8
thứhai
10 - 3 - 2014
Vận dụng hướng dẫn cũ
Một số tòa đang thắc mắc là có thể
căn cứ vàoNghị quyết 05/2003 củaHội
đồngThẩmphánTANDTối cao (hướng
dẫn thi hành Pháp lệnh Trọng tài kinh
tế) để xem xét thỏa thuận trọng tài bị
vôhiệuhay khôngkhi hiệnnay cơquan
có thẩmquyền chưa có hướng dẫn thi
hành Luật Trọng tài thương mại.
TheoTòa Kinh tếTANDTối cao, Pháp
lệnh Trọng tài kinh tế đã hết hiệu lực
từ ngày Luật Trọng tài thương mại có
hiệu lực (1-1-2011). Về nguyên tắc, các
vănbảnhướngdẫn thi hànhpháp lệnh
cũng hết hiệu lực, trừ trường hợp“các
thỏa thuận trọng tài ký trước ngày Luật
Trọng tài thươngmại có hiệu lực được
thực hiện theo các quy định của pháp
luật tại thời điểm ký thỏa thuận trọng
tài” (khoản 3 Điều 81 Luật Trọng tài
thươngmại). Do đó với các thỏa thuận
trọng tài ký trước ngày Luật Trọng tài
thương mại có hiệu lực thì khi chưa
có hướng dẫn thi hành luật này, ngoài
việc căn cứ theo các quy định của Luật
Trọng tài thương mại, các tòa có thể
tham khảo thêm hướng dẫn của Nghị
quyết 05/2003 để xem xét thỏa thuận
trọng tài có bị vô hiệu hay không.
Báo
Pháp Luật TP.HCM
ngày 28-2 có bài phản ánh chuyện
nhiều chuyên gia pháp luật thống nhất việc chị L. (vợ một diễn
viên nổi tiếng) “cầm nhầm” iPhone 5 của ông Tiến (người
quen) có dấu hiệu phạm tội. Tuy nhiên, hành vi đó phạm tội
gì thì còn những quan điểm khác nhau...
Muốn xác định hành vi của chị L. có phạm tội không, tội gì
trước hết cần phải làm rõ diễn biến vào thời điểm chị L. lấy
chiếc điện thoại là cầm nhầm, mượn hay lén lút.
Nếu chị L. cầm nhầm iPhone 5 thì việc này chỉ có thể xảy
ra khi có nhiều chiếc iPhone 5 để ở một vị trí; khi chị L. lấy
điện thoại, do không để ý nên cầm nhầm điện thoại của người
khác. Do chị tưởng là điện thoại của mình nên sau khi chụp
ảnh xong bỏ vào túi cũng là việc dễ lý giải. Nếu đúng như
vậy thì sau khi ông Tiến phát hiện mất điện thoại hoặc chị L.
biết mình đã cầm nhầm thì chị L. phải trả lại cho ông Tiến.
Nếu chị L. cố tình không trả thì hành vi của chị cấu thành tội
chiếm giữ trái phép tài sản (Điều 141 BLHS).
Nếu chị L. lợi dụng sự không chú ý của ông Tiến để lấy điện
thoại rồi sử dụng như không có chuyện gì xảy ra, mọi người
(kể cả ông Tiến) cũng nhầm tưởng đó là điện thoại của chị L.
Sau khi phát hiện mất điện thoại, ông Tiến mới hỏi chị L. có
cầm không mà chị L. không nhận thì hành vi của chị L. cấu
thành tội trộm cắp tài sản (Điều 138 BLHS).
Tuy nhiên, theo ông Tiến, do mến mộ chồng chị L. nên ngày
9-12-2013 ông mời vợ chồng chị đến nhà chơi. Sau đó, chị L.
mượn iPhone 5 của ông chụp ảnh lưu niệm rồi bỏ luôn vào
túi. “Mất mobile, tôi hỏi L. có lấy không thì cô ấy bảo không
rồi về TP.HCM. Vài ngày sau, con tôi… thấy em trai L. xài
“dế” của tôi nên vụ việc được tố cáo”.
Như vậy nếu chị L. có mượn điện thoại iPhone 5 nhưng
không trả, khi ông Tiến đòi lại nói không lấy thì hành vi của
chị cấu thành tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
LS
ĐINHVĂNQUẾ
,
nguyên Chánh tòaHình sự TANDTối cao
Theo Tòa Kinh tế TAND Tối cao,
trong vụ án này ngay từ đầu lẽ ra
TAND tỉnh Kon Tum phải hướng
dẫn đương sự đến tòa án có thẩm
quyền để khởi kiện nếu chưa thụ
lý. Trong trường hợp đã thụ lý thì
tòa phải chuyển hồ sơ theo quy định
ngay sau khi bị đơn có ý kiến về thẩm
quyền giải quyết của tòa.
Tòa kinh tế phân tích: Các viện
dẫn của TAND tỉnh Kon Tum để tiếp
tục giải quyết vụ kiện là không đúng.
Bởi theo điểm g khoản 1 Điều 36
BLTTDS, TAND tỉnh Kon Tum chỉ
có thẩm quyền giải quyết vụ án
khi
các đương sự có thỏa thuận bằng
văn bản là chọn tòa này giải quyết
,
trong khi ở đây hoàn toàn không có
thỏa thuận. Mặt khác,
tai nạn xảy
ra tại tỉnh Kon Tum chứ không
phải hợp đồng được thực hiện tại
đây
. Điều 48 Luật Kinh doanh bảo
hiểm mà TAND tỉnh Kon Tum dẫn
ra là
quy định về giám định tổn
thất chứ không phải quy định về
thẩm quyền giải quyết tranh chấp
hợp đồng bảo hiểm
.
Tương tự là vụ tranh chấp hợp
đồng mua bán sơn giữa Công ty Cổ
phần Công nghiệp Hóa chất và Vi
sinh (nguyên đơn) với ông Võ Minh
Thuận, Giám đốc DNTN thương mại
dịch vụ sản xuất TC&P, do TAND
TP.HCM xét xử sơ thẩm.
Theo quy định của BLTTDS thì
tranh chấp hợp đồng mua bán
hàng hóa thuộc thẩm quyền giải
quyết của tòa cấp quận, huyện
.
Việc nguyên đơn khởi kiện bị đơn
ra TAND TP.HCM (tòa cấp tỉnh) là
không đúng thẩm quyền nhưng tòa
vẫn thụ lý giải quyết. Sau đó tòa cấp
phúc thẩm cũng không phát hiện ra
sai lầm này của tòa cấp sơ thẩm mà
vẫn giữ nguyên bản án. Vì vậy Hội
đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã
ra quyết định giám đốc thẩm hủy cả
hai bản án sơ, phúc thẩm, giao hồ sơ
về cho cấp sơ thẩm giải quyết lại cho
đúng thẩm quyền.
Xử lý sai tài sản bảo đảm
TAND Tối cao cũng vừa hủy hai
bản án sơ, phúc thẩm vụ tranh chấp
hợp đồng tín dụng tại NghệAn giữa
Ngân hàngTMCPCôngThươngViệt
Nam với Công ty Cổ phần Xây dựng
16 - Vinaconex vì xử lý sai về tài sản
bảo đảm của người liên quan.
Trong vụ án này, ông Trần Quốc
Toản đem tài sản chung của vợ
chồng ông để bảo đảm khoản vay
cho công ty xây dựng nhưng vợ ông
không biết. Tòa cấp phúc thẩm xác
định tài sản đem bảo lãnh này là tài
sản chung của vợ chồng ông Toản
nhưng tuyên bố hợp đồng bảo lãnh
“vô hiệu phần liên quan đến vợ ông
Toản, phần còn lại vẫn có hiệu lực”.
TheoTòaKinhtếTANDTốicao,việc
nhận định và
tuyên án như
trên là không
đúng.Bởitheo
BLDS,
tàisản
chung của
vợ chồng bị vô hiệu từng phần khi
“một phần của giao dịch vô hiệu
nhưng không ảnh hưởng đến hiệu
lực của phần còn lại của giao dịch”
.
Trong trường hợp này, tài sản mà ông
Toản đem thế chấp, bảo lãnh do vợ
ông Toản đứng tên trong giấy chứng
nhận; tài sản này là tài sản chung hay
riêng của vợ ông Toản chưa được
các cấp tòa làm rõ; khối tài sản này
không thể phân chia. Mặt khác, nếu
xác định tài sản chung vợ chồng thì
theo BLDS, “việc định đoạt tài sản
chung hợp nhất được thực hiện theo
thỏa thuận của các chủ sở hữu chung
hoặc theo quy định của pháp luật”.
Do đó nếu hợp đồng bảo lãnh chỉ
có một mình ông Toản ký, vợ ông
không ký và không biết việc chồng
bảo lãnh khoản vay thì
hợp đồng
bảo lãnh này vô hiệu toàn phần
chứ không phải một phần
.
Vụ khác, bà Nguyễn Thị Ngọc
Tuyết có đem quyền sử dụng đất của
hộ gia đình để đảm bảo khoản vay
cho ông Mai Trung Triều tại Ngân
hàng Phát triểnViệt Nam - Chi nhánh
Vĩnh Long. Hợp đồng thế chấp này
chỉ có bà Tuyết ký, chồng bà không
ký nhưng vẫn được UBND phường
chứng thực. Tòa cấp sơ thẩm xử hủy
bỏ hợp đồng bảo lãnh trong khi tòa
cấp phúc thẩm tuyên hợp đồng vô
hiệu một phần.
Hai bản án này bị TAND Tối cao
hủy với lý do nhà đất trong hợp đồng
bảo lãnh là tài sản chung nhưng hợp
đồng chỉ có bà Tuyết ký, chồng bà thì
không và bà Tuyết cũng không được
chồng ủy quyền cho ký. Vì vậy hợp
đồng bảo lãnh này là vô hiệu toàn
HOÀNGYẾN
T
AND Tối cao vừa hủy cả hai
bản án sơ, phúc thẩm trong
vụ tranh chấp hợp đồng bảo
hiểm giữa bà Đặng Thị Ái Hoa
(chủ DNTN thương mại vận tải và
dịch vụ Trung Hiếu) với Công ty
Cổ phần Bảo hiểm Quân đội - Chi
nhánh tỉnh Gia Lai.
Tranh việc của tòa khác
Theo hồ sơ, bà Hoa mua bảo hiểm
xe cơ giới và trách nhiệm dân sự cho
hai ô tô của DN tại chi nhánh công ty
bảo hiểm trên. Sau đó sự kiện được
bảo hiểm xảy ra tại tỉnh Kon Tum.
Vì không thống nhất được vấn đề bồi
thường, bà Hoa đã khởi kiện công
ty bảo hiểm ra TAND tỉnh Kon Tum
(nơi tai nạn xảy ra, cũng là nơi công
ty của bà Hoa đặt trụ sở).
Sau khi TAND tỉnh Kon Tum thụ
lý, phía công ty bảo hiểm liên tục
có văn bản phản đối vì không đúng
thẩm quyền. Bởi theo BLTTDS,
trong trường hợp này TAND TP Hà
Nội (nơi công ty bảo hiểm có trụ sở
chính) hoặc TAND tỉnh Gia Lai (nơi
công ty bảo hiểm có chi nhánh) mới
có thẩm quyền giải quyết.
Tuy nhiên, TAND tỉnh Kon Tum
vẫn tiếp tục giải quyết vụ án vì cho
rằng nếu tranh chấp phát sinh từ quan
hệ hợp đồng thì nguyên đơn có thể
yêu cầu tòa nơi hợp đồng được thực
hiện giải quyết theo điểm g khoản 1
Điều 36 BLTTDS và Điều 48 Luật
Kinh doanh bảo hiểm. Sau đó cấp
phúc thẩm cũng y án sơ thẩm mà
không xem xét lại.
Những lỗi
phổbiến
khi xửán
kinh tế
TheoTòaKinhtếTANDTối cao, quakhâugiám
đốc thẩm, tái thẩmcácvụánchothấyvẫncòn
nhữngsai sót kháphổbiếnvề thẩmquyềngiải
quyết, đặcbiệt làxử lý tài sảnbảođảmchocác
khoảnvay tíndụng…
Tiêu điểm
P
hap luat
Khi cóngười tựđemtài sản chung của vợ chồngđi đảm
bảo khoản vay tíndụng chongười khác, không ít tòa xác
địnhhợpđồngbảo lãnh, thế chấp vôhiệumột phần thay
vì vôhiệu toànbộ…
bộ. Tòa cấp phúc thẩm nhận định
vô hiệu một phần và buộc bà Tuyết
thực hiện việc thanh toán nợ vay cho
ông Triều với giá trị nửa tài sản khi
ông Triều không trả được nợ hay trả
không đủ nợ là không đúng luật.
▲
TRAOĐỔI VỤ“CẦMNHẦM”IPHONE 5
Muốnđịnhtội phải làmrõhànhvi
