6
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Tư31-7-2019
Tiêu điểm
Một biển quảng cáo công chứng vi bằng tại quận 12, TP.HCM. Ảnh: KP
Hiện nay, trên các trang mua bán bất động sản vẫn đang
rao bán nhà, đất với giấy tờ pháp lý là “công chứng vi
bằng” (CCVB). Giao dịch này chủ yếu đối với nhà, đất
chưa có giấy tờ hợp lệ với giá rẻ gấp đôi so với nhà, đất
chuyển nhượng đúng quy định pháp luật.
Cò đất và “công chứng vi bằng”
Vào trang mạng mua bán nhà, đất, có rất nhiều căn nhà
diện tích 40-80 m
2
, mặt tiền đường rộng hơn 4 m ở quận
12, huyện Hóc Môn, Bình Chánh nhưng chỉ có giá khoảng
vài trăm triệu đến 1 tỉ đồng.
Trong vai một người mua nhà, PV được một người tên
Trân chuyên môi giới bất động sản giới thiệu có ông anh
đang gửi bán một căn nhà diện tích 4 x 12 m, mặt tiền
đường 8 m, nằm ở đường XTT 31, xã Xuân Thới Thượng,
huyện Hóc Môn, TP.HCM có giá 1 tỉ đồng.
Theo “cò” Trân, nhà này bán với hình thức lập “CCVB”
chứ không sang tên được vì không đủ diện tích tách thửa.
Chị nói: “Với “CCVB” thì không cần phải lo gì, vì cầm
vi bằng trong tay thì tài sản đó là của mình, không ai lấy
được”.
Được “cò” Trân hướng dẫn, PV gặp ông chủ đất tên M.
Ông M. cho biết: “Ba căn nhà của tôi chung một sổ đỏ, tôi
không có tiền nên bán hai căn. Những người mua trước,
tôi đều làm “CCVB” cho họ. Nếu sau này người mua có
bán lại cho người khác thì tìm tôi, tôi sẽ hủy “CCVB” cũ
và lập một “hợp đồng CCVB” cho người mua mới. Tất cả
người mua nhà chỉ có “CCVB” về việc mua bán chứ còn
sổ thì tôi giữ, không đưa ai”.
Chỉ lập vi bằng việc giao nhận tiền
Theo ghi nhận của PV ở một số văn phòng thừa phát lại
(TPL) tại TP.HCM thì hiện nay việc lập vi bằng ghi nhận
mua, bán liên quan đến bất động sản không còn thực hiện
nữa. Các văn phòng TPL chỉ ghi nhận sự việc giữa hai
người có giao nhận tiền với nhau.
Cụ thể, khi PV đến một văn phòng TPL hỏi về thủ tục
lập vi bằng chứng kiến việc mua bán nhà thì được nhân
viên nơi đây giải thích: Hiện văn phòng chỉ tiếp nhận
trường hợp giao nhận tiền giữa hai bên và chụp ảnh lưu
lại. Ngoài ra, TPL cũng không ghi nội dung, lý do giao
nhận tiền là gì và nếu có ghi cũng không được Sở Tư pháp
công nhận văn bản này. Tuy nhiên, nhân viên văn phòng
TPL có thể giúp người dân soạn văn bản chuyển nhượng
nhà, đất để hai bên ký tên vào. Văn bản chuyển nhượng
này chỉ lưu lại chữ ký của hai bên chứ không liên quan gì
đến văn phòng TPL.
Một đại diện trưởng văn phòng TPL tại TP.HCM cho
biết trước đây có một số văn phòng TPL lập vi bằng
chứng kiến việc mua bán và giao nhận tiền liên quan đến
bất động sản. Tuy nhiên, hai năm trở lại đây việc lập vi
bằng kiểu như vậy bị nhiều người dân nhầm tưởng đây là
hợp đồng mua bán nhà, đất và mang nhiều hệ lụy về sau.
Vì thế, Sở Tư pháp không cho phép các văn phòng TLP
lập những vi bằng có liên quan đến việc mua bán bất động
sản nữa.
NGUYỄN HIỀN
Mua nhà, đất:
Coi chừng sập bẫy
“công chứng vi bằng”
Công chứng vi bằng không phải là văn bản công chứng,
chứng thực, không có giá trị pháp lý xác nhận các hợp đồng,
giao dịch bất động sản.
KIMPHỤNG
G
ần đây, một số quận, huyện ở
TP.HCM đã có thông tin cảnh
báo người dân không thực hiện
các giaodịchvề nhà, đất bằnggiấy tay
và sau đó yêu cầu thừa phát lại (TPL)
lập vi bằng ghi nhận việc giao nhận
tiền. Bà Phan Thị Bình Thuận
(ảnh)
,
PhóGiámđốc SởTư phápTP.HCM,
lý giải rõ hơn về vấn đề này.
Đừng nhầm lẫn vi bằng với
văn bản được công chứng
. Phóng viên:
Thưa bà, bà có thể
nói rõ hơn về vi bằng và giá trị pháp
lý của vi bằng do TPL lập?
+ Bà
Phan
T h ị B ì n h
Thuận:
Thời
gian qua, các
quận, huyện
đã tiếp tụcđẩy
mạnhcôngtác
tuyên truyền,
cảnhbáongười
dân về những hậu quả pháp lý có thể
xảy ra khi giao dịch về nhà, đất bằng
giấy tay và giá trị chứng cứ của vi
bằng ghi nhận hành vi giao nhận tiền.
Mục đích của việc này là để người
dân không nhầm lẫn vi bằng với văn
bản được công chứng, chứng thực
theo quy định.
Theo quy định, vi bằng là văn bản
doTPL lập, ghi nhận sự kiện, hành vi
được dùng làmchứng cứ trong xét xử
và trongcácquanhệpháp lýkhác.Các
Vi bằng của TPL chỉ có
giá trị chứng cứ về việc
giao nhận tiền giữa các
bên chứ không xác nhận
việc chuyển nhượng, tức
không có giá trị để các
bên sang tên, đăng bộ về
nhà, đất.
Ôm hận vì mua nhà qua
“công chứng vi bằng”
Vợ chồng tôi làmcông nhân ở Bình
Tân, dành dụm nhiều nămmới được
300 triệu đồng. Domuốn có chỗ ở ổn
địnhnênchúng tôi vaymượn thêmhọ
hàng, tổng cộng được hơn 500 triệu
đồng để mua một căn nhà cấp bốn
rộng 50 m
2
ở gần Bến xe Ngã Tư Ga,
quận12,TP.HCM. Lúcmua, chủnhànói
ở vài nămnữa sẽ làm thủ tục ra sổ đỏ,
còn hiện thời chỉ làm“công chứng vi
bằng”. Chúng tôi dọn về ở chưa được
một tháng thì thấy phường gửi quyết
định cưỡng chế nhà vì nhà xây không
phép. Tá hỏa, tôi tìm gặp chủ cũ yêu
cầu bồi thường thì người này năn nỉ
cho trả lại dần số tiền đã bán nhà vì
hiện ông ta không còn tiền trả. Đúng
là nghèo còn mắc cái eo!
Chưa có quy định xử phạt thừa phát lại
Mới đây, thực hiện chương trình làmviệc năm2019 của Ban chỉ đạo Cải
cách tư pháp TP và ý kiến chỉ đạo của UBND TP.HCM, Sở Tư pháp TP tiếp
tục kiến nghị BộTư pháp khẩn trương trình Chính phủ xem xét, ban hành
nghị định về tổ chức và hoạt động TPL thay thế các văn bản quy phạm
pháp luật hiện hành và bổ sung quy định về xử lý vi phạm hành chính.
Tuy nhiên, đến nay các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành về TPL
vẫn chưa được sửa đổi, bổ sung, thay thế cho phù hợp với thực tiễn và
chưa có quy định pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực
TPL. Như vậy, hiện lĩnh vực này vẫn phải áp dụng các quy định pháp luật
trong giai đoạn thí điểm.
Tìnhhình“công chứngvi bằng” ở vùngven
Hiện các văn phòng thừa phát lại không lập vi bằng việc mua bán, chuyển nhượng bất động sản
mà chỉ ghi nhận việc giao nhận tiền.
TPLđanghànhnghề tại cácvănphòng
TPL trên địa bàn TP.HCM được lập
vi bằng ghi nhận các sự kiện, hành vi
xảy ra trên địa bàn TP.HCM.
Về nội dung, vi bằng do TPL lập
chỉ ghi nhận những sự kiện, hành vi
màTPLtrực tiếp chứng kiến; vi bằng
không chứng nhận tính xác thực, tính
hợp pháp của hợp đồng, giao dịch và
không có giá trị thay thế văn bản công
chứng, chứng thực; TPLkhông được
lập vi bằng đối với các trường hợp
thuộc thẩm quyền công chứng của tổ
chức hành nghề công chứng, thuộc
thẩm quyền chứng thực của UBND
các cấp...
Do đó, vi bằng ghi nhận hành vi
giao nhận tiền của các bên chỉ có giá
trị chứngminhbênnàyđã giao tiềnvà
bên kia đã nhận tiền (để tạo lập chứng
cứ cho hành vi giao nhận tiền giữa các
bên), vi bằng này không xác nhận hay
chứngnhậnđối với cácgiaodịchkhác.
Chỉ có giá trị chứng minh
việc giao, nhận tiền
.
Khônghiếmtrườnghợpngười dân
biếtrõgiátrịpháplýcủavibằngkhông
chứng nhận việc mua bán, chuyển
nhượng nhà, đất nhưng vẫn yêu cầu
lập vi bằng ghi nhận việc giao nhận
tiền. Bà có thể lý giải việc này không?
+Hiện nay, qua công tác xácminh
khi thực hiện việc đăng ký vi bằng tại
SởTư pháp, tiếp xúc với nhiều người
yêu cầu lập vi bằng, chúng tôi thấy
hầu hết người dân đã hiểu biết về giá
trị pháp lý của vi bằng. Tuy nhiên,
cũng có trường hợp người dân thực
hiện giao dịch chuyển nhượng nhà,
đất bằng giấy tay (không được công
chứng, chứng thực theoquyđịnhpháp
luật) và họ yêu cầu TPL lập vi bằng
ghi nhận việc giao nhận tiền giữa hai
bên. Khi có tranh chấp xảy ra, vi bằng
chỉ là chứng cứ chứng minh có việc
giao tiền mà thôi.
Thực tế trong thời gian qua, nhiều
vi bằng của TPL đã được tòa án sử
dụng làm chứng cứ trong hoạt động
xét xử, trong đó vi bằng ghi nhận
việc giao tiền dạng này được tòa án
công nhận sử dụng trong quá trình
giải quyết vụ việc. Như vậy, vi bằng
củaTPLchỉ có giá trị chứng cứ trong
việc giao nhận tiền giữa các bên, vi
bằng không xác nhận việc chuyển
nhượng nhà, đất, vi bằng không có
giá trị để các bên thực hiện việc sang
tên, đăng bộ về nhà, đất.
. Sở Tư pháp TP sẽ làm gì để siết
chặt quản lý đối với TPL?
+Hiệnnay, khókhăn lớnnhất trong
hoạt độngTPLlà vềmặt thể chế, mặc
dù đã được thực hiện chính thức trên
phạm vi cả nước từ 1-1-2016 nhưng
đến nay vẫn áp dụng các quy định
trong thời gian thí điểm. Hiện vẫn
còn tình trạng TPL chưa chấp hành
nghiêm chỉnh các quy định pháp
luật nhưng chưa có chế tài để xử lý
các vi phạm hành chính trong lĩnh
vực TPL…
Sở Tư pháp sẽ tiếp tục kiến nghị
và thamgia góp ý hoàn thiện các quy
định pháp luật trong hoạt động TPL;
đẩymạnh công tác thanh tra, kiểm tra
để kịp thời chấn chỉnh, xử lý nghiêm
các vi phạm trong hoạt động TPL.
. Xin cám ơn bà.•
Chị
NGUYỄN THỊ NHÀN
(Quận Bình Tân, TP.HCM)
