16
Quốc tế -
ThứBảy 14-11-2020
Rào cản chính với ông Biden nếu
đắc cử tổng thống Mỹ
Đảng Dân chủ đang thất thế trước đảng Cộng hòa về số ghế nghị sĩ ở không chỉThượng việnmà cả ở
hàng loạt bang quan trọng.
ĐĂNGKHOA
K
ết quả sơ bộ bầu cử Mỹ
năm 2020 tính đến lúc
này: Ứng viên Dân chủ
Joe Biden dẫn trước cuộc
đua tổng thống (đương kim
Tổng thống Donald Trump
đang kiện), đảng Dân chủ dẫn
trước ở Hạ viện, đảng Cộng
hòa dẫn trước ở Thượng viện.
Khả năng ông Trump kiện
tụng thành công không nhiều
và ông Biden gần như chắc
chắn sẽ trở thành tổng thống
tiếp theo của Mỹ. Tuy nhiên,
tạp chí thời sự chính trị trực
tuyến
Slate
(Mỹ) dẫn ý kiến
phân tích của nhà báo kỳ cựu
Ari Beman (Mỹ) rằng: Một
trong những hệ quả lớn nhất
của cuộc bầu cử năm 2020,
dù không được chú ý nhiều,
lại là những điều xảy ra từ
các cuộc đua nghị viện bang.
Nhà báo Berman chuyên viết,
bình luận về bầu cử, chính trị,
về sự giao thoa giữa tiền bạc
và chính trị ở Mỹ.
Cục diện hiện tại là đảng
Dân chủ đang thất thế trước
đảng Cộng hòa về số ghế nghị
sĩ ở không chỉ Thượng viện
mà cả ở hàng loạt bang quan
trọng. Trước bầu cử, đảng
Dân chủ hy vọng sẽ kiểm
soát được cơ quan lập pháp
ở các bang Pennsylvania,
Michigan, Minnesota, Texas
nhưng điều này đã không xảy
ra. Theo nhà báoBerman, thực
tế này không chỉ đang và sẽ
còn làm khó ông Biden trong
suốt nhiệm kỳ tại Nhà Trắng,
mà còn khó cho đảngDân chủ
cả thập niên tiếp theo.
Khó ngay từ đầu
Về hiện tại, đã có thể thấy
sự thất thế của đảng Dân chủ
ở các bang đang làm khó ông
Biden. Nhà báo Berman nhận
định có khả năng có sự liên
quan giữa việc ông Trump từ
chốinhậnthuavàtìnhhìnhchạy
đua vào nghị viện các bang.
Hiện nhiều nhân vật Cộng hòa
ở nghị viện nhiều bang - như
ở Wisconsin, Pennsylvania,
Michigan - đang nỗ lực phụ
họa cáo buộc của ông Trump
là cuộc bầu cử bị gian lận, có
bất thường và đòi điều tra, dù
cũng chính cuộc bầu cử này
giúp họ duy trì thế kiểm soát
nghị viện bang.
Sau ngày nhậm chức 20-
1-2021, sự thất thế này sẽ là
rào cản lớn nhất với chính
phủ của ông Biden khi nghị
viện các bang có quyền lực
rất rộng, mà quyền lớn nhất
là kiểm soát việc thông qua
luật. Sẽ cómột rào cản khó có
thể vượt qua ở các bang khi
kiểm soát nghị viện bang là
phe Cộng hòa, dù bang này có
thống đốc, phó thống đốc là
người phe Dân chủ, thậm chí
ông Biden thắng ở bang này.
Có thể thấy rõ điều này từ
trường hợp bang Wisconsin.
Trong cuộc bầu cử giữa kỳ
năm 2018, Wisconsin đã
bầu ra một thống đốc Dân
chủ - ông Tony Evers. Tuy
nhiên, ngay từ đầu, ông
Evers đã gặp rào cản lớn và
sự bất hợp tác từ nghị viện
bang do đảng Cộng hòa kiểm
soát. Có thể thấy ông Evers
bị khống chế quyền lực rất
nhiều. Chẳng hạn trong việc
đối phó COVID-19, dù ông
Evers chủ trương hoãn bầu
cử sơ bộ tổng thống (tháng 4)
để ngăn dịch lây lan nhưng
phe Cộng hòa không chịu và
cuối cùng sự kiện vẫn diễn ra.
Theo nhà báo Berman,
khả năng lớn trường hợp
Wisconsin cũng sẽ diễn ra ở
các bang chiến trường quan
trọng tới đây. Thậm chí ông
Berman còn liên tưởng hành
động của đảng Cộng hòa với
ông Evers ở Wisconsin với
cách đảng Cộng hòa đối xử
với ông Biden lúc này: Cố
gắng làm mất tính hợp pháp
chiến thắng của ông Biden,
không hợp tác với ông, làm
mọi thứ để cản trở khả năng
cầm quyền của ông. Hiện
ngoài Wisconsin thì bang
chiến trường Pennsylvania
cũng có nghị viện do đảng
Cộng hòa kiểm soát và thống
đốc Dân chủ.
Nan giải cả
một thập niên
Sự thất thế này cũng đe dọa
tương lai đảng Dân chủ trong
cả thập niên tới. Sang năm
2021 sẽ có một đợt xem xét,
phân bổ lại các khu vực bầu
cử (cho thời gian 10 năm) và
thành phần nghị viện các bang
được bầu trong cuộc bầu cử
ngày 3-11 sẽ là những người
Ứng viênDân chủ Joe Biden gần như chắc chắn sẽ là tổng thống thứ 46 củaMỹ nhưng nhiệmkỳ của
ông sẽ không dễ dàng khi không có sự hợp tác từ đảng Cộng hòa. Ảnh: THENEWYORK TIMES
Tại sao đảng Dân chủ thất thế và
liệu có tìm lại được thế?
Theo nhà báo Berman, đảng Dân chủ chi nhiều tiền hơn
trongcác cuộcđuanghị việnbangvà cũngcó lực lượngnhân
sựhùnghậu, nhiều cá nhânnổi bật.Tuy nhiên, đảngDân chủ
gặpvấnđềvớicácbangđỏ(bangthiênvềđảngCộnghòa).Cụ
thể, một điều có thể nhận thấy rất rõ là đảngDân chủ không
cạnh tranh hết sức mình ở các bang đỏ. Đảng Dân chủ thực
sự không chú trọng vận động ở các khu vực ngoại ô bảo thủ,
các khu vực nông thôn. Trong khi đó, phía ông Trump vận
động rất kỹ ở các khu vực này. Và điều này đủ để đảng Cộng
hòa kiểm soát nghị viện của các bang chiến trường.
Theo nhà báo Berman, sẽ rất khó khăn cho đảng Dân chủ
nếu muốn thắng lại trong cuộc đua nghị viện giữa kỳ năm
2022. So với năm 2010 (bầu cử giữa kỳ, không đi kèm bầu cử
tổng thống) thì cuộc bầu cử năm 2020 đảng Dân chủ có lợi
thế hơn vì có kèmbầu cử tổng thống với ứng viên Biden. Tuy
nhiên, đảng Dân chủ vẫn không thắng được ở nghị viện các
bangquantrọng.Nhưvậy,cơhộiđảongượctìnhthếcủađảng
Dân chủ sẽ còn xa, vì bầu cử giữa kỳ năm2022 sẽ diễn ra trên
nền tảng các bản đồ khu vực bầu cửmới mà các nghị sĩ Cộng
hòatớiđâysẽvạchlại.ChắcchắnpheCộnghòasẽlàmtấtcảcó
thể để bảo vệ quyền lực củamình, như đã làm sau năm2010.
Vì vậy, điềuđảngDân chủ cần khôngphải là chiến lược hai
nămmà phải là chiến lược dài hạnhơn, cho cảmột thậpniên
tiếp theo nếu muốn thắng lại. Điều này cần sự kiên nhẫn,
tài năng tổ chức, lên kế hoạch việc cần làm, vì không có sự
thay đổi nhanh và dễ dàng ở cấp nghị viện bang.
Vềtruyềnthốngthìcácthống
đốc có quyền phủ quyết các
bảnđồ tái phânbổkhuvựcbầu
cử mình cho là không hợp lý.
Chuyện này có thể thỏa hiệp
nhưng cũng có thể bị lôi ra tòa.
Và nếu ra tòa thì bang nào phe
bảo thủ chiếmđa số tại Tòa án
Tối cao (như Wisconsin chẳng
hạn) thì lợi thế lại thuộc nghị
viện Cộng hòa.
Tiêu điểm
Các nghị viện Cộng
hòa được bầu từ
cuộc bầu cử năm
2020 sẽ phụ trách
vẽ lại bản đồ khu
vực bầu cử vào năm
2021, dĩ nhiên theo
hướng có lợi cho
đảng này trong thập
niên tới.
vẽ các bản đồ bầu cử này cho
một thập niên tới, điều này
đặc biệt quan trọng với các
bang chiến trường. Với sự
thắng thế của mình, các nghị
sĩ Cộng hòa ở nghị viện các
bang sẽ có quyền lớn trong
việc tái phân bổ các khu vực
bầu cử, điều này không chỉ
có lợi cho đảng này trong các
cuộc đua nghị viện bang mà
cả cuộc đua Hạ viện. Có thể
nói, các khu vực bầu cử sau
khi được tái phân bổ sẽ xác
định bên nào kiểm soát nghị
viện các bang cũng như kiểm
soát Hạ viện trong 10 năm tới.
Nhớ lại đợt bầu cử giữa
kỳ năm 2010, bang ám ảnh
nhất với đảng Dân chủ là
Wisconsin. Nghị viện bang,
thống đốc đều do người của
đảng Cộng hòa kiểm soát và
đồng nghĩa phe Cộng hòa
kiểm soát toàn bộ việc tái
phân bổ khu vực bầu cử năm
2011. Theo nhà báo Berman,
năm 2011, phe Cộng hòa tại
bang này đã vẽ ra một trong
những bản đồ
gerrymandered
cực đoan nhất của nước Mỹ
(
gerrymandered
là cố tình
sắp xếp các khu vực bầu cử
để giành chiến thắng trong
cuộc bầu cử). Chính bản đồ
này đã đưa tới chuyện phe
Cộng hòa ở bang này dù liên
tục được ít phiếu bầu hơn phe
Dân chủ tính trên toàn bang
nhưng lại có thế đa số lớn ở
nghị viện bang.
Đợt tái phân bổ khu vực
bầu cử năm 2011 cũng là phe
Cộng hòa kiểm soát phần lớn
và thực tế đảng này chiếm
được quyền này nhiều hơn
đảng Dân chủ bốn lần. Theo
nhà báo Berman, với tình
hình hiện tại thì cục diện tái
phân bổ khu vực bầu cử sau
năm 2020 cũng sẽ giống như
sau cuộc bầu cử năm 2010.•
Ông Obama nhận định về lý do ông Trump không nhận thua
Trả lời phỏng vấn đài
CBS
ngày 12-11, cựu tổng thống
Mỹ Barack Obama cho rằng “sự kháng cự” của đương
kim Tổng thống Donald Trump với kết quả bầu cử “có vẻ
một phần xuất phát từ động cơ tổng thống không muốn
thua”. Ông Obama cũng cảnh báo việc từ chối công nhận
kết quả bầu cử là một “hướng đi nguy hiểm”, “không chỉ
làm mất tính hợp pháp của chính phủ sắp tới của ông Joe
Biden mà cả nền dân chủ Mỹ nói chung”.
Theo ông Obama, điều ông thấy lo lắng hơn cả là thực
tế nhiều quan chức Cộng hòa dù rõ ràng nắm rõ tình hình
hơn ông Trump nhưng vẫn chiều theo ông. Hiện nhiều
đồng minh Cộng hòa của ông Trump ở lưỡng viện quốc
hội cũng như trong chính phủ của ông vẫn từ chối công
nhận ứng viên Dân chủ Biden là tổng thống đắc cử, với
lý do kết quả bầu cử không rõ ràng. Bà Emily Murphy,
người được ông Trump bổ nhiệm làm giám đốc Cơ quan
Quản lý các dịch vụ công (GSA - nơi phụ trách hỗ trợ
chuyển tiếp quyền lực từ chính phủ sắp mãn nhiệm sang
chính phủ sắp nhậm chức), cũng chưa công nhận ông
Biden là tổng thống đắc cử. Vì thế, về luật, đội chuyển
tiếp của ông Biden chưa được chính thức nhận chuyển
giao quyền lực từ Nhà Trắng.
Ông Biden được truyền thông Mỹ xác định là người
chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 3-11, dựa vào kết
quả kiểm phiếu tính đến thời điểm này ở các bang. Hiện
ông Trump và các đồng minh vẫn tiếp tục theo đuổi kiện
tụng ở nhiều bang chiến trường với cáo buộc gian lận và
bất thường trong bầu cử đã khiến ông thất thế trước ông
Biden. Nhiều chuyên gia bầu cử nhận định thậm chí ông
Trump có giành được chiến thắng pháp lý ở một vài địa
phương thì cũng không đủ để thu hẹp cách biệt với ông
Biden ở các bang chiến trường, tiến tới thay đổi kết quả
bầu cử.
THIÊN ÂN
