưa hấu cùng
bao loại trái cây khác, thế mà ra
Giêng đã “náo động” ê hề bởi
mới... chính thức vào mùa dưa
hấu, thanh long… Mùa trái cây
này như nối vào mùa trái cây kia,
chủng loại này nối vào chủng loại
kia; vườn tược, ruộng rẫy, trang
trại chỗ này nối vào vườn tược,
trang trại nơi kia. Khả năng tự
học hỏi, mày mò, sáng tạo, tìm
“đường sinh tồn” của dân cày
nhiệt đới là bất ngờ và vô hạn.
Nên trái cây thuận theo tự nhiên
bỗng một ngày hợp đàn
cùng trái cây trái vụ. Trái
cây trái vụ là nông dân
đang “làm xiếc” trên đất
đai đó em. Trời đất nhiệt
đới thường xanh luôn làm
việc sao cứ như nó “sợ”
mất ngôi đa dạng sinh học
vào tay miền ôn đới xa xôi nào
đó zdậy hè, dù biết rằng điều đó
không bao giờ diễn ra! Đời sống
sinh học không bao giờ dừng lại,
thì khí hậu, thời tiết, mùa màng
đâu có giải lao, nghỉ ngơi. Cái thế
giới không cần “ngủ đông”, không
vướng vào băng giá. Cái không
gian miệt mài lao lực.
Em cắn vào trái xoài Cam Ranh,
đầu lưỡi em bỗng dừng lại khoảnh
khắc, là nó đang muốn cảm thụ
cái vị ngọt chua tha thiết của đó.
Và mùi hương kia thì “đánh” thức
mũi em, bắt phải “làm việc”. Nó
như trái dừa Bến Tre kia từ trời
xanh rớt cái bịch và ngay đấy từ
miệng đến bụng em lịm đi
một làn nước thơm mát
lành lúc uống. Nó như
trái sầu riêng mới tách
ra, nhìn vào những
múi vàng om của nó
đang đợi đấy làm
các giác quan của
em không cho em
“bình tĩnh” được
thêm nữa, dù biết
đa phần con người
ta khứu giác trỗi dậy
với sầu riêng ngay từ
khi thoáng nắm được dư
hương phất phơ của nó. Mà có
riêng gì sầu riêng đâu em, khi con
dao tách giáp một vòng tròn, màu
trắng bên trong của trái măng cụt
nó hơ hớ như thế kia. Em tắm
mùi bưởi Năm Roi (miền Tây)
như em say mùi quýt Đắk Nia
(Đắk Nông). Em cười thầm bẽn
lẽn với trái bơ béo ngậy 034 (của
xứ B’lao) mang hình dáng cực kỳ
sinh thực khí nhưng em dễ thương
vô vàn khi nhăn mặt lại từ vị chua
của trái
mác mác (chanh dây)
trồng bên bờ sông Krông Nô.
Cho dù em có là thị dân 10 năm,
45 năm, 350 năm, hay những
ngàn năm rồi thì cuộc đời em
vẫn không thể thiếu “nợ nần”
với hương vị nhiệt đới, trái cây.
Nó luôn mời mọc môi lưỡi, bụng
dạ và tâm trí em từ nơi chợ cóc,
chợ to, siêu thị xa xỉ, xó hẻm,
lề đường hay đến những quang
gánh, chiếc xe cọc cạch người
ta đẩy nó đi trên hàng phố. Em
mượt mà như thế, chân dài như
thế, da dẻ hồng hào như thế và
thông minh như thế đố tính sổ
được bao phần là nhờ vào (ăn)
trái cây, còn lại bao phần thuộc
về công của thịt cá, gạo cơm,
rau cỏ.
Và những em gái ở đồng nội, rẫy
cao kia ơi, các em thì chắc chắn
in hình hài cây trái rồi, trong vị
chua, ngọt, mặn, mát, nóng, đắng,
cay và hương thơm mưa nắng kết
tinh vào. Chốn phàm trần này chỉ
có vị thì cụ thể ra, mô tả được,
chứ còn “hương” thì bất khả,
không cho đi đến cùng. Chỉ có
thể là “thơm như...”, chứ không
thể “thơm là...”. Hương là cao
xa, thuộc về vời vợi, không hình
dạng, không vật lý, như hương từ
trái của cây kia. Vượt trên sinh lý
học thực vật hay khoa học phân
tích hóa sinh thì trái cây chính là
sự kết tinh kỳ diệu của mưa nắng,
ánh sáng và bóng đêm. Là trường
ca chốt lại của đất đai, sức người
và tình yêu cuộc sống qua chân
tay cần mẫn và tâm hồn của dân
cày. Tuyệt vời và cao cả là em
thấy chưa, dân cày bao giờ
cũng lặng lẽ, khiêm
nhường, không
cần “sân
khấu đời”,
lùi
lại để
những
doanh
nhân,
thương lái, thương hiệu, nhà buôn lộ
diện, chồm ra phía trước nhận lấy
hào quang. Vượt lên trên tính áo
cơm, của cải và hưởng thụ vật chất
cho thân xác thì nó là hương của
“tình người”, lao động.
Có dịp du lịch Phần Lan, Đan Mạch,
Thụy Sĩ, Canada, Paris, London,
Siberia... bước vào những siêu thị trái
cây ở nơi ấy là em nhớ Đông Nam
Á thôi, nhớ về những mảnh lục địa
bên Thái Bình Dương khi em trông
thấy tín hiệu nhiệt đới trên những kệ
hàng. Có thể tự dưng em ấm áp và có
thể em thấp thoáng tự hào. Hương
xa đó em. Hương kề môi đó em.
Hương vị sâu thẳm là hương vị quê
quán…
Ta đơn sơ thì cứ dõi theo “miền” cây
trái gắn bó nhiều đời.
Cho dù em có là thị dân
10 năm, 45 năm, 350 năm,
hay những ngàn năm rồi thì
cuộc đời em vẫn không thể
thiếu “nợ nần” với hương vị
nhiệt đới, trái cây.
“Hương”!
Pll'PLIN
