CHỦNHẬT 1-11-2015
4
QUỐC TẾ
PHILIPPINESKIỆN TRUNGQUỐC
Luậtphápquốc
tếvàcông lý
đãđượcthựcthi
TSNGÔHỮUPHƯỚC
(TrưởngbộmônCôngpháp
quốc tếĐHLuậtTP.HCM)
N
gày 29-10-2015,
Tòa trọng tài thường
trực (được thành lập
theoPhụ lụcVIIcủa
Công ước LHQ về
LuậtBiển -UNCLOSnăm1982)
đã ra phán quyết đầu tiên về vụ
PhilippineskiệnTrungQuốcngày
22-1-2013về“đường lưỡi bòchín
đoạn”vàcáchànhđộngcủaTrung
Quốc trên biểnĐông.
Bảy vấnđề tòasẽ
xemxét
Phán quyết khẳng định:
Nội
dungvụkiện liênquanđến tranh
chấpgiữahai nướcvềgiải thích
và áp dụng UNCLOS,
vì vậy
tòa có thẩm quyền giải quyết.
Đồng thời, Tòa trọng tài thường
trựckhẳngđịnhviệcTrungQuốc
không tham gia vào quá trình tố
tụng không ảnh hưởng đến thẩm
quyền giải quyết của tòa.
Theo phán quyết, Tòa trọng
tài thường trực sẽ xem xét
7/15 vấn đề mà Philippines đã
nêu trong đơn khởi kiện ngày
22-1-2013 gồm:
1. Bãi cạn Scarborough không
cóvùngđặcquyềnkinh tếvà thềm
lục địa.
2.CácbãiVànhKhăn,CỏMây
và Xu Bi chỉ là các kết cấu nửa
nổi nửa chìm, không có lãnhhải,
vùngđặcquyềnkinh tếhay thềm
lục địa.
3. BãiGaVenvàKenNan (bao
gồmbãiHuGơ) lànhững thực thể
nửa nổi nửa chìm, không có lãnh
hải, vùng đặc quyền kinh tế hay
thềm lục địa, song ranh giới của
chúng khi mực nước ởmức thấp
nhất có thểđược sửdụngđểquyết
địnhđường cơ sở.
4. Các bãi GạcMa, ChâuViên
và Chữ Thập
không có vùng đặc
quyền kinh tế hay thềm lục địa.
5. Với hành vi can thiệp vào
hoạtđộngđánhbắtcá truyền thống
quanhbãi cạnScarborough,Trung
Quốcđãngăncản tráiphépngưdân
Philippines kiếm sống.
Người phát ngôn chính phủAi Cập thông báomáy bay
AirbusA-321mangsốhiệu7K9268 làmáybay thuêchuyến
củahãnghàngkhôngnhỏ
Kogalymavia
(còngọi làKolavia
hayMetrojet) ởSiberia (Nga) đã hoàn toàn bị phá hủy sau
khi rơi và tất cả người trênmáybay đều thiệtmạng.
Đài truyền hình Nga RT đưa tin máy bay chở 224
người, trong đó gồm phi hành đoàn bảy người.Máy bay
cất cánh lúc 5giờ51ngày30-10 (giờđịa phương) từ sân
bay Sharm El Sheikh (Ai Cập) bay đến St Petersburg
(Nga). 23 phút sau, máy bay mất liên lạc. Máy bay rơi
từ độ cao 10.000m giữa vùng núi gầnTPHasna ở phía
bắc bán đảo Sinai (Ai Cập).
Hãng tinEuronewsdẫnnguồn từchínhquyềnAiCậpcho
biếtmáybay chỉ chở côngdânNga. Đài RT lại chobiết có
ba công dânUkraine. BộNgoại giaoBelarus thông báo có
một côngdânBelarus.Tình trạngkhẩn cấpđãđượcbanbố
ởphía bắc bánđảoSinai.ViệnKiểm sátTối caoAi Cậpđã
mởcuộcđiềutra.Thủ
tướngAiCậpSharif
Ismailđãđến thị sát
hiện trường.
TạiNga,BộTình
huốngkhẩncấpNga
đã lập đường dây
nóng. Tổng thống
Putinđãgửi lời chia
buồn đến gia đình
các nạn nhân và ký
sắc lệnh ban bố ngày 1-11 là ngày quốc tang. Thủ tướng
DmitryMedvedev đã chỉ đạo cho Bộ Giao thông đếnAi
Cậpkhẩncấpđểphối hợpcứunạnvớiAiCập.Giađìnhcác
nạnnhânđã tập trung tại sânbayPulkovoởSt Petersburg
chờ tin tức
(ảnh).
Trung tâmhỗ trợđãđược thiết lập.Cảnh
sát đã khám xét văn phòng hãng hàng không Kolavia và
tịch thu tài liệu để phục vụ điều tra.
Hiện nguyên nhân máy bay rơi vẫn chưa rõ. Hãng
Kolavia cho biết không có yếu tố sai lầm từ con người
vìmáybayđã được kiểmđịnhvà phi công có12.000giờ
bay. BộGiao thôngNga cho biết máy bay 7K9268 nhận
được lệnh cất cánh và không có bất thường nào về kỹ
thuật. Bộ cho biết thông báo phải chờ cuộc điều tra quốc
tế, trong đó cóNga tham gia.
Ai Cập thông báo không có bất kỳ dấu hiệu nào cho
thấy máy bay bị bắn rơi. Trên bán đảo Sinai có một
nhánh của quân khủng bốNhà nướcHồi giáo. BộQuốc
phòngAi Cập cảnh báo với báo chí có quân Nhà nước
Hồi giáo hoạt động gần hiện trường. Quân đội Israel đã
đề nghị giúp Nga và Ai Cập. Tổng thống Pháp đã gọi
điện thoại cho tổng thống Nga chia buồn. Nhiều nước
đã gửi lời chia buồn với Nga.
D.THẢO
6. TrungQuốc vi phạm nghĩa
vụ mà
UNCLOS
quy định về
bảo vệ và bảo tồn môi trường
biển tại bãi Scarborough và bãi
Cỏ Mây.
7. Bằng việc cho phép tàu
của lực lượng hành pháp thực
hiện các hành vi nguy hiểm, gây
nguy cơ đụng độ để cản trở các
phương tiện của Philippines gần
bãi Scarborough, TrungQuốc vi
phạm nghĩa vụTrungQuốc theo
quy định củaUNCLOS.
Hai ýnghĩa vềpháp lý
vàchính trị
Về phương diện pháp lý và
chính trị quốc tế, phán quyết
này có hai ý nghĩa đặc biệt quan
trọng sau đây:
l
Một là
, phán quyết này là
minh chứng mạnh mẽ để khẳng
định luật pháp quốc tế, đặc biệt
là UNCLOS, đã được tôn trọng
và thực thi. Mặc dù phán quyết
mới làbướckhởi đầunhưng cóý
nghĩapháp lýđặcbiệt quan trọng,
là cơ sởđể tòa tiếp tục giải quyết
vụ kiện.
Với phán quyết này, tòa đã
chính thức bác bỏ quan điểm và
lập luậncủaTrungQuốccho rằng
nộidungđơnkiệncủaPhillippines
liên quan đến chủ quyền và các
nội dung này đã bị Trung Quốc
loại trừ theo tuyênbốTrungQuốc
đưa ra ngày 25-8-2006.
Theo đó, phán quyết khẳng
định:
Qua xem xét đơnkiện của
Philippines, tòabác bỏ lập luận
của Trung Quốc cho rằng vụ
tranhchấp trên thực tế làvềvấn
đềchủquyềnđốivớicáchònđảo
ởbiểnĐông...
Ngoài ra, tòa cũng đã bác bỏ
luận điểm của Trung Quốc cho
rằngTuyên bố về ứng xử của các
bên trên biển Đông (DOC) giữa
các nướcASEAN vàTrungQuốc
năm2002 tạo thànhmột thỏa thuận
nhằmgiảiquyết tranhchấp trênbiển
Đông thôngquaphương thứcduy
nhất là đàmphán.
l
Hai là
, phán quyết của tòa
làminh chứng khẳng định rằng
cơ chế giải quyết tranh chấp
của UNCLOS là công cụ pháp
lý quan trọng để các quốc gia
nhỏ, yếu có thể “chống lại” các
quốc gia lớn mạnh trên cơ sở
bình đẳng về chủ quyền và bình
đẳng trước luật pháp quốc tế.
Luật pháp quốc tế sẽ thắng vũ
lực và cường quyền, quan điểm
sai trái “công lý và luật pháp
thuộc về kẻ mạnh” bị bác bỏ.
Đúng như nhận định của Ngoại
trưởng Philippines Albert del
Rosario, “vụ kiện này không chỉ
quan trọng đối với Philippines
mà còn với pháp trị trong quan
hệ quốc tế nói chung, đặc biệt là
việc thực thi UNCLOS”.
Chính vì vậy, phán quyết này
không chỉ là thắng lợi to lớn của
Philippines trênmặt trậnngoạigiao
và pháp lýmà còn là thắng lợi, là
khích lệ to lớn đối với Việt Nam,
cácquốcgia trongkhuvựcvà các
quốc gia trên thế giới thêm ý chí,
sức mạnh và quyết tâm tìm công
lý bằng luật pháp.
Phán quyết này đã chứngminh
rằng trong thế giới vănminhnày,
các quốc gia phải hành xử trên
tinh thần thượng tôn pháp luật
và công lý. Hy vọng và tin tưởng
rằngkếtquảcuối cùngcủavụkiện
này công lývà luật pháp sẽ thắng
cường quyền và bạo lực.
◄
TuyênbốcủaTrungQuốcđưarangày25-8-2006
khẳngđịnh:
“ChínhphủnướcCộnghòaNhândânTrungHoakhôngchấp
nhậnbấtkỳ thủ tụcquyđịnh tạiMục2PhầnXVcủaCôngước
đối với tấtcả loại tranhchấpquyđịnh tại khoản1 (a) (b) và (c)
củaĐiều298củaCôngước”.Cónghĩa làTrungQuốcsẽkhông
giảiquyết tạiTòaáncông lýquốc tế,Tòaánquốc tếvềLuậtBiển,
Tòa trọng tài vàTòa trọng tàiđặcbiệtcác tranhchấp liênquan
đếnhoachđinh ranhgiơi cácvùngbiênhaycácvu tranhchâp
vêcácvinhhaydanhnghia lichsư; các tranhchấp liênquanđên
cáchoatđộngquânsưvàcácvụ tranhchâpmàHộiđồngBaoan
LHQ, trongkhi thihànhcácchứcnăngcuamìnhdoHiênchương
LHQgiaophó, có tráchnhiệmgiaiquyêt.
TòatrọngtàithườngtrựcthôngbáosẽnghepháiđoànPhilippinestrìnhbày lập luậntrongbuổiđiềutrầnkínhồitháng7-2015.
Ảnh:TÒATRỌNGTÀITHƯỜNGTRỰC
KhôngcònaisốngsóttrongtainạnmáybayNga
