8
hưởng mặn, Sở NN&PTNT
tỉnh Tiền Giang sẽ tính toán
lại việc chuyển đổi cơ cấu.
Đối với khu vực phía Đông
hay phía Tây thì cần phải có bố
trí cây trồng thích hợp để ứng
phó được hạn mặn. Với kinh
nghiệm giải pháp công trình
thì phải đảm bảo ngăn mặn,
trữ ngọt và tạo điều kiện bổ cấp
thêmnguồnnước ngọt trongkhi
hạn mặn duy trì lâu như vậy.
Buộc sử dụng
nước mặn
ÔngNguyễnQuangThương,
Phó Chi cục trưởng Chi cục
Thủy lợi, thuộc SởNN&PTNT
tỉnh Bến Tre, cho biết: Tính
đến thời điểm hiện nay, toàn
tỉnh Bến Tre bị mặn hết, chỉ
còn một số xã ven sông Cổ
Chiên được hưởng nước theo
triều dao động.
Theo như dự báo của các
nhà khoa học, từ tháng 8-2019,
Sở NN&PTNT tỉnh Bến Tre
đã có những khuyến cáo đến
người dân để trữ nước, chuyển
đổi cây trồng và không xuống
giống vụ ba.
Tuy nhiên, bà con nông
dân vẫn cố tình xuống giống,
khoảngmột tháng sau thì nước
mặn tới, gây thiệt hại khoảng
5.000 ha lúa. Với độ mặn như
hiện nay, ngoài cây lúa thì
những cây khác như dừa, bưởi
cũng giảm năng suất.
Về vấn đề nước sinh hoạt, Sở
NN&PTNT tỉnh BếnTre đã có
khuyến cáo trữ nước nhưng do
hạnmặnkéodài nênnước trong
dân đã gần hết. Bến Tre hiện
đang nhận được sự ủng hộ của
các tổ chức trong và ngoài tỉnh,
từ đó đã giúp giải quyết phần
nào sinh hoạt cho người dân.
Hiện nay tỉnhBếnTre không
có nước ngầm, chủ yếu là
nước mặt. Một mặt, các nhà
máy cung cấp nước cũng đều
bị nhiễm mặn. Ngoài ra, ở
các huyện có 12 máy lọc RO
chạy hết công suất cũng chỉ
có 1.000 m
3
cho người dân.
Vì vậy, để sinh hoạt bình
thường thì người dân buộc
phải sử dụng nước mặn. Đối
với những cơ sở cần nước
ngọt như bệnh viện, khu công
nghiệp, khách sạn…, công ty
cấp nước buộc phải dùng sà
lan để cung cấp.
Dù điều kiện địa lý của tỉnh
Bến Tre có bốn con sông là
Cổ Chiên, Hàm Luông, Ba
Lai, Cổ Đại mang nhiều thuận
lợi để phát triển kinh tế địa
phương. Tuy nhiên, tới mùa
mặn thì nước mặn dễ bị xâm
nhập mặn sâu và để kiểm soát
thì cần có hệ thống công trình.
Trong thời gian qua, tỉnh
Bến Tre có quy hoạch thành
hai vùng là Bắc và Nam Bến
Tre. Tại hai vùng này cần có hệ
thống đê bao và các cống dọc
sông nhằm ngăn, trữ và kiểm
soát lượng nước. Về lâu dài,
tỉnh Bến Tre cần hoàn thiện hệ
thống đê bao và cống ngăn và
kiểm soát nước.
Người dân huyện Châu Thành, TiềnGiang chở nước ngọt về để cứu cây sầu riêng. Ảnh: MINHTÂM
Giải pháp để miền Tây không cò
ĐÀOTRANG-MINHTÂM-
CHÂUANH
M
iền Tây đang đón
nhận đợt hạnmặn xâm
lấn nghiêm trọng và
kéo dài, người dân và chính
quyền các tỉnh bị ảnh hưởng
ở ĐBSCL đã thực hiện nhiều
biện pháp ứng phó.
Bên cạnh đó, các chuyên gia
cũng đưa ra những lời khuyên
hữu ích đối với người dân trong
thời điểm hiện nay.
Tích trữ nước ngọt
Ông Phạm Võ Minh Đăng,
Phó Chủ tịch UBND xã Tân
Phước, huyện Gò Công Đông,
Tiền Giang, cho biết UBND
xã cũng nhận được dự báo từ
trung tâm khí tượng là vụ lúa
đông xuân 2019 sẽ gặp nhiều
khó khăn.
Chính vì vậy, UBND xã đã
đưa ra giải pháp công trình
và phi công trình. Ngoài ra,
xã tiến hành vớt lục bình, cỏ
rác trên lòng kênh nhằm tạo
điều kiện cho dòng nước lưu
thông phục vụ sản xuất.
Sau khi vào hạnmặn, UBND
xã tiến hành đặt máy và đắp
đập bơm chuyền và tiến hành
bơm nước vào kênh nội đồng.
Qua vụ lúa này, mực nước trên
kênh không còn, không đảm
bảo phục vụ sinh hoạt, UBND
xã đã mở hai cây nước công
cộng cho người dân.
Để đối phó với hạn mặn,
UBND xã sẽ định hướng vận
động thực hiện đề án cắt vụ,
chuyển đổi giống cây trồng.
UBND xã sẽ vận động người
dân chỉ trồng lúa hai vụ để
đảm bảo nước sản xuất. Đặc
biệt, UBND xã vận động bà
con sử dụng tiết kiệm nước và
lên phương án tích trữ nước
sinh hoạt trong năm tới.
Ông Bùi Trung Chỉnh, Chủ
tịch UBND xã Tiên Long,
huyện Châu Thành, Bến Tre,
cho biết mùa mặn tới người
dân trên địa bàn xã bị thiếu
nước sinh hoạt và nước sản
xuất. Hiện UBND xã đã chuẩn
bị được 70 cống ngăn mặn
và ngăn lũ.
Dự kiến nếu hạn mặn diễn
biến phức tạp, UBND xã sẽ
vận động bà con nạo vét kênh
mương thường xuyên và tích
trữ nước trước khi hạn mặn
về. Đối với những cống chưa
được đầu tư, UBND xã vận
động người dân tự đắp đập
để ngăn lũ, ngăn mặn để có
đủ nước tưới cho hạn mặn.
Thời gian tới, ba ấp Tiên
Hưng, Tiên Phú 1 và Tiên Phú
2 sắp được một tổ chức đầu
tư cho cống Bến Rớ, dự kiến
hoàn thành vào năm2022. Sau
khi cống này được hoạt động
thì sẽ hình thành một túi nước
ngọt phục vụ cho bà con trên
địa bàn xã.
Đưa ra giải pháp
công trình
Ông Nguyễn Văn Quý,
Trưởng phòng NN&PTNT
huyện Gò Công Đông, Tiền
Giang, đánh giá vùng ngọt hóa
Gò Công đã khô kiệt, không
còn khả năng đáp ứng nước
để sản xuất. Tới thời điểm
này, tại cống Xuân Hòa đạt
ngưỡng 7‰, đây là độ mặn
chưa từng có trong lịch sử
hạn mặn ở ĐBSCL.
Hiện nay, tình hình hạn mặn
tại Gò Công Đông đã nhận
được sự hỗ trợ từ tỉnh để bơm
chuyền nước lên đồng cứu lúa.
Để thích ứng với hạn mặn
xảy ra hằng năm, UBNDhuyện
đã xây dựng kế hoạch chuyển
đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi.
Đến thời điểm này, chuyển đổi
cơ cấu cây trồng đã mang lại
hiệu quả. Huyện đã bắt đầu
chuyển qua trồng cây thanh
long, cây mãng cầu xiêm.
Ngoài ra, trước mắt huyện
sẽ rút xuống còn hai vụ lúa/
năm. Đồng thời, UBNDhuyện
sẽ tiến hành nạo vét kênh trên
địa bàn huyện để có khả năng
dự trữ được nước nếu có hạn
mặn xảy ra.
Ông Nguyễn Thiện Pháp,
Chi cục trưởng Chi cục Thủy
lợi, thuộc Sở NN&PTNT tỉnh
Tiền Giang, kiêm Chánh văn
phòng Ban chỉ huy Thiên tai
và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh,
cho hay: Gần ba tháng nay,
hạn mặn tác động trực tiếp
tới nước sản xuất, nước sinh
hoạt của người dân.
Ban đầu, tỉnh Tiền Giang dự
kiến lấy kịch bản năm 2016 để
ứng phó với hạn mặn, song
qua thời gian quan trắc thấy
rằng hạn mặn diễn biến phức
tạp. Từ đó, UBND xây dựng
kế hoạch ứng phó với hạn mặn
theo tình huống khẩn cấp.
Cụ thể, tỉnh Tiền Giang làm
mọi cách để chủ động trong
việc đối phó. Đối với vùng
ngọt hóa Gò Công, ngoài hệ
thống công trình thủy lợi,
UBND tỉnh đã có các biện
pháp công trình khác cùng
triển khai đồng bộ. Theo đó,
dự án có 24.000 ha thì đã thu
hoạch 22.000 ha, hạn mặn chỉ
tác động đến 2.000 ha do xa
vùng nước hoặc xuống giống
không như kế hoạch.
Ngoài ra, có khoảng 64.000
ha đất canh tác thuộc dự án
ngọt hóa Bảo Định thuộc địa
bàn hai tỉnh Tiền Giang và
Long An. Tuy nhiên, UBND
tỉnh đã tiến hành đắp đập ở
kênh Nguyễn Văn Thành để
tạo vùng nước ngọt, bổ cấp
cho dự án này.
Cụ thể, nước ngọt đã kịp
thời cung cấp cho 64.000 ha
canh tác và đáp ứng nước sinh
hoạt cho 1,1 triệu dân ở Long
An và Tiền Giang.
Trong tình hình hạn mặn,
UBND tỉnh đã chỉ đạo vận
chuyển nước ngọt cứu khẩn
cấp cho hơn 13.000 ha cây
sầu riêng ven sông Tiền. Từ
nay đến cuối tháng 4, UBND
tỉnh Tiền Giang sẽ đưa ra
nhiều giải pháp để đảm bảo
nước sinh hoạt và nước cung
cấp cho sản xuất.
Đối với phía Đông, tỉnh
Tiền Giang cũng thực hiện đề
án cắt vụ, chuyển đổi mùa vụ,
chuyển đổi cơ cấu cây trồng.
Qua bốn năm chuyển đổi,
số lượng chuyển đổi cơ cấu
có sự chuyển biến rất lớn.
Tuy nhiên, với mức độ ảnh
“Hãy xem đây là
một trong những cơ
hội để giúp người
dân thay đổi tư duy
sản xuất, đặc biệt là
vùng ven biển.”
GS
Võ Tòng Xuân
Trước thực trạngmiền Tây khát nước, chính quyền,
chuyên gia và người dân đưa ra nhiều giải pháp để
khắc phục.
Người dân huyệnGò CôngĐông, Tiề
để sinh hoạt. Ảnh: ĐÀOTRANG
Đối xử với hạn mặn như bạn
Thay vì coi hạnmặn như kẻ thù thì hãy đối xử với nó nhưmột
người bạn. Thực chất, đối phó với hạn mặn sẽ khó khăn hơn là
việc chủ động sống chung. Do đó, hãy xem đây là một trong
những cơ hội để giúp người dân thay đổi tư duy sản xuất, đặc
biệt là vùng ven biển…
Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vữngĐBSCL
thích ứng với biến đổi khí hậu là rất hay, rất phù hợp.
Tuy nhiên, thời gian qua nhiều địa phương thực hiện chưa
tốt các điều kiện cần và đủ cho nông dân tham gia sản xuất
theo tinh thần của nghị quyết. Điều này đã tiếp tục tạo điều
kiện để người dân trồng lúa.
Thủ tướngChínhphủNguyễnXuânPhúc đã từngnhấnmạnh
thời điểm này phải làm kinh tế, mà làm kinh tế là phải có lãi.
Vì vậy, các bộ ngành, các địa phương cần phải hành động tích
cực hơn nữa trong việc thực hiện Nghị quyết 120. Đó là nỗ lực
giúp người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đặc biệt là vùng
bị mặn xâm nhập.
Tôi tin tưởng trong vài năm tới sẽ dẫn tới kết quả tốt đẹp,
người dân có thể thay đổi đời sống và sẽ không cầnhỗ trợ thêm.
GS-TS
VÕ TÒNG XUÂN
,
Hiệu trưởng
Trường ĐH Nam Cần Thơ
Có thể xem đợt hạn, mặn này là liều thuốc thử để những
người dân và các cơ quan hoạch định cơ chế, chính sách xem
xét lại tư duy, thích ứng theo điều kiện tự nhiên.
Qua đó các cơ quan này sẽ khẳng định được đâu là điều phải
làm và làm như thế nào, phối hợp ra sao, nên nâng tầm thích
ứng trước thách thức mới của hạn, mặn.
Theo đó, ngành quản lý và bà con nông dân cần thay đổi tư
duy phát triển. Bà con nên chuyển từ sản xuất nông nghiệp
thuần túy sang kinh tế nông nghiệp đa dạng, từ nặng về số
lượng chuyển sang chất lượng và giá trị.
Bà con phải vượt qua khỏi cái bóng của nông nghiệp lúa
nước truyền thống từ ngàn đời. Bên cạnh nước ngọt cũng cần
có tư duy xem nước mặn, nước lợ là tài nguyên phát triển kinh
tế biển, ven biển, tránh ngănmặn bằng cách can thiệp thô bạo.
TS
TRẦN HỮU HIỆP
,
chuyên gia kinh tế vùng ĐBSCL
Đô thị -
ThứBa24-3-2020
