CHỦNHẬT 21-6-2015
10
SỨCKHỎE
Hãytậptrungvàomộtđồvật
cụthểtrongvàiphút
đểngừa
cơnngấtxỉuvàmất thăngbằng
khibạnsắpbị choáng.
Bỗngdưng
muốn...té
Choáng váng có thể làm bệnh nhân té, dẫn đến chấn thương khác,
từ đó phải “ôm” theo nhiều “bệnh hậu” khác.
DS
NGUYỄNBÁHUYCƯỜNG,
Australia
C
hoángváng, xâyxẩm
có thểxảy raởmọi lứa
tuổi nhưngnhiềunhất
vẫnởnhómngườicao
tuổi.Nỗilosợbịchoáng
váng, xâyxẩmkhiếnnhữngngười
cao tuổi luôn tìmcáchhạnchếcác
hoạt động thể chất và nhữnghoạt
động xã hội.
Phânbiệt chóngmặt
vàhoamắt
Sự xây xẩm, choáng váng
(dizziness) là một thuật ngữ y
học dùng để mô tả hai cảm giác
khác nhau. Đó là sự chóng mặt
(vertigo) và đầu óc quay cuồng,
hoamắt.
Chóng mặt là một cảm giác
mà bệnh nhân cảm thấy các vật
thể chungquanhhọđang chuyển
động.Bệnhnhâncócảmgiácnhư
họ bị xoay vòng vòng, té hoặc
mất thăng bằng. Khi cơn chóng
mặt đến hồi nghiêm trọng, bệnh
nhân cũng sẽ bị buồn nôn và ói
mửa. Bệnhnhân sẽgặpkhókhăn
khi đứng hoặc khi đi, có thể bị
mất cân bằng và té. Sẽ rất quan
trọngnếubạnnhậnbiết được tình
huống của bạn khi bạn nói rằng
bạn thấy xây xẩm, choáng váng
vì sẽ giúp thầy thuốc thu hẹp lại
những khả năng, nguyên nhân
gây ra sự choáng váng.
Còn hoa mắt là một cảm giác
mà người bệnh thấy rằng họ sắp
té xỉu. Sự hoa mắt thông thường
sẽ được cải thiện hoặc biến mất
khi bệnh nhân được nằm nghỉ.
Nếu bệnh trầm trọng hơn có thể
dẫn đến sự bất tỉnh. Bệnh nhân
đôi khi có cảm giác buồn nôn rồi
sau đó là ói mửa.
Cácnguyênnhân
gâybệnh
Nguyênnhângây ra chóngmặt
bao gồm những rối loạn của tai
trong, viêm thần kinh tiền đình,
chấn thương tai, chấn thươngđầu,
đaunửađầu.Nhữngnguyênnhân
ít gặp hơn bao gồm những bướu
nhỏmọcphầnphía saumàngnhĩ,
bướu não, ung thư di căn.
Sự hoamắt, đầu óc quay cuồng
thông thườngkhôngphảibịgây ra
bởi những bệnh tật nghiêm trọng
mà thường làdo sựgiảmhuyết áp
và lưu lượngmáu tớinãomột cách
độtngộtdo thayđổi tư thếmộtcách
đột ngột, chẳng hạn như từ vị trí
ngồi, nằmchuyểnsangvị tríđứng.
Ngoàiracòncónhữngnguyênnhân
khác như dị ứng, bệnh cảm cúm,
sau khi ói mửa, tiêu chảy, sốt, cơ
thểbịmất nước, thở sâuvànhanh,
căng thẳng, lo âu, sử dụng thuốc
lá, rượu bia và các loại thuốc gây
ảo giác...
Một nguyên nhân quan trọng
gây hoa mắt là sự mất máu. Sự
mấtmáunếucó thểquan sát được
sẽ được can thiệp tức thời giúp
cầmmáu. Tuy nhiên, có những
trường hợp chảy máu mà chúng
ta không thể phát hiện được đó
là xuất huyết đường tiêu hóa
nhiều ngày hoặc nhiều tuần mà
bệnh nhân không hề nhận biết.
Những trường hợp bị mất máu
nhiều trong kinh kỳ cũng sẽ gây
nên hiện tượng hoamắt.
Một nguyênnhânkhácgâyhoa
mắt tuy ít phổ biến nhưng vẫn
xảy ra đó là nhữngbệnhnhân có
nhịp timbất thường (arrhythmia)
có thể dẫn tới sự bất tỉnh. Vì
vậy những trường hợp bất tỉnh
không giải thích được thì cần
phải được bác sĩ đánh giá, kiểm
tra nhịp tim nhằm phát hiện ra
những trường hợp loạn nhịp tim
để được điều trị.
Thuốccũng làthủphạm
Hiệncó rấtnhiềudượcphẩmbao
gồm thuốc kê toa và thuốc không
cầnkê toacó thểgây rachóngmặt,
hoamắt vàmức độ của sự chóng
mặt, hoamắt thayđổi tùy theo loại
dược phẩm. Sử dụng quá nhiều
dượcphẩm (overmedicating)cũng
có thểgây ra sự choángváng, xây
xẩm, sự tương tác giữa rượu và
dược phẩm cũng gây chóngmặt,
hoamắt. Vì vậy khi sử dụngmột
loại dượcphẩmnàomàbệnhnhân
cảm thấyhoamắt,chóngmặt thìcần
phải thôngbáochobác sĩ, dược sĩ.
Điều tối quan trọng làkhôngđược
uống rượu bia trong khi đang sử
dụng dược phẩm.
◄
Dầucákiểmsoátcânnặng
Một nghiên cứumới của công ty sản phẩm dinh dưỡngHerbalife
(Mỹ) vàĐHYkhoaĐàiBắc (ĐàiLoan) côngbố trên tạpchí
Journal
of Functional Foods
cho thấy sửdụngdầu cágiàu acidbéoOmega-3
trongnấuăn, kếthợphạnchếmứcnăng lượngcủabữaăncó thểkiểm
soát hiệuquảcânnặngvàcải thiệnquá trìnhchuyểnhóa.Nghiêncứu
được thực hiện trong 12 tuần. Sau thời gian này, những người tình
nguyện thamgia nghiên cứugiảm trungbình4,5kg, 6,5 cmvòng eo
và 2,5% lượngmỡ trong cơ thể. Ngoài ra, các chỉ số đường huyết,
chất béo trung tính triglyceride, cholesterol xấucũngđượckiểm soát.
Chuyểnhóakém làmột trongnhữngnguyênnhân làm tăngvòng eo,
tăngchỉ sốđườnghuyết, tăngcholesterol,huyếtápcao, tăng rủi ro tiểu
đường và bệnh tim. Ở người châuÁ, các rủi ro này ngày càng tăng
ngay cảởnhữngngười cómức cânnặngbình thường.
THIÊNÂN
Mẹohaygiảmnghénchothaiphụ
Hầuhết thaiphụđều trảiquacác triệuchứngốmnghén trongba tháng
đầu của thai kỳ. Không có biện pháp điều trị nhưng các thai phụ có
thể làm theo lờikhuyênchuyêngiađểgiảmphầnnàosựkhóchịunày.
l
Nghỉ ngơi nhiều đợt hơn trong ngày hoặc nghỉ ngơi bất cứ khi
nào cảm thấybuồnnôn.
l
Chế độ ăn nên nhiều chất đạm và chất xơ, hạn chế chất béo và
thực phẩm nhiều gia vị. Không ăn quá nhiều một lần, chia thành
nhiềubữa nhỏ cho nhiều lần.
l
Lúcnàocũng trữsẵnđồănvặtbênmình.Ưu tiêncác loạihạtvỏ
cứng, bánhyếnmạch, trái câykhô, bánhquy.Thiếu thựcphẩm trong
thời giandài sẽ làm thai phụ hạ đườnghuyết và dẫn tới buồnnôn.
l
Mấtnướccũng lànguyênnhânhàngđầudẫn tớibuồnnôn.Vìvậy
hãynhớnhấpmôimột chút nướcmỗi vài phút trong cả ngày. Có thể
uốngnước tráicâynhưng tránhxacác loạinướcuốngcóchứacaffein.
l
Luôn trangbị bênmìnhmột chiếckhăn ẩmvàkhông cóhương
thơmđể laumặt saukhi nôn.
l
Hít hương thơm từmột thanh xà phòng cũng có thể giúp giảm
triệu chứng buồnnôn.
l
Ra ngoài vàomỗi buổi tối để hưởng không khí trong lành và
vậnđộng cơ thể.
l
VitaminB6giảmkhá tốt triệuchứngốmnghénnhưngphải tham
vấn bác sĩ trước khi dùng.
ĐĂNGKHOA
Phátsốttrướccuộckhủnghoảng
siêuvitrùng
Các nhà khoa học tại ĐHQueensland (Úc) vừa phát động một
cuộc nghiên cứuykhoa quymô toàn cầuvới hyvọng tìmđược loại
kháng sinhmới chống lại cácvi khuẩnđãkháng các loại kháng sinh
hiện tại. Số tiền đầu tư cho cuộc nghiên cứu toàn cầu này là 2,41
triệu USD, do quỹ từ thiện y khoaWellcome Trust (Anh) hỗ trợ.
GSMatthewCooper, người đề ra ý tưởngmở cuộc nghiên cứu toàn
cầu, nhậnđịnhviệc tìm ra kháng sinhmới rất cấpbáchvì tình trạng
kháng kháng sinh hiện đã hết sức nghiêm trọng. Theo ông, y học
hiện tại đang trên đường quay lại thời kỳ chưa có kháng sinh khi
cả những cănbệnh truyềnnhiễmđơngiản cũng có thể gây tửvong.
CácnhàkhoahọcÚchyvọng sẽnhậnđượckhoảng50.000hợpchất
hóahọcgửivề trong18 thángđểnghiêncứukhảnăngchốngvi trùng
củachúng, hyvọng tìm ra loại kháng sinhmới có thểchống lại cuộc
khủng hoảng siêu vi trùnghiện nay.
ĐĂNGKHOA
Cónên lấyráytaithườngxuyên?
Ráy tai làchất sápmàuvàngở
bên trong tai. Theo các bác sĩ tai
mũi họng, ráy tai có chức năng
củanó,vìvậynếukhôngcần thiết
thì đừng đụng tới. Nhiều người
ngoáytaithườngxuyênvìchorằng
chúngbẩnvà làmgiảmkhảnăng
nghe. Thựcchất ráy tai lại có tác
dụngnhưmột lớpmàng chắn có
tácdụngphòngngừanguycơ tấncôngcủacôn trùng, nước, bụibẩn, vi
khuẩn...gâynênnhững rắc rốicho tai.Ráy taicóbadạng:khô, cứngvà
ướt.Ráy tai làmột tácnhâncókhảnăng tự làmsạchvớiđặc tínhkháng
khuẩn, bôi trơnvàbảovệ.
Vì thế nếu bạn khỏe mạnh, khôngmắc bệnh gì về tai thì không
nên lấy ráy tai thường xuyên. Những trường hợp bị hẹp ống tai, tai
bị bẩn, viêm nhiễm, tuyến ráy tai bài tiết quámạnh, cấu tạo ống tai
ngoài quá hẹp, ráy tai tích lại quá nhiều thì nên lấy. Tuy nhiên, bạn
phải biết cách, không được dùng tăm bông, vật nhọn để lấy bởi vô
tìnhbạnđẩy ráy taivàosâuhơn, gây tổn thươngống tai... và tuyệtđối
khôngnêndùng chungdụng cụ lấy ráy tai với người khác. Tốt nhất
hãy tới bác sĩ chuyênkhoađể lấy ráy tai khi cần thiết.
MỸDUYÊN
Rối loạncủataitrong,viêmthầnkinhtiềnđình,chấnthươngtai,chấnthươngđầu,
đaunửađầurấtdễdẫnđếnchoángváng.
Đừngđứngkhibạn
sắpbịchoángvìcóthể
nguyhạichocơthể
khibạnbịngất.Bạn
phảingồihoặcnằm
ngay lậptức.
