4
PhápLuật TP.HCM
Chủnhật 10-8-2014
Tuanthoisu
Góc bình luận
Mổxẻtươngqua
Việctăng lươngtốithiểuchỉđápứngmộtphầnkhókhăncủangười lao
động.NếuNhànướccónhữngchínhsách lâudài,bềnvững,kìmhãmđược
lạmphátthìviệctăng lươngsẽcóýnghĩathiếtthựchơn.
TÚUYÊN-TRUNGNHÂN
S
aunhiềuphiênhọpxuấthiệnýkiếnnhiều
chiều, ngày 6-8 vừa qua, với 64,3% số
phiếu đồng thuận, Hội đồngTiền lương
Quốcgiađãnhất trívớiđềxuất tăng lương
tối thiểuvùngnăm2015300.000-400.000
đồng,mức tăngdaođộng trongkhoảng15% sovới
năm 2014. Nếu nhìn tổng thể bức tranh lương và
mức sống của người dân trong nhiều năm qua thì
vẫn tồn tại rất nhiều vấn đề cần đượcmổ xẻ.
Lươngtăngchậmhơnchitiêu
TheonghiêncứucủaViệnCôngnhân, côngđoàn
Việt Nam,
mức lương nhưhiệnnay chỉ đápứng
được67%-70%mứcsống tối thiểucủangười lao
động
,bấtchấp lương tối thiểu liên tục tăng tronghàng
chụcnămqua.Nhìn lại giai đoạn2010, theoPhòng
ThươngmạivàCôngnghiệpViệtNam (VCCI), tính
bìnhquân, lương tối thiểuvùng tăng9,9%.Trongkhi
đó,TổngcụcThốngkêcho thấy tínhchungcảnước,
chi tiêu theogiánăm2010bìnhquânmỗingườimột
tháng đạt 1.211.000 đồng, tăng 52,8% so với năm
2008, bìnhquânmỗi năm tăng23,6%.
Nhưvậynếu
đặtmức lương tối thiểubên cạnh
thướcđochi tiêutối thiểusẽthấysựbấtcânxứng,
xuất phát từnhiềuyếu tốnhư tỉ lệ lạmphát, giá
nhuyếuphẩm, thựcphẩm, giádịchvụ cũng liên
tục tăng trongnhiềunămqua
.
Điểnhìnhnhư lĩnhvựcgiáodục.Nhữngnămqua,
các thốngkêcho thấyphầnđónggópcủaphụhuynh
học sinh cóxuhướng tăngdần, không chỉ baogồm
học phí, các khoản đóng góp chính thức và không
chính thức nộp trực tiếp cho trườngmà còn phải
tính cả các khoản chi ngoài trường như học thêm,
lễ tết thầy cô...
Chi phí y tế cũng tạo ra những gánh nặng tương
đối lớn.TheoBộY tế, từđầunăm2014đếnnay, đã
có 14 địa phương trìnhUBND, HĐND tỉnh, thành
phố trực thuộc trungươngđiều chỉnhgiá dịchvụy
tế theohướng tăng lên.Đó làchưakểgiáđiện,nước,
xăng, phí đi lại,… cũngđuanhau “leo thang” trong
nhiều năm trước bối cảnh doanh nghiệp khó khăn,
thất nghiệp gia tăng cũng khiến người dân nhiều
phen lậnđận.
Cuộcsốngngườilaođộngvẫnquá
bấpbênh
ChiĐinhThiKimYên, làcôngnhânmôt công ty
mayởBinhDương,kể tầmbanămvề trước,vớimức
thunhậphằng tháng lươngcơbản tối thiểuvùngkhu
vực tỉnhBìnhDương là1.517.000+ tiềnphụ cấp+
tiền tăngca thìmỗingười thunhậpkhoản3.300.000
đến3.500.000.Lúcnayđời sốnggiácảvậtchấtbình
ổn, gia ca cacmăt hang, tiền sinhhoạt phí, tiềnhọc
chocon, tiềnnhàcửa thời điểmnàychưacao.Ví dụ
như tiềnhọcchoconchỉcó550.000đông/tháng, tiền
nhà 450.000 đông/tháng, tiền ănmột ngày cho gia
đìnhbốn thànhviênkhoảng35.000đông/bưaăn.Như
vậy trừnhữngkhoảnchihằng tháng thìvợchồngchị
có thể tíchgópđược tầm1 triêu/tháng.
Tuynhiên, tinhở thờiđiểmhiện tại,mức lươngcơ
bản tối thiểuvùngkhiBìnhDương lênkhuvực I là
3.035.000 đông, công phu câp, tăng ca thi tổng thu
nhậpkhoảng5.000.000-5.500.000đông.Mặcdu thu
nhập có caohơnnhưng tiềnhọc cho con1.000.000
đông/thang; tiền nhà tăng lênmức 900.000 đông/
tháng; thựcphẩmvànhuyếuphẩm tănggiánên tiền
ănmột ngàychogiađìnhphải từ70.000đến80.000
đông/bưa ăn.Vì vậydù lương tăngnhưngđời sống
người laođộngvẫngặpnhiềukhókhănhơn.
Lươngtốithiểukhôngphảicôngcụ
giảmnghèo!
Nhiềudấuchấmhỏivề tínhhiệu
quả của việc đề xuất tăng lương
tối thiểuvùngnăm2015daođộng
trongkhoảng15%sovớinăm2014.
Số liệu từTổng cục Thống kê
năm2012 cho thấy tỉ lệ laođộng
trong doanh nghiệp (DN) có vốn
đầu tưnước ngoài,DNnhà nước
vàDN tưnhân tươngứng là3,3%,
10,4%và8,5%. Con sốgần78%
lượng lao động, tương ứng 51,5
triệu người còn lại làm việc cho
cánhânvàhộsảnxuấtkinhdoanh
cá thể - khu vực vốn rất hạn chế
trong việc áp dụng các quy định
lươngtốithiểu.Nghĩalàtănglương
tối thiểunếucócũngchỉ tácđộng
đến thiểu số.
Điềuđặcbiệt quan trọng chính
là rủi ro “tăng lương tối thiểu có
thể tạo ra tácdụngphụ”.Nghecó
vẻ vô lý nhưng thực tế hiện nay
dường như hầu hết DN đều trả
lương chongười laođộng mức
caohơnlươngtốithiểunhờtiềnphụ
cấp, tiền thư ng, tăng tháng lương.
Bằng chứng là khảo sátmới nhất
doTổngLiênđoànLaođộng thực
hiện với gần 1.900 lao động trực
tiếp sản xuất trong các khu công
nghiệp, tiền lương trungbìnhcủa
côngnhânhiệnnay là3,667 triệu
đồng/người/tháng, caohơnsovới
mức lương tối thiểu vừa được đề
xuất là3,1 triệuđồng/người/tháng.
Như vậy lương tối thiểu có tăng
thì chưa chắc tiền sẽ chảyvào t i
người laođộng.
Trái lại, bàVi ThịHồngMinh,
Phó Giám đốc Văn phòng Giới
thiệusửdụng laođộng,nhậnđịnh
tăng lương tối thiểu thêm10%có
thể làm tổng quỹ lươngmà DN
phải chi trả cho người lao động
tăng thêm hơn 17%, do các chi
phí bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã
hội, phí côngđoàn…các chi phí
nhà xư ng, điện nước, khấu hao
máymóc thiết bị, bảo hành cũng
tăng do ảnh hư ng kép của việc
thayđổimức lương tối thiểu.Chưa
kể, năng suất laođộngxã hội chỉ
tănghằngnămkhoảng3%.Nghĩa
là“trămdâuđổđầuDN” trongbối
cảnhkinhdoanhkhókhăn,sứcmua
yếu,nhiềuDNxếphàngchờđóng
cửavàphá sản.
Giảipháp tháogỡmànhiềuDN
hướngđến là tăngnăngsuất thông
qua việc bổ sung công nghệ, cắt
Việc Cục Điều traVKSNDTối cao kh i tố bị can đối
với ba cánbộ (trongđó cómột kiểm sát viên (KSV)) trong
vụ làmoanbảy thanhniên SócTrăngkhiếnnhiềungười
phải suyngẫm.Làngười kiểm sát điều tranhưng trongquá
trình thực hiện nhiệm vụKSV đã không làm đ ng và đầy
đủ tráchnhiệm theoquyđịnhcủaBLTTHSvàquychếcông
tác củangành.
Thời gianquađãcónhiềuđiều traviênbị kh i tốhình sự
như trongvụoancủaôngNguyễnThanhChấn (BắcGiang),
vụnăm sĩ quan công anTPTuyHòa (Ph Yên) dùngnhục
hình làm chết anhNgô ThanhKiều…Nhưng kh i tố cả
KSVnhư trongvụnày làmột trườnghợphiếmxảy ra.B i
theoĐiều18Pháp lệnhTổ chức điều tra hình sự (sửa đổi)
quy định: Cơ quan điều traVKSNDTối cao điều tra các
vụ án hình sự vềmột số tội phạm xâm phạm hoạt động tư
phápmàngười thựchiện làcánbộcủacáccơquan tưpháp
khi các tội phạmđó thuộc thẩmquyềnxét xử củaTAND.
Vì thế
việc “xích”KSV làmột bước tiếnmới cả về
nhận thứcvàhànhvi nhằm thựchiệnquyđịnh:Bất cứ
người nào phạm tội đều bị xử lý theo pháp luật (Điều
5BLTTHS) vàquyđịnh:Trongquá trình tiếnhành tố
tụng, cơquan tiếnhành tố tụng,người tiếnhành tố tụng
phải nghiêmchỉnh thựchiệnnhữngquyđịnh củapháp
luật vàphải chịu tráchnhiệm về nhữnghành vi, quyết
định củamình
(Điều 12BLTTHS).Mặt khác, hoạt động
điều tra là lĩnhvực rất nhạy cảm, dễđụng chạmđếnquyền
và lợi íchhợppháp của nhữngngười thamgia tố tụng. Do
vậyKSV thiếu tráchnhiệm tronggiaiđoạnđiều trasẽkhông
thể thựchiệnđầyđủnhiệmvụbảovệquyềnconngười của
nhữngngười thamgia tố tụng (khoản3Điều107Hiếnpháp
năm2013).
Thật vậy, nhiệmvụ, quyềnhạn củaKSV tronggiai đoạn
điều tra được quyđịnh rất rõ tạiĐiều37, BLTTHS.Đó là:
Kiểm sát việc kh i tố, kiểm sát các hoạt động điều tra và
việc lậphồsơvụáncủacơquanđiều tra;đề rayêucầuđiều
tra; triệu tậpvàhỏi cungbị can; triệu tậpvà lấy lời khai của
người làm chứng, người bị hại, nguyênđơndân sự, bị đơn
dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án;
kiểm sát việc bắt, tạm giữ, tạm giam; thực hiện các nhiệm
vụ,quyềnhạnkhác thuộc thẩmquyềncủaVKS theosựphân
công củaviện trư ngVKS.
Trongvụbảy thanhniên SócTrăngbị làmoannàyKSV
cóhànhvi thiếu tráchnhiệm trongviệc:Kiểm sát việcbắt,
tạmgiamdẫnđếnviệcVKSND tỉnhphêchuẩnsai;kiểmsát
cáchoạt động của cơquanđiều tradẫnđếnbảy thanhniên
bịnhụchình;khi thấycódấuhiệukêuoan thìkhông tự triệu
tậphỏi cungbị canđểkiểm tra các lời khai cóphùhợpvới
thực tế khách quan hay không.Một câu hỏi đặt ra là ai sẽ
bồi thườngchonhữngngườibịoan?Khoản2Điều31Luật
Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước thì VKS phải bồi
thường trong các trườnghợp:Đãphê chuẩn lệnh tạmgiam
củacơquanđiều tracó thẩmquyềnhoặc ra lệnh tạmgiam,
gia hạn tạm giammà sau đó có quyết định của cơ quan có
thẩmquyền tronghoạt động tố tụnghình sựxácđịnhngười
đókhông thựchiệnhànhviphạm tội.NhưvậyVKSND tỉnh
phảibồi thườngvàKSVcónghĩavụhoàn trảchongânsách
nhànướckhoản tiềnđãbồi thườngchonhữngngườibịoan.
KSV trongvụánhình sựcóvai trò rất quan trọngnhưđã
nói trên,nhất là trongviệcđảmbảo tránhoansai tronggiai
đoạnđiều tra.Tuynhiên, thực tếnhiềuKSVkhôngnhận thức
hoặckhông thựchiệnđầyđủnhiệmvụcủamìnhnên trong
các vụ ánoan sai cómột phần lỗi khôngnhỏ củaKSV.Vụ
này sẽ là lời cảnh tỉnh cho cácKSV lơ là trong nhiệm vụ,
là bài học nhắc nh KSVphải nghiêm t c hơn trong công
việc.
Ởđây, chúng ta cũng thấymột điểm tiếnbộ là cơ
quan điều traVKSNDTối cao đã rất tích cực và sòng
phẳng với những người làm oan
. Nó có thể làmột việc
hiếm thấy trướcđâynhưng từnaynósẽ làđiểmbắtđầucho
một tưduymớinhằmhoàn thiệnhơnnữangànhkiểmsát.
◄
Khởiđầu
mộttưduymới
Mức lương tối thiểuhiện
naychỉ đápứngđược70%
mức sống tối thiểucủa
người laođộng.
TS
PHANANHTUẤN
TrưởngbộmônLuật hình sự,ĐHLuật TP.HCM
