4
Thời sự -
ThứBa23-7-2019
NGHĨANHÂN-VIẾT THỊNH
T
rên số báo trước, chúng
tôi phản ánh thực trạng
bản quyền tác phẩm báo
chí bị xâm phạm và ý kiến
của một số cơ quan báo chí
phản ứng về việc này. Nhìn
nhận vấn nạn này đang tràn
lan, ông Nguyễn Thanh Lâm,
Cục trưởng Cục Phát thanh
Truyền hình vàThông tin điện
tử (TTĐT), Bộ TT&TT, nói:
“Tất cả hành vi sao chép, lấy
lại nội dung trí tuệ của người
khác là đáng lên án, cho dù
xảy ra ở bất cứ đâu”…
Báo chí phản ứng
chưa quyết liệt
.
Phóng viên
:
Hiện rất
nhiều tờ báo bị các trang
TTĐT, mạng xã hội xâmphạm
bản quyền và điều này đang
phổ biến, ông nhận xét gì về
hiện tượng này?
+ Ông
Nguyễn Thanh
Lâm
(ảnh)
: Chúng tôi nhận
được nhiều phản ánh và đây
làchuyện
lớn, rất
đ á n g
quan tâm
vì gây ra
s ự l ẫ n
lộn, hiểu
lầm cho
người đọc. Người ta không
biết họ đọc tin đó có chính
thống không, có đáng tin
không và sau mỗi bản tin
được sao đi chép lại đó còn
nhiều hệ lụy khác…
Có điều là các cơ quan báo
chí phản ứng chính thức đến
các cơ quan quản lý là chưa
nhiều, mặc dù rất nhiều cơ
quan nói là có chuyện đó.
. Ông có thể giải thích rõ
hơn vì sao có hiện tượng
những cơ quan báo chí bị
xâm phạm bản quyền lại ít
phản ứng chính thức đến
cơ quan quản lý nhà nước,
thưa ông?
+ Ở đây cho thấy nhiều
vấn đề. Thứ nhất, một số cơ
quan báo chí hợp tác liên kết,
đồng ý cho trang này trang
kia lấy tin, bài của mình,
cơ quan quản lý không thể
biết được là có vi phạm bản
quyền hay không.
Thứ hai, ngay cả khi không
có hợp tác, chia sẻ thì tờ báo
bị sao chép bài cũng không
mấy khi phản ứng. Có thể
họ thấy thông tin của mình
được lan tỏa thì có lợi hơn
chăng?
Thứ ba, ở chừng mực nào
đó, có thể cơ quan báo chí
hợp sử dụng bài của mình để
rồi sau này mới nhận ra là
mình không nhận được lợi
ích tương xứng, chẳng hạn
giá trị quảng cáo trên nền
tảng bài viết. Vậy là dẫn đến
xung đột lợi ích, cơ quan
quản lý rất khó phân xử.
Khi đồng ý chia sẻ bài
viết, lãnh đạo cơ quan báo
chí cần chú ý tới đặc thù
ở ta, là dường như xã hội
đang có thói quen coi tin tức
là một thứ gì đó miễn phí.
Người đọc hứng thú dễ dãi
với một bản tin nóng trên
bất cứ trang web nào mà
không cần biết trang web
đó có phải là cơ quan báo
chí hay không, bản tin đó do
phóng viên nào, tờ báo nào
sản xuất, vất vả, chất xám
ra sao… Không nhận thức
hết các khía cạnh đó tức là
làm giảm giá trị nhận biết
thương hiệu của tờ báo vốn
bao công gây dựng.
Nhiều trang web
mạo danh nhưng
khó phát hiện
. Bạn đọc rất khó để biết
đâu là báo điện tử, đâu là
trang tin tổng hợp và điều
này đang xóa nhòa ranh giới
trượt, trượt mãi không thấy
chân trang nên người dùng
không thấy các nội dung phải
công khai ấy.
Chưa kể không ít trang
web mạo danh là trang TTĐT
tổng hợp, thậm chí mạo danh
có giấy phép hoạt động báo
chí mà hiện chưa có công
cụ kỹ thuật hữu hiệu để phát
hiện. Chúng tôi rất mong đợi
phản ánh, khiếu nại, tố cáo
của người sử dụng để phát
hiện, xử lý các trang mạo
danh này.
Nghiên cứu dừng
cấp phép trang TTĐT
. Hợp tác là như thế nào,
chẳng hạn với việc xử lý vấn
nạn sao chép vô tội vạ nội
dung báo chí?
+ Tức là tôi với anh phải
cùng nhau làm. Ví dụ, anh
bảo tại sao tình trạng lấy tin,
bài nhiều thế mà Nhà nước
không làm gì, rồi cho rằng
Nhà nước hoàn toàn ngăn
chặn được việc lấy tin, bài
của nhau để đổ lỗi cho Nhà
nước.
Tư duy ấy là không đúng.
Tài sản của anh, trước hết
anh phải tự bảo vệ. Mỗi tờ
báo cần đầu tư cho bộ phận
pháp lý, thiết lập công cụ kỹ
thuật để tự rà trên Internet
xem những nơi đâu đang sao
chép bài viết của mình, có
được phép hay không được
phép, lợi ích hài hòa chưa…
Về bản chất, đây là vấn đề
của pháp luật dân sự. Cơ quan
báo chí có nhiều kênh để bảo
vệ quyền lợi của mình, không
chỉ qua cơ quan quản lý như
chúng tôi hay các sở thông
tin truyền thông, mà còn có
thể qua tòa án. Ngay cả cơ
quan quản lý cũng vậy thôi,
nếu báo anh không lên tiếng,
không có văn bản hay email
chính thức tố giác, phản ánh
thì chúng tôi cũng không thể
can thiệp được.
. Theo tôi được biết hiện
đang có những phương án
rà soát chặt chẽ hơn trang
tin tổng hợp, thậm chí có thể
dừng cấp phép, việc đó đang
được tính toán thế nào?
+ Các cơ quan tham mưu
của Bộ TT&TT, Ban Tuyên
giáo Trung ương thống nhất
là cần đánh giá lại sự cần thiết
và xu hướng phát triển của
các trang TTĐT tổng hợp.
Khuôn khổ pháp lý quản
cái này là Nghị định 72/2013
của Chính phủ. Thời điểmđó,
do hạ tầng công nghệ điện
tử các báo giấy rất yếu nên
trang TTĐT tổng hợp là cầu
nối với người dùng Internet.
Nhưng giờ thì các báo đều
đã đầu tư mạnh cho công
nghệ rồi thì cầu nối kia còn
cần thiết không? Vừa rồi
Dân
Việt
thông báo không hợp tác
với
Báo Mới
nữa. Nếu cứ xu
hướng ấy, các báo đều từ chối
thì chả còn
Báo Mới,
thậm
chí chả còn trang TTĐT tổng
hợp nữa. Mà theo tôi biết thì
hoạt động kinh doanh của các
trang TTĐT không còn dễ
dàng, một số công ty công
nghệ đang chuyển hướng kinh
doanh khác, thay vì dựa trên
nội dung báo chí.
Với tình hình ấy thì nhiều
phương án đang được thảo
luận và trong đó có cả khả
năng tạm dừng cấp phép
trang TTĐT tổng hợp.
. Xin cám ơn ông.•
Phóng viên các báo, đài đang tác nghiệp trongmột vụ việc ở TP.HCM. Ảnh: HTD
cũng muốn bảo vệ tài nguyên
của mình nhưng chưa đủ
sức, thậm chí chưa biết cách.
. Theo ông, làm thế nào
để giải quyết vấn đề này?
+ Sao chép không được
phép nội dung báo chí mà
lại để khai thác thương mại
nữa thì đương nhiên là hành
vi vi phạm. Pháp luật hiện
hành có đủ quy định để xử
lý và xử lý từng việc cụ thể
không khó. Vấn đề lớn hơn
là chính từng cơ quan báo
chí phải quan tâm sản phẩm
trí tuệ của mình, tự bảo vệ
mình trước khả năng bị lấy
cắp, sao chép.
Cần thống nhất về nhận
thức rằng đây là tài sản trí
tuệ của tập thể báo, tuyên
bố rõ bản quyền và cấm sao
chép dưới mọi hình thức khi
chưa thỏa thuận. Việc này
cũng phải thống nhất nhận
thức với từng phóng viên, vì
nhiều khi anh em lại mong
muốn bài viết của mình được
lan tỏa rộng rãi, thay vì chỉ
xuất hiện trên tờ báo nhà.
Kể cả khi thỏa thuận cho
sao chép, sử dụng lại thì từng
cơ quan báo chí cần hiểu rõ
các hậu quả của việc chia sẻ
ấy. Thực tế là có tờ báo dễ
dãi cho trang thông tin tổng
giữa làm báo và xào tin. Là
cơ quan quản lý, ông lý giải
thế nào?
+ Hiện có hơn một triệu
trang web có nội dung bằng
tiếng Việt. Thế giới và Việt
Nam cũng vậy, tôn trọng
quyền tự do Internet nên việc
đăng ký tên miền là rất dễ
dàng. Theo phân định quốc
tế, Trung tâm Internet Việt
Nam (VNNIC) cấp, quản lý
tên miền đuôi
.vn
. và việc
cấp tên miền này theo thủ
tục đăng ký chứ không phải
xin phép.
Vấnđềmàtađangbànkhông
liên quan nhiều đến các trang
web này, mà là trang TTĐT
tổng hợp, tính chất của nó
khá gần với báo chí và thực
tế đã được đưa vào, chịu sự
điều chỉnh của Luật Báo chí
2016. Các trang TTĐT tổng
hợp này phải được cấp phép
với nội dung hoạt động cụ thể
để giám sát, quản lý.
Đối với người dùng, để
phân biệt đó là trang TTĐT
có phép hay không thì dưới
chân trang phải ghi rõ số giấy
phép, cơ quan cấp, người
chịu trách nhiệm nội dung…
Tuy nhiên, thực tế có những
trang tin mà họ thiết kế kiểu
. Tự do, không biên giới chính là giá trị của Internet nhưng
trongtựdoấycũngcónhữngkhuvựccầnquảnlýchặtchẽ,như
các trang báo điện tử, trang tin điện tử tổng hợpmà ta đề cập.
Vậy làm thế nào để quản lýmà không cản trở tự do, cũng như
kiểmsoát được những vi phạmbản quyền báo chí, thưa ông?
+ Nhà nước luôn luôn phải cân nhắc giữa việc quản lý và
phát triển. Nếu nhiều biện pháp quản lý quá có khi lại cản
trở sựphát triển, cản trở sáng tạo. Cònphươngphápquản lý,
nhất là quản lý nội dung trên Internet thì phải xác định rõ là
Nhà nước không tự làmmột mình được mà cần hỗ trợ, thúc
đẩy quá trình tự quản của xã hội. Các lực lượng trong xã hội
chính là đối tác đểNhà nước phối hợp trongquản lý Internet.
Không ít trang web
mạo danh có giấy
phép hoạt động báo
chí nhưng Cục Phát
thanh Truyền hình
và TTĐT chưa có
công cụ kỹ thuật hữu
hiệu để phát hiện.
1.600
trang TTĐT tổng hợp do Cục
Phát thanhTruyềnhìnhvàTTĐT
cùng SởTT&TT các địa phương
cấpphép, trongđó 1.200 trang
là do Sở TT&TT TP Hà Nội và
TP.HCM cấp.
Tiêu điểm
Làm sao để trị nạn “trộm cắp”
tin, bài?
Nạn xâmphạmbảnquyền tác phẩmbáo chí tràn lannhưng cơ quanquản lý và “nạnnhân” không kiểmsoát nổi.
