16
Quốc tế -
ThứSáu24-4-2020
Biển Đông: Trung Quốc lập quận,
đặt tên đảo cũng vô ích
Các hành động gần đây của Trung Quốc, cũng giống các hành xử của nước này trước đó ở biểnĐông,
đều bị xem là phi pháp và không có giá trị.
ĐỖTHIỆN
B
ộNội chínhTrungQuốc
(TQ) hôm 19-4 đăng
thôngbáonướcnàycông
bố cái gọi là “danh xưng tiêu
chuẩn”. Hiểu nôm na đây là
việc đặt tên chính thức cho
25 đảo, đá và 55 thực thể địa
lý dưới biển ở biển Đông.
Trước đó một ngày, truyền
thông nhà nước TQ đưa tin
chính quyền Bắc Kinh phê
chuẩn việc thành lập cái gọi
là “quận Nam Sa” và “quận
Tây Sa” - hai đơn vị hành
chính trực thuộc “thành phố
Tam Sa” để quản lý biển
Đông, trong đó có quần đảo
Trường Sa và Hoàng Sa (của
Việt Nam (VN)).
Nước lớn nhưng
thiếu trách nhiệm
TQ là cường quốc kinh tế
thứ hai thế giới, thành viên
thường trực Hội đồng Bảo an
Liên Hiệp Quốc. Bắc Kinh
tuyên bố “trỗi dậy hòa bình”
và có trách nhiệmnhưng cách
hành xử của họ ở biển Đông
thì trái ngược. Là nơi bùng
phát dịch, thay vì tập trung
chống dịch bằng các biện pháp
minh bạch, hiệu quả thì TQ
lợi dụng thời điểm khó khăn
để bước tiếp con đường độc
chiếm biển Đông.
Ông Hoàng Việt, chuyên
gia về luật hàng hải quốc tế
và nghiên cứu về biển Đông
(ĐH Luật TP.HCM), nhận
định: Lập quận đảo hay đặt
tên cho các thực thể ở biển
Đông (gồm đảo, đá hay các
thực thể dưới đáy biển) là một
bước tiến tiếp theo trong kế
hoạch của TQ nhằm tìm cách
độc chiếm biển Đông.
“Nhân dịp thế giới đang tập
trung chống dịch COVID-19,
đồng thời những mâu thuẫn,
tranh chấp nội bộ đang diễn
ra ở TQ khiến nước này cần
“chuyển lửa” ra bên ngoài,
thúc đẩy chủ nghĩa dân tộc
cực đoan để khỏa lấp các
vấn đề nội bộ. Ngoài ra, TQ
cũng muốn gây chú ý ở biển
Đông để né tránh những chỉ
trích của thế giới về trách
nhiệm của TQ trong việc để
đại dịch bùng phát, lan rộng”
- chuyên gia Hoàng Việt trả
lời báo
PLO
.
Các chuyên gia Mỹ cũng
cho rằng TQ không vì chống
đại dịch mà ngừng gây rối
biển Đông. “TQ đã không
giảm tốc việc hành xử hung
hăng của họ bất chấp thế giới
đang đứng giữa cơn đại dịch,
điều mà lẽ ra bất kỳ quốc gia
có trách nhiệm nào cũng phải
làm” - chuyên gia Gregory B.
Poling, Giám đốc của Sáng
kiến Minh bạch Hàng hải
châu Á (AMTI), nhận định.
GS James Kraska, chuyên
gia luật hàng hải quốc tế
tại Trung tâm Luật quốc tế
Stockton (ĐHHải chiếnMỹ),
cũng nhận định: “TQ có lịch
sử tận dụng các cuộc khủng
hoảng để chiếm hữu các lợi
thế phục vụ những ý đồ chiến
lược của họ”.
Có thể nhắc lại các sự kiện
lịch sử như: Trong giai đoạn
chiến tranh VN kết thúc năm
1974, TQ đã tấn công và
chiếm đoạt trái phép quần
đảo Hoàng Sa của VN; hay
như sau khi Philippines yêu
cầu các lực lượng đồn trú của
Mỹ ở vịnh Subic và căn cứ
lực lượng không quân Clark
đóng cửa vào đầu những năm
1990, TQ đã chớp thời cơ
chiếm giữ đá Vành Khăn từ
sự kiểm soát của Philippines
(vào đầu năm 1995).
Thể hiện sự chiếm hữu
phi pháp
Nhận định về mưu đồ của
TQ đằng sau các động thái
chỉ mặt, đặt tên, lập trụ sở
hành chính các thực thể ở biển
Đông, chuyên gia HoàngViệt
cho rằng TQ muốn thể hiện
hành động chiếm hữu trên
thực tế khu vực biển Đông.
Nói cách khác, qua hành
động này, TQ muốn chuyển
đi thông điệp: “Ta là chủ, mọi
thứ ở biển Đông thuộc về ta,
nên ta có quyền”.
“Hành động này vừa làm
thỏa mãn dư luận trong nước,
lại vừa đánh giá được mức độ
phản ứng của các quốc gia liên
quan. Từ đó, TQ sẽ có những
chỉ dấu để tung ra các hành
động tiếp theo” - chuyên gia
Hoàng Việt nhận xét.
PGS-TSVũ Thanh Ca, ĐH
Tài nguyên - Môi trường Hà
Nội, nguyên Vụ trưởng Vụ
Hợp tác quốc tế và khoa học
công nghệ - Tổng cục Biển
và Hải đảo VN, thì cho rằng
hoạt động tuyên bố thành lập
hai huyện Tây Sa và Nam Sa
là một bước của TQ nhằm
thể chế hóa cái gọi là yêu
sách Tứ Sa.
“Chính quyền Bắc Kinh
muốn thông qua hành động lần
này để thể hiện rằng TQ đang
quản lýmột cách hòa bình, lâu
dài và liên tục hai quần đảo
Hoàng Sa và Trường Sa của
VN cũng như các vùng biển
thuộc vùng đặc quyền kinh tế,
thềm lục địa của VN và nhiều
nước khác xung quanh biển
Đông” - ông Ca nói.
Mưu đồ bất thành
Nói về việc lập quận đảo,
GS James Kraska khẳng định:
Trên thực tế, việc bất kỳ quốc
gia ven biển nào tuyên bố chủ
quyền (hoàn toàn và đầy đủ)
đối với vùng biển rộng quá
12 hải lý (tính từ đường cơ
sở) đều là bất hợp pháp. Vì
vậy, hành động lần này của
TQ càng chứng minh nước
này xem thường Công ước
Liên Hiệp Quốc về Luật Biển
(UNCLOS) năm 1982 mà
chính họ đã ký.
ÔngBillHayton, chuyêngia
biển Đông, Viện Nghiên cứu
quốc tế Hoàng giaAnh, cũng
Mỹcửcácđộitàusânbay,tàutuầndươngđếnbiểnĐôngđểtháchthứctuyênbốchủquyềnphiphápcủaTrungQuốc.Ảnhminhhọa:USNAVY
Phó phát ngôn Bộ Ngoại giao VN Ngô Toàn Thắng hôm 23-4
đã trả lời báo chí liên quan đến công hàm hôm 17-4 của TQ gửi
lên LiênHiệpQuốc vàphát ngôn của người phát ngônBộNgoại
giaoTQCảnhSảnghôm20 và 21-4 vềbiểnĐông. ÔngNgôToàn
Thắngkhẳngđịnh: Cônghàmnêucác yêu sáchchủquyềnphi lý
củaTQđối với Hoàng Sa vàTrường Sa là hoàn toàn trái với Công
ước Luật Biểnnăm1982.“VNđã lưuhànhcônghàmtại LiênHiệp
Quốcđểbácbỏcácyêusáchnày.VNcũngđãgiaothiệpvớiTQđể
khẳngđịnhmạnhmẽ lập trườngnhất quáncủaVN, bácbỏquan
điểm sai trái của TQ”- ông NgôToànThắng nói thêm.
Hôm 19-4, VN cũng lên tiếng phản đối hành xử phi pháp
của TQ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao VN Lê Thị Thu Hằng
khẳng định:“Lập trường nhất quán của VN là mạnh mẽ phản
đối cái gọi là “thành phố Tam Sa” và các hành vi có liên quan
vì đã vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của VN…”.
Hãng tin
CNN
dẫn thông báo của Ngoại trưởng Philippines
TeodoroLocsinJr. trênTwitter chiều tối 22-4chobiết: Philippines
phản đối TQ về việc đơn phương lập ra hai quận Nam Sa và
Tây Sa, xemmột phần lãnh thổ của Philippines thuộc tỉnh Hải
Nam của TQ. Song song đó, Manila cũng gửi công hàm phản
đối việc TQ đã chĩa súng radar vào tàu hải quân Philippines
“ở vùng biển Philippines”. “Cả hai hành động nói trên của TQ
đều vi phạm luật pháp quốc tế và chủ quyền của Philippines”
- Ngoại trưởng Locsin viết.
Mỹ và một số quốc gia cũng bày tỏ quan ngại trước hành
động leo thang củaTQ giữa lúc thế giới tập trung chống dịch.
Để bày tỏ thái độ, ngày 22-4, tàu hộ vệ HMAS Parramatta
của hải quân hoàng gia Úc và tàu khu trục USS Barry của hải
quânMỹ đã được điều đến biển Đông. Trước đómột ngày, hải
quân Mỹ thông báo đã điều tàu tấn công đổ bộ USS America
và tàu tuần dương mang tên lửa dẫn đường USS Bunker Hill
đến khu vực này.
ĐểứngphóTQ, trước hết các
nước trực tiếp liên quan biển
Đông phải có tiếng nói chung.
VNvớitưcáchlàchủtịchASEAN
nămnay cần tậndụng tối đa cơ
hội để đoàn kết ASEAN, chí ít
là các nước liên quan đến biển
Đông.Ngoàira,VNcầnvậnđộng
các quốc gia trong “bộ tứ kim
cương” (The QUAD), gồm Mỹ,
Nhật Bản, Ấn Độ và Úc, cùng
các quốc gia thành viên trong
Sáng kiến Ấn Độ Dương - Thái
BìnhDương cùng lên tiếng.Tất
cả đồng lòng lên tiếng thì TQ
chắc chắn phải e ngại.
Chuyên gia luật hàng hải quốc tế
và biển Đông
HOÀNG VIỆT
,
ĐH Luật TP.HCM
Họ đã nói
Bắc Kinh tuyên bố
“trỗi dậy hòa bình”
và có trách nhiệm
nhưng cách hành xử
của họ ở biển Đông
thì trái ngược.
đưa quan điểm tương tự trên
tờ
Inquirer
rằng không một
quốc gia nào có thể tuyên bố
chủ quyền đối với các thực
thể trên biển trừ khi chúng
nằm trong phạm vi 12 hải
lý (tính từ đường cơ sở của
quốc gia đó).
“TQ không hiểu điều này
hay cố tình xem thường luật
pháp quốc tế. TQđã phê chuẩn
UNCLOS 1982, trong đó quy
định rất rõ ràng về các đối
tượng mà một quốc gia được
phép và không được phép
tuyên bố chủ quyền. Dù vậy,
TQ dường như đang chống
lại UNCLOS khi nước này
tuyên bố chủ quyền ở những
vùng biển rất xa” - ông Bill
Hayton nhận xét.
Trong khi đó, bình luận về
việc TQ đặt tên cho đảo, đá
và các thực thể ở biển Đông,
chuyên gia HoàngViệt khẳng
định: Về mặt luật pháp quốc
tế thì các tuyên bố này không
có giá trị pháp lý, thậm chí
vi phạm luật pháp quốc tế.
“Lý do là bởi các tuyên bố
về lãnh thổ của một quốc gia
phải dựa trên nền tảng của luật
pháp quốc tế. TQ vừa không
có chủ quyền trên cả hai quần
đảo Hoàng Sa, Trường Sa,
lại còn dựa trên các yêu sách
vô lối và vi phạm luật quốc
tế như yêu sách “quyền lịch
sử” hay “đường lưỡi bò”. Các
yêu sách như vậy đã bị phản
bác bởi phán quyết 2016 của
Tòa Trọng tài” - ông Hoàng
Việt khẳng định, đồng thời
cho biết “các tuyên bố này
của TQ là vô ích”.•
Bị các nước quyết liệt phản đối
