11
Kinh tế -
ThứSáu12-6-2020
Nên hủy bỏ mã số mã vạch của
doanh nghiệp
CHÂNLUẬN
thực hiện
T
ừ đầu năm 2020, nhiều doanh
nghiệp (DN) đã phản ánh về
những vướng mắc liên quan
đến mã số mã vạch (MSMV) nước
ngoài trên các lô hàng xuất khẩu.
Đáng nói, thủ tục liên quan đến
MSMV rất nhiêu khê, DN phải mất
20-30 ngày mới xuất được hàng.
Trước bức xúc của các DN, ngày
20-5 vừa qua, Phó Thủ tướng Vũ
Đức Đam đã tổ chức một cuộc
họp giữa các bộ, ngành và DN
để giải quyết vấn đề. TS Nguyễn
Đình Cung, thành viên Tổ tư vấn
kinh tế của Thủ tướng, Tổ trưởng
Tổ tư vấn Hội đồng Quốc gia về
phát triển bền vững và nâng cao
năng lực cạnh tranh, cũng tham
dự cuộc họp.
Trao đổi với
Pháp Luật TP.HCM
,
ông Cung nói: “Tự nhiên người ta
nghĩ tới nguy cơ
hànghóakémchất
lượng rồi đặt ra
vấnđềquảnlýchất
lượng, tránh hàng
giả, hàng nhái,
sợ nước ngoài
dán mác hàng Việt Nam… để yêu
cầu phải có quản lý nhà nước đối
với MSMV”.
Nhà nước không cần
quản lý MSMV
.
Phóng viên:
Thế MSMV là
gì mà Nhà nước, mà cụ thể là Bộ
KH&CN lại muốn quản lý?
+
Ông
Nguyễn Đình Cung:
MSMV là một dạng nhận diện hàng
hóa, để thuận tiện cho thương mại,
quản lý hàng hóa trong chuỗi sản
xuất, cung ứng, tạo thuận lợi cho
hàng hóa thông thương tốt. Cái
này là tự DN đặt ra, tuân theo quy
định rõ ràng.
. Thế nó có thể hiện hay liên quan
đến chất lượng hàng hóa không?
+ Không! MSMV không liên
quan đến quản lý chất lượng hàng
hóa, không phải là công cụ quản
lý chất lượng, không dùng để xác
định nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa.
Luật về quản lý chất lượng hàng
hóa cũng không có một từ nào liên
quan đến MSMV.
Giờ người ta nại ra vấn đề nhiều
DN dán nhãn mà không được phép
của nước ngoài. Nhưng không phải
như vậy. DN nước ngoài yêu cầu
dán nhãn này là để từ đó khi nhập
khẩu hàng hóa thì người ta cho xếp
ngay sang kệ của siêu thị. DN nước
ngoài không mất công để dán thêm
cáiMSMVnày.Và nhưvậy, DNViệt
NamdánMSMVlà theo yêu cầu của
nhà nhập khẩu từ nước ngoài chứ
không phải từ cơ quan quản lý nhà
nước của nước khác, cũng không
phải vì không dán cái này thì không
xuất khẩu được. Như vậy, Nhà nước
Việt Nam cũng không cần quản lý.
.
Nhưng rõ ràng là Nghị định
74/2018 cũng như Bộ KH&CN
lo ngại tình trạng “chôm chỉa”
nhãn hàng…
+ Giả sử như một DN Việt dán
một MSMV vào hàng hóa để xuất
khẩu, có ăn cắp hay lạm dụng thì
đó là việc dân sự. Nếu DN nước
ngoài phát hiện ra thì họ sẽ kiện.
Thật ra DN nước ngoài họ sẽ kiện
ra tòa, họ giỏi hơn các cơ quan
quản lý nhà nước gấp nhiều lần.
Còn thực tế thì cho đến nay, việc
sử dụng MSMV không phát sinh
ra vấn đề gì cả.
Bởi vì khi các DN làm ăn với
nhau, họ đã chi tiết hóa mọi vấn
đề trong hợp đồng rồi.
“Nghị định không đầu”
. Nếu vậy, tại sao Nghị định
74/2018 lại đặt ra vấn đề quản lý
MSMV?
+ Có lẽ cơ quan quản lý nhà nước
dựa vàomột cái gì đó để tưởng tượng
ra là MSMV có vấn đề. Nên nhớ,
Nghị định 74/2018 là hướng dẫn
Luật Quản lý chất lượng hàng hóa.
Mà luật này thì không cómột từ nào,
như tôi nói ở trên, liên quan hay yêu
cầu phải quản lý MSMV. Bởi vậy,
quy định vềMSMVtrongNghị định
74/2018 là không có cơ sở, người ta
hay gọi là “nghị định không đầu”.
Bộ KH&CN dựa vào Quyết định
45/2002 của Thủ tướng và Quyết
định 15/2006, Thông tư 16/2011
của chính bộ này để đặt ra yêu cầu
quản lý MSMV là lách luật để cho
ra đời một nghị định không đầu.
Đây là sự tùy ý, tùy tiện ban hành
các văn bản quy phạm pháp luật.
Đáng nói, người ta cứ nghĩ ra một
việc gì đó, rồi tìm cách đưa vào các
văn bản. Cụ thể ở đây, cơ quan quản
lý nhà nước đã giành phần chứng
nhận, xác nhận ủy quyền MSMV
như một loại giấy phép. Rồi sau đó
người ta chuyển sang hải quan để
nếu DN nào không có thì xử phạt.
Người ta dồn DN vào thế chẳng
đặng đừng.
. Nhưng ít nhất là người ta đang
muốn bảo vệmột lợi ích nào đó chứ?
+ Không, việc chứng nhận ủy
quyền MSMV không có gì gọi là
bảo vệ lợi ích chung của xã hội,
ngược lại nó tạo ra khó khăn cho
DN. Quy định này là bất hợp lý.
Phải hủy bỏ ngay
. Vậy hệ quả của việc giành
quyền xác nhận ủy quyền MSMV
là gì, thưa ông?
+ Nó gây ra ách tắc cho DN và
rộng ra là cho xuất khẩu. Kể cả các
DN xuất khẩu gạo, không riêng
gì thủy sản, dệt may… cũng khó
khăn vì MSMV. Tại cuộc họp do
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chủ
trì mới đây, các bên liên quan cũng
thừa nhận là không có vấn đề gì
với MSMV mà là do người ta tạo
ra vấn đề, biến một chuyện hết sức
đơn giản thành phức tạp.
Tôi không dám võ đoán nhưng
có thể việc này rất có thể chỉ vì
lợi ích của những đơn vị dịch vụ
công. Vì chỉ cần vào website của
tổ chức MSMV thế giới tìm kiếm
là ra ngay MSMV nào là của DN
nào. Vậy mà người ta lại biến nó
thành phức tạp.
. Trong trường hợp này, có cần
phải sửa đổi quy định trong Nghị
định 74/2018 liên quan đến MSMV
không, thưa ông?
+ Không cần phải sửa sang gì cả,
mà phải hủy bỏ ngay. Theo PhóThủ
tướng Vũ Đức Đam, các bên cũng
đồng ý là phải bỏ để tạo thuận lợi
cho DN. Trong lúc chưa bỏ được
quy định này ra khỏi Nghị định
74/2018 thì phải hướng dẫn sao
đó để không cần thực hiện cái này.
Cũng không cần hậu kiểm gì cả, vì
làm gì có vấn đề gì mà hậu kiểm.
Sự can thiệp của Nhà nước chỉ khi
nào vì lợi ích công cộng, để bảo vệ
DN. Với MSMV, DN có cần bảo vệ
đâumàNhà nước cứ xông ra bảo vệ!
. Xin cám ơn ông.•
Mã sốmã vạch khiến nhà kinh doanh khó khăn hơn rất nhiều trong việc tìmkiếmkhách hàng,
làmảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh so với các nước khác, nhất là trong bối cảnh dịch COVID-19.
Sử dụngmã sốmã vạch trên hàng hóa là thỏa thuận dân sự giữa các doanh nghiệp.
Trong ảnh: Giới thiệu trái cây xuất khẩu của Việt Namvới khách nước ngoài. Ảnh: QUANGHUY
Việc chứng nhận ủy
quyền MSMV không có
gì gọi là bảo vệ lợi ích
chung của xã hội, ngược
lại nó tạo ra khó khăn
cho DN. Quy định này
là bất hợp lý.
Tiêu điểm
Không có ý nghĩa thực tế
Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu
thủy sản Việt Nam (VASEP) cho rằng
việc đưa MSMV vào Nghị định 74 là
không có cơ sở pháp lý và việc cấp
giấy “Xác nhận sử dụng MSMV nước
ngoài” hoàn toàn không có ý nghĩa
thực tế đối với công tác quản lý nhà
nước. Quy định về MSMV đang làm
phát sinh thêmthủ tục hành chính và
làm gia tăng chi phí cho DN.
VASEPkiếnnghịChínhphủxemxét,
bãi bỏ những quy định liên quan đến
MSMV tại Nghị định 74/2018. Trong
thời gian chờ đợi, chúng tôi đề nghị
Thủ tướng chỉ đạo tạm dừng thực
hiện nội dung quy định về sử dụng
mã nước ngoài.
Ông
TRƯƠNG ĐÌNH HÒE,
Tổng thư ký VASEP
Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng thuộc Bộ KH&CN:
Bàn giải pháp tháo gỡ vướng mắc
Bộ KH&CNđã làmviệc với các bộ, ngành có liên quan để bàn
các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướngmắc liên quan đến thủ
tục xác nhận sử dụng mã nước ngoài hoặc ủy quyền sử dụng
MSMV nước ngoài theo Nghị định 74/2018.
Qua phản ánh thực tế của DN, các đơn vị quản lý chuyên
ngành cũng nhìn nhận trong quá trình triển khai thực tế, việc
hướng dẫn sử dụng mã nước ngoài cho các DN, đặc biệt là
DN xuất khẩu hàng hóa cần được thể hiện rõ hơn. Từ đó tạo
điều kiện thuận lợi cho DN. Bộ KH&CN sẽ có văn bản gửi BộTài
chính, trong đó hướng dẫn cụ thể về các hình thức ủy quyền
cho phép sử dụng mã nước ngoài…
Cục Xuất nhập khẩu thuộc Bộ Công Thương:
Không bắt buộc phải có MSMV
MSMV không liênquanđến chất lượnghànghóa, khôngphải
là căn cứ để xác định xuất xứ, không đủ thông tin để thực hiện
truy xuất nguồn gốc và không phải là yêu cầu bắt buộc trong
ghi nhãn hàng hóa. MSMV được DN Việt Nam sử dụng, in sẵn
MSMV nước ngoài lên hàng hóa là thỏa thuận dân sự giữa các
DN, có thể thựchiệnbằnggiấyủyquyềnhoặc khôngcầncógiấy.
Việc buộc các DN Việt Nam phải có giấy ủy quyền và thông
báo với cơ quan quản lý nhà nước có thể vượt quá nhu cầu
quản lý nhà nước và không nên thể chế hóa thành quy định
trong các văn bản quy phạm pháp luật.
Thực tế, DN Việt khi đặt hàng gia công ở nước ngoài cũng
cung cấpMSMV củamình cho DN nước ngoài để họ in lên bao
bì hàng hóa. Pháp luật Việt Nam và các nước không yêu cầu
phải có giấy ủy quyền. MSMV chỉ có 20 ký tự, đang trở nên lạc
hậu trước sự phổ biến của QR Code.
Do vậy, Cục Xuất nhập khẩu kiến nghịThủ tướng chỉ đạo tạm
dừng quy định về xác nhận MSMV. Về lâu dài phải điều chỉnh,
sửa đổi Nghị định 74/2018 theo hướng bỏ quy định về MSMV.
