7
PhápLuật TP.HCM
Chủnhật 10-8-2014
Hoso-tulieu
ANĐỖ
T
rung tuần vừa qua, Tổng thống Nga
Vladimir Putin đáp trả lệnh trừng phạt
kinh tế củaMỹ và EU bằng lệnh cấm
nhậpkhẩumột sốmặt hàngnông sản từ
cácquốcgiaEU.Mỹvà cácđồngminh
củamìnhdùng sức épkinh tế buộcNga phải thay
đổi lập trường trướccăng thẳng tạikhuvựcUkraine.
Mối quan hệ Nga-Mỹ trở nên tồi tệ nhất trong
vòng 25 năm trở lại đây kể từ khi kết thúc chiến
tranh lạnhđangdấy lên rất nhiềuquanngại chocục
diện chính trị quốc tế.
Khôngbênnàochấpnhậnnhượngbộ
Căng thẳnggiữaNga-MỹvàEU leo thangkể từ
tháng3-2014khiNga côngkhai sápnhậpbánđảo
CrimeavànhữngngườiủnghộNgaởkhuvựcmiền
Đông Ukraine đòi ly khai khỏi Kiev. Sự việc trở
nên tồi tệ khiMỹ tiếp tục có những cáo buộcNga
có liên quan khi đã cung cấp vũ khí cho lực lượng
lykhai bắnhạmáybayhãnghàngkhôngMalaysia
(MH17) làm 298người chết vào tháng 7.
Từ giữa tháng 3-2014, Mỹ, EU, Canada đã áp
dụng các lệnh trừng phạt đối với một số cá nhân
vàhai công ty củaNga.Mỹ tiếp tục tiếnhành lệnh
trừng phạt đối với 17 công ty, bảy cá nhân được
cho là cómối quanhệmật thiết vớiNga vào28-4.
TiếpsauđócảNhậtBản,Úc,NewZealand,Canada
và EU đều tuyên bố ủng hộ chính sách này. Thậm
chí EU còn tiếp tục mở rộng lệnh trừng phạt đối
với 15cánhânvà18 tổchứcvàongày25-7, con số
này tăng thêm tám cá nhân và ba tổ chức vào cuối
tháng 7vừa qua.
Các lệnh trừng phạt củaMỹ nhắm vào các lĩnh
vực kinh tế quan trọng của Nga bao gồm vũ khí,
năng lượng và tài chính. Ba ngân hàng lớn của
Nga là VTBBank OAO, Ngân hàngMoscow và
NgânhàngNôngnghiệpNgađềubịdừnggiaodịch
tại thị trườngMỹ. Mỹ cấm giao dịchmua bán vũ
khí, xe tăng với một số công ty lớn của Nga như
KalashnikovConcern.Tổng thốngMỹObamacho
rằng các gói trừng phạt mới là do: “Nga và Tổng
thốngPutin đã lựa chọn”.
ĐồngquanđiểmvớiMỹ, EU cũngbanhành các
lệnh cấmđối với cácngânhàngnhànước củaNga
giaodịch tại thị trườngphươngTây.Bêncạnhđó là
lệnh cấm vận quân sự, xuất khẩu công nghệ và kỹ
thuật sangNga. Thủ tướngĐứcMerkel phát biểu
việc EU trừng phạt Nga là không thể tránh khỏi.
Bộ trưởngBộTài chínhĐức còn nhấnmạnh rằng
ưu tiên hàng đầu là bảo đảm hòa bình và ổn định
hơn là các lợi íchkinh tế.
Đáp lại hành động cưỡng bức trên, Thủ tướng
NgaDmitryDedvedevvừa côngbốdanh sách các
sản phẩm nông nghiệp bị cấm nhập khẩu vàoNga
bao gồm thịt, các sản phẩm sữa từMỹ, EU, Úc,
Canada vàNaUy trong cuộc họpmới đâyvào thứ
Năm (7-8) vừa qua. Thậm chí trong những ngày
qua, cáccơquanan toàn thựcphẩmđãcó lệnhcấm
đối với trái cây, rauquảcủaBaLanvàkiểm tracác
sảnphẩmcủacửahàngMcDonald.Đồng thời,Nga
cũngđangxemxét ápdụngcáchạnchếđối với các
NếugấuNgavàMỹtrừng
phạt lẫnnhaumạnhtay,
“thếchiếnkinhtế”sẽtrở
nênrấttồitệ,trongđónước
nhỏkhôngkhỏibị liên lụy.
Ảnh:theguardian
TrừngphạtNga:
Mỹđãtínhsainướccờ?
Nếu“gấu”NgavàvoiMỹtrừngphạt lẫnnhaumạnhtay,“thếchiếnkinhtế”sẽtrởnênrấttồitệ,
trongđónướcnhỏkhôngkhỏibị liên lụy.
hãng hàng không châu Âu đang khai thác đường
bayđi ngang qua khu vực Siberia.
Chínhtrị“đánhnhau”,kinhtế lãnhđủ
Nền kinh tếNga nếu so ra chỉ tương đương với
Ý. Thế nhưng Nga lại sở hữu nguồn dự trữ năng
lượngkhổng lồ. Các quốc giaEU là khuvực nhập
khẩu đến 45% nguyên liệu thô từNga. Đức nhập
khẩu đến 40% khí gas từNga. Và ngược lại, sản
phẩmnhậpkhẩu từEUvàoNga chỉ chiếmkhoảng
3%.HiệnnhiềunướcchâuÂuphụ thuộc rất lớnvào
nguồn cung cấpnăng lượng củaNga.NhưBaLan
phụ thuộc đến 80%, các quốc gia Baltic và Phần
Lan hầu như phụ thuộc 100%. Để đối phó với các
đòn trừng phạt kinh tế, Nga tuyên bố công ty dầu
khíGazprom sẽkhôngphụ thuộcvàocáchợpđồng
nhập khẩu từ bên ngoài, ước tính giá trị hợp đồng
lên đến 166 triệu bảngAnh.
Ý thứcđượcđiềunày, cácbiệnphápcủaEUnhằm
hạnchếxuấtkhẩucôngnghệsangNgaphụcvụcho
khai thácnguồnnăng lượng, đặcbiệt làchocácdự
áncủaNgaởvùngbiển sâu, khai tháckhí đáphiến
ởBắc Cực. Tuy rằng EU sẽmất khoảng 150 triệu
bảngAnhkhi dừngxuất khẩu côngnghệ sangNga
nhưngcon sốnàychỉ chiếm tỉ lệnhỏ trong tổnggiá
trị xuất khẩu củaEU.
Còn Nga sẽ chịu nhiều gánh nặng hơn khi cần
vốn và công nghệ cao từ phương Tây. Lĩnh vực
khai thác dầu khí củaNga đang đốimặt với nhiều
khó khăn. Công ty Total hiện đang nắm giữ 18%
cổphiếu của công tykhí gas tựnhiênNovatek của
Ngađãdừngmuacổphiếukể từsau thảm
họamáybayMH17.Công tyBPhiệnđang
nắm giữ 10% cổ phần của công ty năng
lượngNgaRosneft cũngđangchịuchung
sốphậnkhi giá trị cổphầnước tínhgiảm
khoảng 1,47 đến 7,67 tỉ bảngAnh.
Về lĩnh vực tài chính, IMFước tính 100 tỉ USD
vốnđầu tưbị rútdầnkhỏiNga trongnămnay.Lệnh
trừngphạtcủaphươngTâyđãkhiến30%khối lượng
tài sảnngânhàngcủaNgabị phong tỏa.Thị trường
chứngkhoán thếgiới cũng trải qua thời kỳảmđạm
khimà cổphiếu củaĐứcGermanDaxgiảmgiá trị
5%. HayNgân hàngDeutsche và SocieteGeneral
củaĐức có quan hệ thươngmại lớn với Nga cũng
chịu tổn thất.
Cácnhà sảnxuất nhưAdidasmới đâycũngcông
bố thuhẹphoạt độngởNga. HãngxeVolkswagen
báo cáo hoạt động kinh doanhởNga đã giảm 8%.
Các khoản vay từ ngân hàng nước ngoài củaNga
từ 25 tỉ USD xuống còn 7,9 tỉ USD trong nửa đầu
năm 2014.
Tuynhiên, theomộtkhíacạnhkhác,các lệnh trừng
phạt củaphươngTây sẽkhiếnNgabuộcphảimạnh
mẽ hơn, giới tài chínhNga có thể xoay xở độc lập
mà không cầnđến thị trường toàn cầu. Các chuyên
giacòncho rằng lệnh trừngphạt chỉmang tínhbiểu
tượngkhimàcáccông ty thẻ tíndụngnhưMastercard,
Visavẫngiaodịchbình thường.AnhvàPhápdựbáo
sẽ chịu tổn thất khimà 200 hợp đồng xuất khẩu vũ
khí vàogiữa tháng7vừaqua cónguy cơbị treo.
Hànhđộngđáp trảcủaNgakhicấmnhậpkhẩunông
sản từEUcũngkhiến thị trườngxuất khẩucácquốc
gia này lao đao. Năm ngoái Nga nhập khẩu lương
thực lênđến43 tỉUSD.Nga là thị trườngxuất khẩu
lớn thứ hai của EU, chiếm 28% xuất khẩu trái cây
và 25% rau quả. Kim ngạch xuất khẩu nguyên liệu
thôvàoNgaước tính12,2 tỉ euro.
Kể từ khi tình hìnhUkraine căng thẳng, Ủy ban
châuÂu cho biết lượng thịt heo xuất khẩu đã cắt
giảm25%khiếnnhiềunôngdânởcácquốcgianày
chịu tổn thấtđángkể.Đồng thời,Ngacũng làkhách
hàng lớn thứ hai củaMỹ khi chiếm đến 8% lượng
thịt gàxuất khẩu.
Các biện pháp tiếp theo củaNga cũng khiếnEU
phải dè chừng khi có tinNga sẽ hạn chế khai thác
đường bay của các hãng hàng không EU qua khu
vựcSiberia.Và khả nănggiá khí đốt và dầu tại EU
sẽ tăngkhimùađông sắp tới.
Cácchuyêngianhậnđịnh thêmvề tácđộngxấuđến
giá trị của đồng đôlaMỹ sau hành động trừng phạt
vừa qua. Kể từ khi khủng hoảng tài chính toàn cầu
năm2008, giá trị đồngđôla sụt giảmkhi chỉ chiếm
61% tỉ lệ tiềndự trữ sovới 72% trướcđây.
Theonguồn tin từMoscow, giaodịch thươngmại
giữađồng tiềncủaTrungQuốcvàNgađã tăngởmức
caonhấtvàocuối tháng7vừaqua.Hàng loạtcông ty
tưvấnvàkiểm toán lớncủaphươngTâynhưDeloitte,
Ernst&Young,KPM,PricewaterhouseCoopers,the
BostonConsultingGroupvàMckinseyđang lọtvào
tầm ngắm của giới chức tráchNga trong các lệnh
trừngphạt tiếp theo.
Mỹcónhiềulựachọntốiưuhơnlà
trừngphạt
Tổng thốngNga Putin sẽ củng cố quyền lực và
đưanướcNgavượtqua thử tháchnàykhiông tuyên
bố trước dân chúng rằng các hành động đáp trả là
bảovệ lợi íchquốcgia.ÔngPutinchỉ rõcácưu tiên
hiệnnay trong chính sáchđối nội như cải thiệnmối
quanhệđa sắc tộccủaLiênbangNga rộng lớn, duy
trì ổnđịnh chính trị và trật tự trongnước, phát triển
kinh tế - xã hội, luôn cảnh giác với bất kỳ khu vực
nhạy cảmgây ảnhhưởngđếnNga.
Vì thếbất kỳđộng thái nào củaMỹ cũng sẽđược
xemnhưđedọađếnchủquyềnvà toànvẹn lãnh thổ
củaNga. Khủng hoảngNga-Mỹ, EU lần này cũng
tạo ra cơ hội để nướcNga giảm phụ thuộc vào các
lĩnhvựcquan trọngdophươngTâyquản lýnhưcông
nghệ, kỹ thuật cao.Bêncạnhđó,Nga sẽ tái cấu trúc
chính sáchkinh tế, phânbổ lại nguồn lựcvà thuhút
hợp tác với các khu vực khác. Tích cực hơn, chính
phủNga sẽphát độngđượcphong tràovà tinh thần
ái quốc cho thế hệ trẻ trong nước thông qua áp lực
đedọa từbênngoài.
TheoGSRobert Legvold củaĐHColumbia,Mỹ
cầnxemxét lạinỗ lựccô lậpNga.Thayvàođó,quay
lạihợp táccùngNgavới tưcáchnhưmộtcườngquốc
cóvai tròdẫnđầu.Đồng thời,Mỹphải đánhgiá lại
các nguy cơ sắp tới nếu đẩy căng thẳng leo thang
khiếnhai nước trởnên thùđịch trong các thậpniên
tới. Các kịch bản trong tương lai cần có sức thuyết
phụcNgahơn làgiángcácđòn trừngphạtvà thực thi
ngoạigiaocưỡngbức.CuốicùnghãyđểNga -Putin
cóquyền lựa chọn.
◄
TổngthốngMỹ
Obamachorằngcác
góitrừngphạtmới là
do:“NgavàTổngthống
Putinđã lựachọn”.
