5
Thời sự -
ThứHai 10-6-2019
ĐỨCMINH
G
S-TS Lê Minh Thông
nói: Các nước phát
triển có 13-17 bộ và
phổ biến là như thế. Còn ta
có 22 bộ, ngành, so với quy
mô kinh tế, số lượng như thế
là quá nhiều. Nếu không sắp
xếp lại sẽ không khắc phục
được sự chồng lấn, hay trách
nhiệm không rõ ràng dẫn tới
đùn đẩy trách nhiệm. Chưa
kể bộ máy cồng kềnh khiến
hiệu quả hoạt động thấp.
Phải chuẩn bị điều
kiện để sáp nhập
một số bộ
.
Phóng viên
:
Theo dự thảo,
cơ quan Chính phủ vẫn giữ
như hiện hành, không có sự
thay đổi. Tuy ông từng phát
biểu rằng số lượng bộ, cơ
quan ngang bộ ở nước ta còn
nhiều và kiến nghị cắt giảm
xuống mức phù hợp?
+ GS-TS
LêMinhThông
:
Cơ quan Chính phủ hiện nay
không thay đổi nhưng cần
tiến tới quán triệt sâu sắc hơn
hướng bộ quản lý đa ngành, đa
lĩnh vực. Tức là tính đến câu
chuyện chuẩn bị điều kiện để
sáp nhập một số bộ có nhiệm
vụ, chức năng tương đồng;
tiến tới bộ quản lý đa ngành
và mỗi lĩnh vực chỉ do một bộ
quản lý chứ không có chuyện
một vấn đề mấy bộ quản lý.
Nói cách khác, phải khắc
phục bằng được sự chồng
chéo trong chức năng, thẩm
quyền giữa một số bộ, tạo
cơ sở xây dựng đề án cơ cấu
Chính phủ nhiệm kỳ XV theo
hướng bộ quản lý đa ngành.
Có như vậy chúng ta mới tinh
gọn được bộ máy.
phủ giải quyết. Ách tắc
chính là do sự không chủ
động của địa phương. Luật
cũng chưa quy định rõ việc
phân quyền, dẫn đến nhiều
vấn đề xảy ra ở địa phương
nhưng khó quy trách nhiệm
cho họ.
Số lượng bộ, ngành
quá nhiều
.
Đúng như ông nói, Nghị
quyết 18 Trung ương 6 (khóa
XII) nêu nhiệm vụ cần tiếp
tục nghiên cứu làm rõ cơ sở
lý luận và thực tiễn về phạm
vi quản lý đa ngành, đa lĩnh
vực của một số bộ, ngành để
có giải pháp phù hợp và thực
hiện sắp xếp tổ chức, thu gọn
đầu mối trong nhiệm kỳ tới.
Việc sửa luật lần này phải
tính cho giai đoạn nhiệm kỳ
tiếp theo nhưng dự thảo lại
không đề cập đến nội dung
trúc bên trong bộ cũng phải
xem lại cho gọn.
Theo thông lệ quốc tế, các
nước có ít các bộ nhưng cơ
quan thuộc Chính phủ có thể
nhiều. Đó là những bộ máy
không có vai trò xây dựng
thể chế nhưng có vai trò rất
quan trọng trong tổ chức
thực hiện luật pháp và kiểm
soát việc thi hành luật pháp
ở lĩnh vực được phân công.
Nói cách khác, đây là cơ quan
thực hiện quản lý nhà nước
nhưng không có quyền xây
dựng quy tắc, họ áp dụng
quy tắc và kiểm soát thực thi.
.
Ông có thể đưa ra một
vài ví dụ cụ thể?
+Tôi ví dụ, cơ quan quản lý
cạnh tranh, chống độc quyền
là cơ quan thực thi các quyết
định về cạnh tranh lành mạnh
và chống độc quyền. Cơ quan
này phải thuộc Chính phủ chứ
không phải thuộc Bộ Công
Thương như hiện nay. Bởi
nguyên tắc đảm bảo cạnh
tranh, chống độc quyền liên
quan tới tất cả ngành kinh tế
chứ không phải riêng của bộ
này. Mặt khác, đối tượng của
nó là rất nhiều cơ quan của
Bộ Công Thương, khi đơn vị
này thuộc bộ thì làm sao xử
lý được, vì đều là người nhà
với nhau cả.
Tóm lại, cần tư duy lại các
cơ quan thuộc Chính phủ để
xây dựng một hệ thống cơ
quan thuộc Chính phủ gọn
về cấu trúc, rõ về chức năng
để triển khai thi hành luật
và kiểm soát thi hành luật,
có quyền xử phạt, rút giấy
phép, có quyền giải quyết
tranh chấp…
Các bộ chỉ tập trung xây
dựng thể chế, chính sách,
chứ các bộ kiêm luôn cả việc
kiểm soát, thi hành như hiện
nay rất bất cập. Bộ máy của
bộ cần gọn và tinh, vì họ là
người hoạch định và tham
mưu chính sách chứ không
phải là người giải quyết
những vấn đề thực tiễn hay
về dự án này, dự án kia. Đó
không phải việc của bộ. Tôi
cho rằng cần tiếp tục đổi mới
mô hình Chính phủ.
Không cần nhiều
lãnh đạo đến thế!
. Theo ông, nếu sáp nhập
thì bài toán sắp xếp lãnh đạo
cấp trưởng thế nào?
+ Cấp trưởng phải gọn lại.
Chúng ta đang xây dựng Nhà
nước điện tử, Chính phủ điện
tử, công nghệ giúp rút ngắn
rất nhiều công đoạn, không
cần nhiều lãnh đạo đến thế!
Còn vấn đề giữ ai, bỏ ai, công
tác cán bộ sẽ xử lý. Tôi tin
chúng ta sẽ xử lý được câu
chuyện này không quá khó
khăn và sẽ tìm được người
xứng đáng.
. Khi đặt vấn đề sáp nhập,
dường như các bộ rất sợ và
không muốn?
+ Không phải vấn đề muốn
hay không muốn mà chúng ta
phải quyết tâm làm việc đó.
Đây là lợi ích quốc gia chứ
không phải lợi ích bộ, ngành.
Cần phải có quyết tâm chính
trị lớn. Nghị quyết Trung ương
có rồi nên phải cương quyết,
quyết liệt, nhất quán trong sắp
xếp lại bộ máy.
Nghị quyết Trung ương
nêu nhiều nội dung nhưng
dự thảo lần này không đề
cập hết hoặc không sâu sắc.
Tôi cho rằng cần nghiên cứu
căn bản, nếu cần thiết phải
làm luật sửa đổi, chứ không
phải luật sửa đổi, bổ sung
một số điều. Cần nghiên
cứu căn bản, toàn diện hơn
để tạo cho nhiệm kỳ sau một
chính phủ có địa vị pháp lý
rõ ràng hơn.
. Xin cám ơn ông.•
GS-TS LêMinh
Thông: Với
việc sápnhập
cácbộ, “đây
là lợi íchquốc
giachứkhông
phải lợi íchbộ,
ngành”.
LTS
: Hômnay (10-6), Quốc hội
thảo luận tại hội trường về dự án
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều
của Luật Tổ chức chính phủ. Trước
phiên họp này, bên hành lang
Quốc hội, GS-TS Lê Minh Thông
(trợ lý chủ tịch Quốc hội) đã chia sẻ
một số nội dung quan trọng của dự
án luật quan trọng này.
.
Điều này không dễ chút
nào. Vậy phải khởi động câu
chuyện tinh gọn này ở các bộ
từ đâu, thưa ông?
+ Tất nhiên việc giảm số
lượng các bộ dẫn đến một số
vấn đề phải giải quyết. Một
là phải chuyển giao một số
nhiệm vụ cho xã hội, tạo chủ
động cho cộng đồng, doanh
nghiệp, đồng thời giảm tải
công việc của Nhà nước,
Chính phủ.
Hai là phân cấp, phân
quyền cho địa phương. Đây
là xu hướng phải làm để bộ
máy Chính phủ tập trung vào
xây dựng thể chế và quản lý
vĩ mô. Chính phủ phải làm
việc cần ở cấp quốc gia, chứ
không phải giải quyết những
vụ việc cụ thể.
Hiện có tình trạng một số
địa phương cái gì cũng đẩy
lên Chính phủ, đợi Chính
này. Ông nhận định gì về
điều này?
+Đây là một thiếu sót, theo
tôi cần phải bổ sung, đưa vào
luật từ bây giờ để sắp tới có
căn cứ thực hiện. Phải cơ cấu
lại bộ máy Chính phủ theo
hướng giảm bớt số lượng các
bộ, thực hiện nguyên tắc bộ
quản lý đa ngành như tôi nói
trên đây. Sắp xếp lại theo tinh
thần nghị quyết Trung ương,
các chức năng liên quan chặt
chẽ với nhau thì có thể giao
cho một bộ.
.
Thực tế, như chúng tôi đề
cập trên đây, việc sáp nhập
bộ, ngành sẽ vô cùng phức
tạp, đặc biệt khi bộ máy hiện
tại của các bộ rất lớn.
+ Phải nghiên cứu thật
kỹ, không thể ghép cơ học
vì như vậy bộ máy không
giảm được. Song song với
sắp xếp phải tinh gọn bộ
máy một cách thực sự, cấu
“Chúng ta đang xây
dựng Nhà nước điện
tử, Chính phủ điện
tử, công nghệ giúp
rút ngắn rất nhiều
công đoạn, không
cần nhiều lãnh đạo
đến thế! Còn vấn đề
giữ ai, bỏ ai, công
tác cán bộ sẽ xử lý.”
GS-TS
Lê Minh Thông
Sáp nhập các bộ: Khôngmuốn
cũng phải quyết tâm làm
Phải khắc phục bằng được sự chồng chéo trong chức năng, thẩmquyền giữamột số bộ.
Trong cơ cấu Chính phủ, bộ là bộ phận cấu
thành nên Chính phủ. Bộ đóng hai vai trò:
Thứ nhất là cơ quan tham mưu của Chính
phủ, đề xuất các chủ trương, chính sách để
Chính phủ quyết định trong thẩmquyền của
mình. Thứ hai là cơ quan chịu trách nhiệm
quản lý một ngành hoặc liên ngành.
Với hai vai trò này, có thể cụ thể hóa thêm
quyền của bộ để thực hiện tốt chức năng
tham mưu cho Chính phủ, thủ tướng. Mặt
khác, tôi cho rằng đã đến lúc cụ thể hóa hơn
thẩm quyền của bộ trong tư cách là người
chịu trách nhiệm về một ngành.
Nếu có thể, cần làm rõ hơn ranh giới này
để một mặt bộ không thể vượt quyền Chính
phủ; mặt khác phải tăng cường trách nhiệm
của các bộ để giải quyết câu chuyện quản trị
quốcgia trên lĩnhvựchọphụ trách. Nếukhông
rất nguy hiểm khi bộ hoặc là đợi Chính phủ,
đẩy hết lên Chính phủ, hoặc tự mình quyết
định mọi việc.
Đây là nhược điểm của luật hiện hành và
nếu có thể, cần xử lý cho tốt vấn đề này.
GS-TS
LÊ MINH THÔNG
“Phải tăng cường trách nhiệm của các bộ”
