16
Quốc tế -
ThứBảy21-3-2020
COVID-19: Lý do ca tử vong Iran
tăng đột biến
VĨ CƯỜNG
Đ
ài
CNN
ngày 20-3 dẫn
lời phát ngôn Bộ Y tế
IranKianoushJahanpour
cho biết cứ mỗi 10 phút lại
có một trường hợp tử vong
vì COVID-19 ở Iran và cứ
mỗi giờ lại có thêm 50 ca
nhiễm mới được ghi nhận.
Thông tin này được công
bố trong bối cảnh giới chức
Tehran cùng ngày tuyên bố
ghi nhận thêm 149 người tử
vong vì COVID-19 trong 24
giờ qua, nâng tổng số người
thiệt mạng vì dịch lên 1.284.
Con số 149 ca tử vong cũng
là mức tăng kỷ lục số người
chết trong một ngày tại Iran
kể từ khi dịch bệnh bùng phát
ở nước này hồi tháng trước.
Theo phân tích của tờ
The
Washington Post
, có rất nhiều
nguyên do để lý giải vì sao
Iran lại phải đối mặt với mức
tăng chóngmặt các ca tử vong
vì COVID-19 gần đây, song
nguyên nhân chủ yếu vẫn
nằm ở thái độ chủ quan của
Tehran trong công tác phòng
dịch cộng với việc COVID-19
bùng phát đúng vào thời điểm
khó khăn nhất của nước này.
Chủ quan trong
công tác chống dịch
The Washington Post
cho
biết các trường hợp nhiễm
virus đầu tiên được ghi nhận
tại TPQom, nơi sinh sống của
1,2 triệu người vào ngày 19-2.
Tuy nhiên, Iran cho đến hơn
hai tuần sau đó vẫn nhất quyết
không phong tỏa thành phố
này. Về phía người dân, thay
vì tránh đến Qom, nhiều tín
đồ Hồi giáo vẫn tiếp tục tới
đây để hôn cổng và cột trong
đền thờ với niềm tin rằng địa
điểm linh thiêng này sẽ chữa
khỏi bệnh cho họ.
“Một số người sùng đạo ở
những vùng khác cho rằng đây
là thời điểm cần thể hiện lòng
trungthànhvớiHồigiáovàQom
bằng cách tề tựu về đây trong
giai đoạn khó khăn” - cựu phó
tổngthốngIranMohammad-Ali
Abtahi chia sẻ.
Bên cạnh đó, các phản ứng
quá chậm trễ cùng số ca tử
vong tăng đột biến trong tuần
qua làmdấy lên nghi ngờ rằng
các quan chức Iran có thể
đã che giấu dịch và mức độ
nghiêm trọng của dịch trong
thời gian qua cho đến khi
không thể che giấu được nữa.
Cụ thể, tình hình dịch ở Iran
bất thường so với các nơi khác.
Dựa trên số liệu chính thức,
hiện tỉ lệ tửvongở Iranvào loại
cao nhất thế giới bên cạnh Ý,
gây nghi ngờ rằng số ca nhiễm
thực tế có thể caohơn thốngkê.
Trong khi đó, một số chuyên
gia cho rằng dựa vào số người
tử vong và xu hướng dịch tại
các nơi khác, có thể suy đoán
số ca tử vong thực tế ở Iran
phải vào khoảng 4.000.
Iran hồi ngày 18-3 từng
thông báo tạm thả 54.000 tù
nhân không có triệu chứng
nhiễmCOVID-19với hyvọng
giảm thiểu lây lan ở các trại
giamđông đúc. Nhưng không
rõ bao nhiêu tù nhân đã được
xét nghiệm, do tình trạng thiếu
dụng cụ xét nghiệm nghiêm
trọng ở nước này. Vì sự thiếu
hụt đó, không ai có thể đoán
được COVID-19 đã lan rộng
đến mức nào.
Người dân bình thường
cũng không tin vào số liệu của
chính phủ. “Dịch đã lan khắp
nước. Rõ ràng là chính quyền
che giấu sự thật để phục vụ
cho kế hoạch của riêng mình.
Chính quyền lại một lần nữa
nói dối chúng tôi”, bà Fariba,
34 tuổi, giáo viên trung học
ở TP Tabriz cho biết.
Trong khi đó, một y tá ởmột
thành phố vùng Tây Bắc Iran
tiết lộ đã từng bị cơ quan an
ninhcảnhbáoviệcchiasẻthông
tin về bệnh nhân COVID-19
“sẽ tạo ra mối đe dọa đối với
an ninh quốc gia khiến quần
chúng hoang mang” và sẽ bị
trừng phạt nghiêm khắc.
Một nhà dịch tễ học giấu tên
ở Tehran cũng xác nhận các
nhân viên phòng xét nghiệm
của ông thường xuyên bị đe
dọa thẩm vấn và bắt bớ nếu
cố tình cung cấp thông tin
cho truyền thông. “Thật đáng
hổ thẹn khi chính quyền biến
COVID-19 thành vấn đề an
ninh quốc gia, chính quyền
đang gây thêm áp lực và căng
thẳng cho các y bác sĩ, tạo ra
môi trường hỗn loạn và sợ
hãi” - ông này cho biết.
“Các quan chức không chịu
thừa nhận rằng COVID-19 đã
xuất hiện tại Iran trong suốt
một tháng và sau đó đánh giá
thấp tác động của dịch bằng
cách nói với mọi người rằng
nó chỉ giống bệnh cúm. Các
quan chức không muốn làm
Mỹ tiếp tục tăng cường
trừng phạt Iran
Ngày 19-3 (giờ địa phương), Mỹ đã áp đặt trừng
phạt đối với năm công ty có trụ sở tại Các Tiểu
vương quốc Arab Thống nhất (UAE) với cáo buộc
đã mua hàng trăm ngàn tấn sản phẩm dầu mỏ từ
Iran, theo đài
CNN
.
Trước đó hai ngày, Washington cũng trừng phạt
chín thực thể tại Nam Phi, TQ đại lục và Hong Kong
cùng ba công dân Iran vì đã tham gia vào hoạt động
buôn bán các sản phẩm hóa dầu của Iran.
Đại sứ Iran tại Tây Ban Nha Hassan Qashqavi sau
đó lên tiếng chỉ trích các lệnh trừng phạt của Mỹ, cho
rằng đây là nguyên nhân khiến Iran không thể mua
được thuốc men và thiết bị y tế dù dịch bệnh đang
bùng phát mạnh mẽ ở nước này. Trong khi đó, Ủy
ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) cũng kêu gọi sự giúp
đỡ của cộng đồng quốc tế dành cho Iran.
Tính đến 20 giờ ngày 20-3,
tờ
South China Morning Post
dẫn nguồn Ủy ban Y tế quốc
gia TQ ghi nhận toàn thế giới
có 10.285 người tử vong vì
COVID-19, 243.162 ca nhiễm.
Đại dịch hiện đã lan ra hơn
183 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Các cơ quan y tế TQ cũng cho
biết có 85.815 bệnh nhân đã
được xuất viện sau khi điều trị
thành công.
Tiêu điểm
Một số chuyên gia
cho rằng dựa vào số
người tử vong và xu
hướng dịch tại các
nơi khác, có thể suy
đoán số ca tử vong
thực tế ở Iran phải
vào khoảng 4.000.
79
vụ động đất và dư chấn đã xảy ra ở Indonesia chỉ trong
tháng 2-2020, hãng tin
AFP
dẫn tuyênbố của cơquan khí
tượng nước này ngày 19-3 cho biết. Đáng chú ý, trong số
này có đến 27 đợt rung chuyển mạnh trên 5 độ Richter.
Được biết Indonesia nằm trong khu vực vành đai lửa
Thái Bình Dương, nơi thường xuyên diễn ra hoạt động
địa chất và núi lửa.
PHẠM KỲ
rõ tình hình vì lo sợ sẽ khiến
người dân hoảng loạn nhưng
càng làm thế thì dịch sẽ càng
lan rộng và đất nước sẽ càng
tê liệt” - một bác sĩ giấu tên
ở tỉnh Khuzestan nói.
Ít nhất hai nghị sĩ đã công
khai cáo buộc chính quyền
che giấu các trường hợp tử
vong vì COVID-19 bằng cách
điền nguyên nhân khác trên
giấy chứng tử. “Các bác sĩ tại
bệnh việnKamkar và Foghani
viết nguyên nhân tử vong là
do suy hô hấp. Nhưng họ biết
rất rõ rằng bệnh nhân chết
trong khu cách ly” - nghị sĩ
Ahmad Amirabadi tuyên bố
hồi đầu tháng 3.
Khủng hoảng chồng
khủng hoảng
Ngoài ra,
The Washington
Post
cũng ghi nhận dịch
COVID-19 bùng phát ở Iran
đúng vào thời điểm nước này
đang gặp nhiều khó khăn, cả
kinh tế lẫn chính trị
Cụ thể, nền kinh tế Iran đã
bị bóp nghẹt vì các lệnh trừng
phạt của Mỹ. Quân đội suy
yếu sau khi tướng Qassem
Soleimani bị Mỹ hạ sát. Niềm
tin của người Iran vào giới
lãnh đạo đã suy giảm sau
khi chính quyền xử lý mạnh
tay một số cuộc biểu tình kể
từ năm ngoái và thừa nhận
muộn màng sự cố bắn nhầm
máy bay chở khách Ukraine
khiến 176 người thiệt mạng.
“Iranrơivàohếtkhủnghoảng
này đến khủng hoảng khác
và phải cố vá víu khắc phục
từng vấn đề. Do đó, Tehran
đã đánh giá thấp tác động của
COVID-19”, chuyên gia tại
Viện Nghiên cứu Chatham
House (Anh) Sanam Vakil
giải thích.
Ngoài ra, do phải phụ thuộc
vào thương mại với Trung
Quốc (TQ) khi đối mặt với
lệnh trừng phạt của Mỹ nên
Iran cũng đã chậm chạp trong
việc hạn chế đi lại với TQ khi
dịch bắt đầu bùng lên ở Vũ
Hán tháng 12-2019.
Sau đó, Tehran còn khoe
về việc xuất khẩu khẩu trang
cho TQ mà không ngờ rằng
vài tuần sau đó là mặt hàng
mà nước này rất cần. Động
thái đó đã làm cạn kiệt nguồn
cung khẩu trang của Iran,
trong khi các quốc gia khác
đang âm thầm dự trữ.
“Giờ đây, Iran lâm vào tình
trạng thiếu khẩu trang và đó là
hậu quảmà chính quyền nước
này tự chuốc lấy” - chuyên
gia Vakil kết luận.•
• Ấn Độ
: Hôm 20-3, nhà chức
trách Ấn Độ đã tiến hành tử hình
bằng hình thức treo cổ bốn đối
tượng có liên quan trực tiếp đến vụ
cưỡng hiếp tập thể và giết chết nữ
sinh viên 23 tuổi Jyoti Singh trên xe
buýt năm 2012 ở nhà tù Tihar, ngoại
ô thủ đô New Delhi. Cái chết của cô
Singh đã thổi bùng nhiều cuộc biểu
tình lên án nạn cưỡng hiếp tại Ấn
Độ, theo hãng tin
Reuters
. Áp lực
buộc chính quyền New Delhi năm
2013 phải thông qua luật mới chống
lại bạo lực tình dục, gồm cả án tử
hình cho tội phạm hiếp dâm trong
một số trường hợp.
• Afghanistan
: Chính quyền tỉnh
Takhar ở miền Bắc Afghanistan ngày
20-3 cho biết hai dân thường và
sáu tay súng Taliban đã thiệt mạng,
cùng 22 người khác bị thương sau
khi một thiết bị nổ tự chế (IED) phát
nổ, hãng tin
Al Jazeera
cho hay. Vụ
nổ xảy ra sau khi một nhóm phiến
quân Taliban cài IED ở trục đường
chính đông người qua lại trong khu
vực. Hiện nhà chức trách đang khẩn
trương tiến hành các công tác tìm
kiếm cứu hộ.
PHẠM KỲ
Thế giới 24 giờ
Chủ quan trong công tác phòng dịch cộng với việc COVID-19 bùng phát đúng vào thời điểmkhó khăn nhất
của Iran là nguyên nhân chính khiến Tehran không thể kiểm soát được tình hình.
Nhân viên y tế khử trùng khu vực phía Tây thủ đô Tehran, Iran ngày 13-3. Ảnh: REUTERS
