5
PhápLuật TP.HCM
Chủnhật 10-8-2014
Tuanthoisu
lươngtốithiểu-đờisốngthật
Trường hợp chị Trần Diễm Chi, nhân viên
kinh doanh công ty in (Tân Bình), cũng cho
biết người lao động tại cơ quan chị cũng sống
rất bấp bênh. Chị chia sẻ cuối năm 2012, tông
thu nhâp cua chi la 3.500.000 đông, giá phòng
thuê la 600.000 đông/tháng, gia điên la 2.500
đồng/kw năm 2012. Đi chơ gia cac măt hang
cung tương đôi rẻ, nhưmột ký ca chua khoang
10.000 đông, bo mông tơi 4.000-5.000 đông…
Môi thang dư cung được năm bảy trăm ngan.
Đên năm 2013 thi lương tăng lênmức 4 triêu
đông. Nhưng lúc đo gia phong cũng tăng lên
800.000 đông/tháng, gia điên tăng lên 3.000
đông/kw. Giá điện cũng ăn theo từng năm, từ
2.500 đồng/kw năm 2012 lên 3.000 đông/kw
năm 2013 và đến nay la 3.500 đông/kw. Vơi
nhưng chi phi đo thimôi thang vưa đu trang trai
chư không dư nưa.
Trong khi đó, anh Hoàng Phi Vũ - nhân viên
giaohàng (BìnhThạnh) tâm sự: “Lươngmới xét
ra có tăng300.000-400.000đôngnhưng có thấm
vàođâukhi giá xăngdầu, các dịchvụkhác cũng
ăn theo liên tục”. Hôi năm 2010 gia xăng chi
16.400 đông, gia cac dich vu hang hoa khac như
giá gửi xe hai bánh 2.000 đông/lượt thì nay gia
xăng lên 25.000 đông/lit, gia giư xe đến 5.000
đông/lượt, thậm chí có nơi 10.000 đông. Tiền
học, tiền ăn của con cái trongnhà cung tăng theo
nêndù lương co tăng thì đời sống cũngvậy, thậm
chí chật vật hơn.
◄
Lươngtốithiểu:
Vấnđềchínhtrị
TS
LÊHỒNGGIANG
Nói về lương tối thiểu, nhìn chung quan điểm của giới kinh
tế học là không nên đặt bất kỳ dạng giá trần/sàn nào chỉ trừ khi
có tình trạng độc quyền (monopoly). Thực tế trong thị trường
lao độngmà giới chủ doanh nghiệp tuy không có quyền quyết
định tuyệt đối (monopoly power) vềmức lương nhưng có
nhiều trường hợp giới công nhân lại rơi vào tình trạng “bất đối
xứng thông tin”, nghĩa là bản thân họ cũng không biết giá trị
lao động củamình đối với doanh nghiệp là bao nhiêu. Chưa kể
người lao động thường có nhiều hạn chế khác về năng lực đàm
phán lương, điều kiện tài chính... nên họ sẽ bị thua thiệt nếu để
thị trường lao động tự do hoàn toàn.
Giải pháp tối ưu nhất, thực ra đã tồn tại hơn trăm năm nay, là
trang bị cho công nhân kiến thức và kỹ năng gi p họ biết đấu
tranh vì quyền lợi của họ qua tổ chức công đoàn. Ví dụ, Úc,
một nhiệm vụ quan trọng của các công đoàn là đàm phán lương
vàmức tăng lương hằng năm cho thành viên củamình (gọi là
entepirse bargaining). Tùy vào đặc thù củamỗi doanh nghiệp,
địa phương và tình trạng kinh tế nói chung các công đoàn sẽ
đàm phánmức lương tối thiểu (tính theo giờ) cho công nhân.
Nếu công đoàn và chủ doanh nghiệp không đàm phán được
sẽ đem ramột tòa án đặc biệt phân xử và tòa sẽ ấn địnhmức
lương tối thiểu.
Hiện nay nhiều người viện vào “mức sống tối thiểu” để đưa
ramột con số lương tối thiểu nào đó tương ứng. Tuy nhiên,
việc chạy theomức sống tối thiểu là điều vô cùng khó vì không
ai xác định chính xác được con số này và áp dụngmột con số
chung cho tất cả doanh nghiệp/ngành khác nhau sẽ tạo ra bất
công cho cả chủ doanh nghiệp lẫn người lao động.
Nguyên tắc
lương tối thiểukhông phải để đảmbảomức sống tối thiểu
mà là để bảo vệ người lao động không bị bóc lột sức lao
động
.
Từ đây có thể thấy vấn đề lương tối thiểu nhìn chung là vấn
đề chính trị chứ không phải kinh tếmặc dù nó có ảnh hư ng
rất lớn đến nền kinh tế (nhưng không phải luôn luôn). Thể chế
chính trị khác nhau sẽ sinh ra các giải pháp về lương tối thiểu
khác nhau. Điển hình như các nước châuÂu, Úc thì quy định
về lương tối thiểu rất chặt và luôn liên quan đến công đoàn.
Ngược lại, mức lương tối thiểu các nước nhưMỹ (liên
bang), Luật Liên bangMỹ có quy định về lương tối thiểu
nhưngmức lương này rất thấp, không cómấy tác dụng. Lý do
là hệ thống chính trịMỹ ( liên bang) khôngmạnh trong việc
bảo vệ người lao động, một phần vì hệ thống công đoàn của
Mỹ yếu. Trong khi đó từng tiểu bang có những nơi có luật
lương tối thiểu khá chặt chẽ vì hệ thống chính trị của bang đó
có xu hướng bảo vệ quyền lợi người lao động nhiều hơn.
Việt Nam hiện nay theo thể chế xã hội chủ nghĩa, tức là về
danh nghĩa bảo vệ tầng lớp công nhân nên học tậpmô hình
đàm phán lương Úc hoặc châuÂu. Vấn đề là các công đoàn
phải đủmạnh và có bản lĩnh trong đàm phán lương, bảo vệ
người lao động.
Về vấn đề công đoàn, ông PhillipHazelton, Cố vấn trư ng
Dự ánQuan hệ Lao động củaTổ chức Lao độngQuốc tế (ILO)
tại Việt Nam, từng khuyên: “Điều quan trọng là phải tạo điều
kiện và khuyến khích sự tham gia thảo luận của các tổ chức
đại diện người sử dụng lao động có tầm ảnh hư ng trong quá
trình điều chỉnh tiền lương tối thiểu”. Đề xuất về phương án
điều chỉnh lương tối thiểu của tổ chức công đoàn phải dựa trên
những số liệu thống kê đáng tin cậy và những phân tích dữ liệu
chính xác, tính đến cả các tiêu thức xã hội và kinh tế.
Khi các tổ chức công đoàn của các ngành hoạt động hiệu quả,
Nhà nước có thể lấymức lương thấp nhất (được công đoàn thỏa
thuận) trongmột ngành nào đó làm lương tối thiểu cho ngành
đó, tạo cơ s đối chiếu để bảo vệ quyền lợi của công nhân
những doanh nghiệp không có công đoàn hoặc công đoàn còn
hạn chế về khả năng đàm phán lương.
ĐỖTHIỆN
ghi
Lươngtốithiểutăngcùnggiácảthịtrườngthìđờisốngcôngnhâncũngvẫncònchậtvật.Ảnh:HTD
TS
LêHồngGiang
: Việcchạy theo
mức sống tối thiểu làđiềukhókhăn
vì khôngai xácđịnhđượccon số
chínhxác.
giảmnhâncônggây thất nghiệp;
cắt giảm các khoản thư ng, trợ
cấp ngoài lương; hoặc tăng giờ
làm, ép sức người lao động…
để bù chi. Theo số liệuTổ chức
LaođộngQuốc tế (ILO) côngbố
đầu tháng7vừaqua,quýđầu tiên
năm 2014 có đến 6,7% tỉ lệ lao
động độ tuổi 15-24 thất nghiệp.
Con số này có thể sẽ tăng trong
vài năm tới.
ÔngGaryRynhart, chuyêngia
cao cấp về hoạt động của giới
sử dụng lao động thuộc ILO,
nhấn mạnh: “Lương tối thiểu
có những hạn chế và không
nên sử dụng lương tối thiểu
để giải quyết tất cả vấn đề liên
quanđếnđói nghèo”. Thayvào
đó, một chiến lược tổng thể về
chính sách hỗ trợ DN, đào tạo
chất lượngnguồnnhân lực trong
trung và dài hạn sẽ có lợi hơn
trong việc cải thiện thu nhập
người dân.
THIÊNBÌNH
Phảibiếtgiúpngườilaođộng
“đúngcách”!
l
Đêgiảiquyết tôtquyên lơi chocảDNvangươi laođông,Nhànước
phảikiêmsoatđươc lamphat,khôngđươcđê lamphatbùng lên.Nếucac
chiphi từgiaodục,y tế,phicầuđương,điênxăng… tăng thi toanbôsưc
épnayđổ lênDNvàngười laođộng.VềphíaDNphảiưngdụngkhoahọc
côngnghêđêgiảmcacchiphi,nângcaonăngsuất laođông.
TS
LÊĐĂNGDOANH
l
Viêc tăng lương lacần thiếtnhưnghiênnayviệc tănggianhaở,gia
phòng thuê,giá thựcphẩm lavô tôi va. Lương tăngmàchiphi khacđêu
tăng thiđơi sôngngươi laođôngcũngvậy.Chưakể, kho ngbanămsau
khiviêctăng lươngtôi thiêuđươcapdụngthinanthấtnghiêpcóthểxảy
ra.Vì lúcđoDNđãchuânbi choviêc“phat triênnhân sưđacôngđoan”,
môt ngươi co thê lamnhiêuviêc khacnhau. Đêhai bên cùng co lơi thi
Nhanước co thêkiêm soat tất cảgiacac chi phi, lươngvẫngiữnguyên
thi ngươi laođôngmới đươchươngvanhađầu tư cảm thấy thi trương
ViêtNamcònhấpdẫnhọmớiđầu tưvao.
Ông
ROBERTTRẦN
,
TổngGiámđốcTậpđoànTưvấnchiến lượcRobenny
khuvựcchâuÁ-TháiBìnhDương
l
Nếutăng lươngthìmỗingươi laođôngtăng lên400.000đồng/thang.
Tuynhiên, hiệncông ty trả lươngkhoansảnphâmnênmưc trảcaohơn
nhiêu sovớimưcquyđinh. ChuyếuDNm t tiềnđể tăngphi đongbảo
hiêm xãhôi chứngười laođộng cũng chẳngđượchưởng lợi thực t là
bao.
Ba
LÊTHỊTHANHLÂM
,
PhóTổngGiámđốcCôngtySaiGònFood
TÚUYÊN
ghi
