16
Họ đã nói
Quốc tế -
ThứSáu12-6-2020
ĐỖTHIỆN
T
ừ ngày 9-6, Triều Tiên
đã cắt đứt và đóng toàn
bộ đường dây liên lạc
giữa chính quyền phía Bình
Nhưỡng với Seoul. Động thái
này khiến căng thẳng Hàn -
Triều leo thang, khiến giới
quan sát lo ngại tiến trình đàm
phán phi hạt nhân hóa càng
trở nên khó khăn. Theo giới
truyền thông, Bình Nhưỡng
hành động như vậy vì Hàn
Quốc không thể quản lý vấn
đề rải truyền đơn chống Triều
Tiên tại khu vực biên giới.
TS Nguyễn Việt Phương,
cựu nghiên cứu viên tại Trung
tâmBelfer, ĐHHarvard (Mỹ),
một chuyên gia hạt nhân, đã
đưa ra những lý giải về động
cơ thật sự của TriềuTiên đằng
sau quyết định cứng rắn nói
trên, đồng thời dự báo triển
vọng hòa giải tại khu vực.
Hai động cơ “cắt liên
lạc” của Triều Tiên
.
Phóng viên
:
Lâu nay
đường dây nóng giữa Triều
Tiên và Hàn Quốc đóng vai
trò quan trọng, nay truyền
thông cho rằng chỉ vì vấn
đề “rải truyền đơn” mà đột
ngột bị Triều Tiên cắt đứt.
Theo ông, động cơ chính để
Triều Tiên hành động như
vậy là gì?
+TS
NguyễnViệt Phương
:
Tôi không cho rằng chỉ vì vấn
đề rải truyền đơn mà Triều
Tiên đột ngột tuyên bố cắt đứt
đườngdâynóng. Cóhai lời giải
thích cho
hànhđộng
này.
Vềkhía
cạnh nội
bộ, tuyên
b ố c ắ t
đứt liên
lạc được
Hãng thông tấn trung ương
TriềuTiên
(KCNA)
đưa ra sau
cuộc họp của lãnh đạo cấp
cao trong chính quyền Triều
Tiên. Cuộc họp này được
chủ trì bởi bà Kim Yo-jong
(em gái ông Kim Jong-un),
người đứng đầu bộmáy tuyên
truyền của Triều Tiên. Thêm
vào đó, hành động này của
phía Triều Tiên được đưa ra
nhằm để trả đũa việc chính
quyền của Tổng thống Moon
Jae-in không thể ngăn chặn
việc các nhà hoạt động Hàn
Quốc thả các bóng bay chứa
Giải mã động thái bất ngờ của
Triều Tiên nhắm vào Hàn Quốc
Động thái cắt liên lạc với HànQuốc mà Triều Tiên vừa thực hiện được cho là nhằm “tạo sự chú ý”
và không ảnh hưởng lớn đến cục diện của khu vực.
thực hiện
tờ rơi tuyên truyền từ lãnh thổ
HànQuốc vàoTriềuTiên. Như
vậy, đây có thể là một động
thái tuyên truyền nhằm vào
chính nội bộ xã hội và giới
tinh hoa Triều Tiên trong bối
cảnh nước này, giống như
nhiều quốc gia khác ở châu
Á và trên thế giới, đang chịu
ảnh hưởng từdịchCOVID-19.
Về khía cạnh quốc tế, chỉ
một năm sau khi Triều Tiên
liên tục trở thành tâm điểm
của dư luận thế giới với các
cuộc hội đàm thượng đỉnh
liênTriều vàMỹ - Triều, Triều
Tiên hiện nay đã không còn
được báo giới quan tâm nhiều
trong bối cảnhCOVID-19 vẫn
còn đang lan tràn ở nhiều khu
vực trên thế giới, cũng như
các cuộc biểu tình đòi bình
quyền đang dâng cao ở Mỹ,
Hong Kong trong suốt thời
gian qua.
Vị thế quốc tế và thế mạnh
trên bàn đàm phán luôn là thứ
Chủ tịchKimJong-unvàTriều
Tiên quan tâm. Vì thế, tuyên
bố có phần gây sốc này của
chính quyền Triều Tiên có
thể nhằm mục đích lôi kéo
lại sự chú ý của dư luận thế
giới. Đây có lẽ là biện pháp
duy nhất Triều Tiên có thể
dùng trong thời điểm hiện tại.
Chưa rõ vai trò em
gái ông Kim Jong-un
.
Có người cho rằng việc
Triều Tiên cắt liên lạc với
Hàn Quốc là nhằm củng cố
quyền lực ngày càng lớn của
bà Kim Yo-jong, em gái nhà
lãnh đạo Kim Jong-un. Ông
nghĩ sao?
+Vai tròcủabàKimYo-jong
trong hệ thống quyền lực của
Triều Tiên đã luôn là một đề
tài tranh cãi, đặc biệt trong
giai đoạn ông Kim Jong-un
không xuất hiện trước công
chúng thời gian gần đây. Tuy
nhiên, chưa ai có thể có một
câu trả lời thỏa đáng cho vấn
đề này.
Một phần vì khả năng giữ
bí mật thông tin cao độ của
quốc gia đóng kín Triều Tiên
và phần còn lại là vì con đường
thăng tiến của bà Kim cũng
không hoàn toàn theo một
đường thẳng tắp. Ví dụ, bà
Kim Yo-jong được bầu làm
ủy viên dự khuyết Bộ Chính
trị Đảng Lao động Triều Tiên
từ tháng 10-2017 nhưng đến
tháng 4-2019 lại rời khỏi vị trí
quyền lực này trước khi được
đưa vào lại danh sách ủy viên
vào tháng 4-2020.
Tất nhiên, chúng ta gần như
có thể chắc chắn rằng theo
truyền thống cha truyền con
nối trong hệ thống quyền lực
Triều Tiên thì ông Kim Jong-
un hẳn sẽ muốn tiếp tục duy
trì vị trí lãnh đạo tối cao của
đất nước Triều Tiên trong sự
kiểm soát của gia đình mình.
Bà Kim Yo-jong là một ứng
viên sáng giá trong số đó.
Sự xuất hiện thường xuyên
của bà Kim Yo-jong trong
các chiến dịch ngoại giao của
Triều Tiên cho thấy bà cũng
là một gương mặt được ông
Kim Jong-un tin tưởng trong
việcduy trì quanhệHàn-Triều,
Mỹ -Triều, thậmchí làTrung -
Triều. Tuy nhiên, sự tin tưởng
đóởmứcđộnào, hayvị thế của
bà Kim so với nhà ngoại giao
kỳ cựu của Triều Tiên như Ri
Yong-ho, Choe Son-hui vẫn
là câu hỏi mở chưa có câu trả
lời chính xác.
Quan hệ Hàn - Triều
vẫn nhiều cơ hội
.
Việc cắt đứt đường dây
nóng này có tác động như thế
nào đến tiến trình hòa giải hai
nước Hàn - Triều saumột thời
gian dài nồng ấm?
+ Tổng thống Hàn Quốc
Moon Jae-in và ông Moon
Chung-in, cố vấn đặc biệt phụ
tráchđối ngoại và anninhquốc
gia cho tổng thốngHànQuốc,
đã cố gắng duy trì chính sách
mềm mỏng, hòa hoãn trong
quan hệ với Triều Tiên kể từ
khi lên nắm quyền. Đảng của
ông Moon vừa chiến thắng
vang dội tại cuộc bầu cử lập
pháp Hàn Quốc năm 2020.
Vì vậy, theo tôi, trừkhiTriều
Tiên tái hiện những hành động
mang tính khiêu khích nghiêm
trọng như nã pháo vào đảo
Yeonpyeong của Hàn Quốc
hay thử vũ khí hạt nhân thì
khả năng lớn là HànQuốc vẫn
sẽ nỗ lực tối đa để duy trì đối
thoại, hòa giải giữa hai nước.
Thiện chí của Tổng thống
Moon Jae-in và việc Triều
Tiên chưa có động thái tái
khởi động các vụ thử hạt nhân
cho thấy việc cắt đứt liên lạc
lần này của Triều Tiên không
đẩy quan hệ hai nước rơi vào
Tổng thốngHànQuốcMoon Jae-in
(trái)
và Chủ tịch Triều Tiên KimJong-un trongmột lần gặp nhau
tại BìnhNhưỡng. Ảnh: REUTERS
NếunhưMỹcanthiệpvàocác
vấn đề củaTriềuTiên bằng các
phát ngôn thiếu thận trọngmà
khôngquantâmđếnnhữngvấn
đề nội bộ của chínhmình, giữa
lúc tình hình chính trị của Mỹ
đang rơi vào tình trạng bất ổn
một cách tồi tệ thìWashington
có thể sẽ gặp phải một vấn đề
khó chịumà họ khó có thể giải
quyết được.
Ông
KWON JONG-GUN
,
lãnh đạo bộ phận phụ trách quan hệ
Mỹ - Triều trong Bộ Ngoại giao
Triều Tiên, nói với KCNA
“Vẫn còn nhiều cơ
hội đàm phán và
hợp tác giữa hai
quốc gia trên bán
đảo Triều Tiên
trong thời gian tới.”
TS
Nguyễn Việt Phương
Vì sao Triều Tiên không “gây chú ý”
bằng tên lửa?
. Thông thường, để lôi kéo sự chú ý của báo chí và phương
Tây, Triều Tiên sử dụng các cuộc thử tên lửa nhằm vào Mỹ và
Hàn Quốc. Vì sao lần này lại khác?
+ Các vụ thử tên lửa đạn đạo tầm xa vươn đến gần Mỹ
hoặc thậm chí là thử hạt nhân, nước cờ trước đây Triều Tiên
hay sử dụng để thu hút sự chú ý, đã không còn thực sự là lựa
chọn tốt. Lý do làTriềuTiên hiện vẫnmuốn duy trì thiện chí ở
mức độ nào đó với chính quyền Tổng thống Trump và Tổng
thống Moon Jae-in để tạo thuận lợi cho việc đàm phán. Việc
thử hạt nhân gần như chắc chắn sẽ xóa bỏ hoàn toàn thiện
chí đó, đồng thời làm mất khả năng tiếp tục quá trình trao
đổi ngoại giao giữa Triều Tiên và các bên.
tình thế bế tắc. Vẫn còn nhiều
cơ hội đàm phán và hợp tác
giữa hai quốc gia trên bán đảo
Triều Tiên trong thời gian tới.
Mỹ không quá
quan tâm Triều Tiên
.Cònvấnđềphihạtnhânhóa
và thỏa thuậnMỹ - Triều, cũng
như quan hệ giữaWashington
và Bình Nhưỡng liệu có chịu
ảnh hưởng từ hành động của
chính quyền Kim Jong-un?
+ Trong lần bầu cử tổng
thống Mỹ này, sự chú ý của
chính giới Mỹ, đặc biệt là của
Tổng thống Donald Trump sẽ
hướng tới việc giành phiếu cử
tri trong nước. Và thực tế từ
lâu đã cho thấy rằng sự thịnh
vượng của nền kinh tế và các
chính sách đối nội mới chính
là điềumà cử tri Mỹ quan tâm
chủ yếu.
Vì vậy, dù Mỹ nhấn mạnh
“cần tận dụng mọi cơ hội
ngoại giao trong vấn đề Triều
Tiên” (lời Ngoại trưởngMike
Pompeo), đồng thời tiếp tục
siết chặt cấmvận đối với Triều
Tiên thông qua việc truy tố
các công tyTriềuTiên có biểu
hiện vi phạm lệnh cấm vận
nhưng nhìn chung quan hệ
Mỹ - Triều sẽ không chuyển
dịch đáng kể. Chính quyền của
Tổng thống Donald Trump sẽ
không dành quá nhiều sự quan
tâm tới những động thái chưa
thực sựmang tính khiêu khích
nghiêm trọng như động thái
cắt đứt liên lạc lần này của
Triều Tiên.
Trong tương lai gần, việc
Tổng thống Donald Trump
và Chủ tịch Kim Jong-un
không có tuyên bố chung tại
Hà Nội vào năm ngoái cho
thấy tổng thốngMỹ vẫn chưa
đặt ra mục tiêu bằng mọi giá
phải đạt được kết quả đàm
phán nào đó về vấn đề hạt
nhân với Triều Tiên. Bởi lẽ,
đây là vấn đề rất khó khả thi
do bất đồng quá lớn giữa hai
bên. Mặt khác, những tiến
bộ trong đàm phán hai bên
cũng chưa mang lại bất cứ
lợi thế đáng kể nào cho ông
Trump trong chính trường
quốc nội. Bởi vậy, nhiều khả
năng chúng ta sẽ phải đợi tới
sau cuộc bầu cử tổng thống
Mỹ vào tháng 11 năm nay
để có thể được chứng kiến
những động thái mới của
chính quyền Mỹ trong vấn
đề Triều Tiên.
. Xin cám ơn ông.•
