12
TS Bùi Trân Phượng nói về
những con số này: “Tôi không
ngạc nhiên với kết quả khảo
sát này dù rằng tôi cảm thấy thật buồn. Hầu hết những
người được khảo sát đều hiểu biết thế nào là liêm chính
nhưng họ vẫn tham gia vào các hành vi tham nhũng, như
một việc làm chính đáng để bảo vệ lợi ích cho bản thân
hoặc gia đình. Khi họ chọn tham gia vào những việc tham
nhũng vặt như vậy, nó khiến việc nhận thức đúng trở nên
vô nghĩa và nó sẽ cực kỳ nguy hiểm cho xã hội.
Có lẽ nhiều người cũng sẽ cùng cảm giác như TS
Phượng. Thanh niên là nhóm dân số có tác động xã hội
mạnh mẽ nhất, một khi họ chọn thỏa hiệp, các chính sách
chống tham nhũng sẽ gần như bị vô hiệu hóa. Nhưng tại
sao thay đổi các hành vi tham nhũng khó khăn đến thế?
Có lẽ vì chúng đã trở thành thói quen thành cái mà nhiều
người gọi là “văn hóa phong bì”. Khi đó người ta sẽ
không còn xấu hổ khi đưa và nhận những món tiền bôi
trơn để được việc. Người ta sẽ không cảm thấy cắn rứt khi
giành được một lợi thế mà lẽ ra, với sự cố gắng và tuân
thủ pháp luật, họ hoàn toàn có thể đạt được.
Tham nhũng vặt tàn phá đất nước ở mọi lĩnh vực nhưng
vì nó quen thuộc đến mức nhiều người tham gia vào quá
trình không nhìn thấy họ đang góp phần thúc đẩy sự tha
hóa nhiều giá trị. Nhiều người có thẻ nhà báo, thẻ luật
sư cũng dễ dàng sử dụng thẻ trong một số trường hợp để
được hưởng những lợi thế lặt vặt, cũng là một dạng tham
nhũng vặt. Nhiều cảnh sát giao thông nhận sự hối lộ để
bỏ qua lỗi của người vi phạm, hai bên vì sự thuận lợi của
mình mà bỏ quên trách nhiệm chấp pháp của mình, khiến
nhiều giá trị trong xã hội bị xem thường.
Trách nhiệm thúc đẩy sự liêm chính đặt vào tay thanh
niên, cả ở hai phía trách nhiệm: trách nhiệm công dân
và trách nhiệm của người có quyền. Nhưng người thực
hiện công quyền phải có trách nhiệm lớn hơn rất nhiều.
Rất nhiều ý kiến về giải pháp và gia tăng trách nhiệm cho
thanh niên. Trong đó có một ý kiến khá xác đáng: Báo cáo
cho thấy sự luẩn quẩn giữa mong muốn được sống trong
một xã hội liêm chính của giới trẻ và việc họ sẵn sàng
thỏa hiệp hoặc tham nhũng vì lợi ích của bản thân hoặc
gia đình. Muốn phá vỡ vòng luẩn quẩn đó, người trẻ phải
dũng cảm nói không với tham nhũng vặt.
NGÔ HỒNG
Khi thamnhũngvặt trở thành thói quen
(Tiếp theo trang1)
HỒNGMINH
A
nh Nguyễn Hồ Phong,
giảng viên Trường ĐH
Văn hóa TP.HCM, cho
biết nhiều lần anh dạy các lớp
học tại chức, các lớp đều góp
tiền quỹ với số tiền khá lớn
để “chăm lo” cho thầy. Ngoài
sự chăm sóc hằng ngày, họ
thường “tặng quà” cho thầy
sau khi kết thúc môn học với
mong muốn thầy sẽ nương
tay hết mức có thể. Việc này
là dường như phổ biến bởi
nhiều giảng viên khác cũng
có kinh nghiệm tương tự.
Nhưng anh Phong đã từ chối
nhận phong bì bằng cách mở
quà ngay tại lớp.
AnhNguyễnHồ Phong cho
rằng rất nhiều người trẻ luôn
nghĩ rằng không có phong
bì chắc chắn sẽ không được
việc. Thực tế thì không hẳn
như vậy. Vấn đề là mỗi bạn
trẻ có ý thức thúc đẩy sự liêm
chính trong bản thân mình và
cải thiện môi trường xung
quanh hay không. Ý kiến của
anh Phong được nêu ra tại
hội thảo “Công bố báo cáo
khảo sát liêm chính trong
thanh niên Việt Nam 2019”
do Công ty Tư vấn phi lợi
nhuận Hướng tới minh bạch
(Towards Transparency, gọi
tắt là TT) thực hiện, diễn ra
vào sáng 12-9 tại TP.HCM.
Coi đưa phong bì là...
văn hóa (!?)
Vợ của anh Hồ Phong cũng
đã tự thi công chức vào một
cơ quan nhà nước ở quận 2.
Rất nhiều người hỏi anh: “Vô
đó hết bao nhiêu tiền?”. Khi
anh trả lời: “Vợ chồng tôi
không mất một xu nào chạy
việc”, nhiều người tỏ ra ngạc
nhiên hoặc nghi ngờ. Trong
suy nghĩ của rất nhiều người,
những chuyện lặt vặt như làm
giấy tờ còn phải có “phong
bì”, chuyện lớn hơn như xin
Chọn liêm chính
cũng rất khó
Tham gia hội thảo có một
trung úy công an. Anh cho
biết lúc còn học trong trường
đại học, anh đã từ chối tham
gia đóng tiền để “được qua
môn”. Có lẽ vì thế mà hai
lần anh đều bị đánh rớt môn.
Anh tìm giảng viên để hỏi
lý do, câu trả lời anh nhận
được chỉ đơn giản là “chưa
đạt”. Đến khi được tuyển
dụng vào ngành công an,
anh vẫn phải luôn cố gắng
để giữ sự liêm chính mà
mình đã chọn ngay từ đầu.
Rất nhiều người dân khi gặp
anh đều cố gắng đưa phong
bì. Thậm chí có người đã xin
đưa 500 triệu đồng cho anh
chỉ để được thay đổi vài chi
tiết trong hồ sơ.
Anh nói: “Tôi cũng có
những lúc sợ hãi hoặc cảm
thấy khó khăn. Bên cạnh
đó, khi giữ sự liêm chính,
bản thân và người thân bị đe
dọa. Tôi đã vượt qua nhưng
không phải là mọi thứ đều
dễ dàng”.
TS Bùi Trân Phượng cho
biết khi còn làm hiệu trưởng
ĐH Hoa Sen, bà cùng một
số giảng viên thành lập một
CLB nhằm thúc đẩy những
hoạt động liêm chính, chống
thamnhũng, hối lộ. Có phòng
chuyên môn cử một cán bộ
độc thân tham gia CLB. Sau
đó bà mới biết sự thật rằng
những người đã có con cái
không muốn tham gia vì họ
vẫn phải “hối lộ” thầy cô
của con, vẫn phải “chạy”
vài chuyện lặt vặt ở nơi
sinh sống. Họ cho rằng việc
này diễn ra ở nhiều người.
TS Phượng nói: “Tôi cho
rằng thúc đẩy liêm chính là
cả một quá trình, từ những
điều nho nhỏ trước, không
ai thay đổi ngay lập tức
được. Lúc đó tôi có nói với
thầy cô chúng ta thay đổi từ
trong nhà trường của chúng
ta trước. Những nơi khác thì
từ từ tính sau”.•
Nhiều người trẻ chủ động
chung chi để được việc
Một cuộc
khảo sát cho
thấy tỉ lệ
thanh niên
sẵn sàng hối
lộ hoặc tham
nhũng vặt để
được việc đã
tăng đáng kể
trong nhiều
lĩnh vực tính
từ năm2011
đến nay.
Dạy con liêm chính
từ nhỏ
Gia đình tôi, nhất là cha tôi
luôn giáo dục tinh thần liêm
chính cho các con ngay khi
chúng tôi còn rất nhỏ. Có lẽ vì
vậymà tôi luôn chọn việc tuân
thủ luật pháp và không thỏa
hiệpvớithamnhũng.Bạnmuốn
không gặp khó khăn với CSGT,
bạn hãy cố gắng tuân thủ luật.
Nếuphạmluật,bạnhãyđiđóng
phạtdùnómấtthờigianvàmệt
mỏi, đó là cách bạn chịu trách
nhiệmvề chính việcmình làm.
Ông
PHẠMTRƯỜNG SƠN
,
Phó Giám đốc Trung tâm LIN
Họ đã nói
Một số kết quả của cuộc khảo sát
+ Cuộc khảo sát trên hơn 1.600 người trên 11 tỉnh/thành.
+ 37% thanh niên không coi tham nhũng vặt là vấn đề.
+ 49% thanh niên sẵn sàng chung chi để được vào học ở
một trường tốt hoặc vào làm ở một công ty tốt. Tức là gần
một nửa thanh niên sẵn sàng chạy trường, chạy việc. Tỉ lệ
này ở năm 2011 là 37%.
+57%thanhniên tiếp xúc với cảnh sát từng có trải nghiệm
tham nhũng.
Nhómcảnh sát đã có hành vi nhũng nhiễu người vi phạmbên hông chợ Bà Chiểu, TP.HCM. Ảnh: NT
việc tất nhiên phải có phong
bì mới được việc.
Tường Vân, cựu sinh viên
Học viện Hành chính Quốc
gia, cho biết trong thời gian
thực tập tại một số cơ quan
nhà nước, nhiều người dân
tới làm việc luôn có chuẩn bị
sẵn phong bì. Cán bộ không
nhận thì họ không yên tâm đi
về. Họ lo lắng sẽ bị làm khó
hoặc đơn giản là họ không
muốn chờ đợi lâu.
Một phóng viên đang làm
việc tạiTP.HCMchobiết trước
đây chị học tại Hà Nội. Trong
Rất nhiều người
dân khi gặp anh
đều cố gắng đưa
phong bì. Thậm
chí có người đã xin
đưa 500 triệu đồng
cho anh chỉ để được
thay đổi vài chi tiết
trong hồ sơ.
một lần phải đến trường làm
một số giấy tờ ở thời điểm
cận tết, cha chị đã chuẩn bị
sẵn phong bì để được việc.
Chị phản đối cách đưa hối
lộ, tuy nhiên cha chị đã nói:
“Đây là cái nếp rồi!” nên chị
đã nhượng bộ. Đến trường,
chị đưa phong bì cho cô giáo
thì bị trả lại. Chị nói: “Cô
giáo đã dạy cho em một bài
học về liêm chính. Nhưng
em cũng biết không phải ai
cũng như vậy”.
Luật sư Đinh Hồng Hạnh
(Đoàn Luật sư TP.HCM) chia
sẻ, nhiều thân chủ khi tìm đến
luật sư đã hỏi ngay: Luật sư
có quan hệ rộng không, vụ
này có chạy được không?
Ngay cả khi họ có lợi thế, họ
đúng về mặt pháp lý, họ vẫn
có tâm thế “chạy cho được
việc”. Khi không thể thuyết
phục thân chủ của mình bỏ
tư tưởng chạy chọt, luật sư
Hạnh đành phải từ chối nhận
làm việc.
Đời sống xã hội -
ThứSáu13-9-2019
