3
Thời sự -
ThứBảy12-12-2020
NGHĨANHÂN
H
ômnay (12-12), Ban chỉ
đạo (BCĐ) Trung ương
về phòng, chống tham
nhũng (PCTN) mở hội nghị
toàn quốc, quy mô lớn nhất
từ trước tới nay, để tổng kết
công tác PCTN từ khi BCĐ
được kiện toàn, tổ chức lại
theo mô hình trực thuộc Bộ
Chính trị thành lập, do Tổng
bí thư làm trưởng BCĐ (từ
năm 2013).
Một điều mà bất cứ người
dân nào cũng cảm nhận rõ
là không khí nóng bỏng của
công tác xây dựng chỉnh đốn
Đảng và chống tham nhũng
mà Tổng bí thư, Chủ tịch
nước Nguyễn Phú Trọng là
người nhóm “lò”. Các con
số thống kê mà các ban, bộ,
ngành trung ương nêu ra đã
cho thấy điều đó.
2.550 đảng viên
bị kỷ luật do tham
nhũng, cố ý làm trái
Riêng công tác kiểm tra
Đảng, từ sau Đại hội XII đến
nay, cả nước đã thi hành kỷ
luật hơn 2.550 đảng viên do
tham nhũng, cố ý làm trái.
Trong số này hơn 110 cán bộ
thuộc diện trung ương quản
lý, bao gồm 27 ủy viên trung
ương, ủy viên Bộ Chính trị
(cả nghỉ hưu và đương chức).
Con số này là đặc biệt lớn so
với nhiệm kỳ Đại hội XI, chỉ
xử lý 11 trường hợp thuộc
diện trung ương quản lý và
không có cấp ủy viên trung
ương nào.
Công tác thanh tra, kiểm
toán đã đột phá vào nhiều
dự án, vụ việc gây thất thoát,
thua lỗ lớn như dự án mở
rộng giai đoạn 2 Gang thép
Thái Nguyên, phân đạm hóa
chất Hà Bắc, AVG mua bán
cổ phần MobiFone, các dự
án liên quan đến Công ty CP
Thái Sơn (Bộ Quốc phòng),
ethanol Bình Phước, xơ sợi
Đình Vũ… Qua đó đều phát
hiện dấu hiệu tội phạm để
của văn phòng thì tùy thuộc
nhiều vào sự hợp tác của các
cơ quan bảo vệ pháp luật, các
cấp ủy địa phương. Rồi xác
định loại vụ việc nào thì BCĐ
theo dõi, chỉ đạo, chỉ là án
tham nhũng hay cả kinh tế...
ý kiến còn rất khác nhau. Phải
nói là mọi việc không dễ dàng
chút nào” - ông Tuấn nhớ lại.
Cứ như thế, đến Đại hội XI,
đầu năm2011, công tác PCTN
bị đánh giá là chưa đạt được
mục tiêu “ngăn chặn, từng
bước đẩy lùi” như Nghị quyết
Trung ương 3 khóa X - nghị
quyết đầu tiên về PCTN đề
ra năm năm trước.
Tháng 6-2012, Hội nghị
Trungương5khóaXI đã chỉ ra
hàng loạt nguyên nhân, trong
đó gián tiếp nhận định thiết
chế PCTN chưa phù hợp cần
được khắc phục. Giải phápđưa
ra là kiện toàn BCĐ Trung
ương về PCTN theo hướng
trực thuộc Bộ Chính trị, do
Tổng bí thư làm trưởng ban;
lập lại Ban Nội chính Trung
ương, vừa là cơ quan tham
mưu cho Trung ương về công
tác nội chính, đồng thời là cơ
quan thường trực của BCĐ.
“Đây là một bước tiến lớn
về hoàn thiện thiết chế PCTN.
Nguyên lý công tác PCTN
là cần sự vào cuộc của cả hệ
thống chính trị, trong đó ở
nội dung chống tham nhũng
thì nhiệm vụ trước hết là ở
các cơ quan thanh tra, kiểm
toán, điều tra, truy tố, xét xử.
Đây là các thiết chế nhà nước,
hoạt động theo pháp luật, có
đủ sức mạnh công quyền.
Tuy nhiên, bản thân các cơ
quan đó luôn tiềm ẩn tâm lý,
nguy cơ “quyền anh quyền
tôi”. Giữa các cơ quan lẽ ra
phải phối hợp, giám sát lẫn
nhau nhưng thực tế vẫn luôn
đâu đó có nể nang, né tránh,
việc ai nấy làm. Đây chính
là một nguyên nhân dẫn tới
sự cần thiết phải thành lập
BCĐ Trung ương về PCTN
mà chức năng là “chỉ đạo,
phối hợp, đôn đốc, kiểm tra,
giám sát công tác PCTN trong
phạm vi cả nước”.
Nhưng làm thế nào để một
BCĐ với thành phần hầu hết
kiêm nhiệm thực hiện được
chức năng này? Câu trả lời
là phải xây dựng được các
cơ chế cụ thể.
Tháng 7-2013, ở phiên
họp thứ ba sau khi thành
lập, từ tham mưu của Ban
Nội chính Trung ương, BCĐ
thông qua cơ chế xử lý các
vấn đề mà giữa các cơ quan
tố tụng còn ý kiến khác nhau
về quan điểm xử lý hoặc có
vướng mắc trong quá trình
áp dụng pháp luật thì sẽ giải
quyết theo ba cấp độ. Tiếp
đó được hoàn thiện thành cơ
chế năm cấp độ ở kỳ họp thứ
4 vào tháng 12-2013.
Theo đó, nếu việc xử lý
vụ việc có khó khăn thì đầu
tiên, trưởng Ban Nội chính
Trung ương trong vai trò
phó trưởng Ban thường trực
BCĐ chủ trì, phối hợp với Bộ
Công an, VKSND Tối cao,
TAND Tối cao tổ chức họp
liên ngành, cùng với người
đứng đầu cấp ủy các cơ quan
chức năng thống nhất hướng
xử lý. Trường hợp vẫn chưa
thống nhất thì giao Thường
trực Ban bí thư, phụ trách
công tác nội chính chủ trì
họp liên ngành bàn tiếp. Nếu
vẫn còn ý kiến khác nhau thì
giao trưởng Ban Nội chính
Trung ương tổng hợp, báo
cáo đề xuất tập thể Thường
trực BCĐ chỉ đạo về chủ
trương, định hướng xử lý.
Nếu vẫn còn vướng thì đưa
ra họp toàn thể BCĐ và cao
nhất là báo cáo Bộ Chính trị.
Kết luận về cơ chế năm cấp
độ này, Tổng bí thư Nguyễn
Phú Trọng, Trưởng BCĐ,
từng nhấn mạnh: “BCĐ
không làm thay cơ quan chức
năng nhưng sẽ chỉ đạo với
tinh thần là quyết tâm xử lý
dứt điểm vụ việc, đúng sai rõ
ràng, không để tồn đọng, kéo
dài gây dư luận không tốt”.•
Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Trưởng BCĐTrung ương về PCTN,
chủ trì cuộc họp Thường trực BCĐngày 25-11. Ảnh: TTXVN
chuyển cơ quan điều tra.
Số vụ án, bị can khởi tố về
các tội tham nhũng từ sau Đại
hội XII tăng liên tục qua các
năm: 2016 là 142 vụ/335 bị
can; 2017 lên 202 vụ/438 bị
can; 2018 tăng tiếp, tới 279
vụ/554 bị can; 2019 giảm
một chút, còn 220 vụ/515
bị can thì năm 2020 lên 290
vụ/616 bị can.
Đây là điểm khác biệt rất
lớn so với trước đó: Sau khi
Luật PCTN 2005 được ban
hành, số vụ việc được khởi
tố mới qua các năm trồi sụt
và có xu hướng giảm, trong
lúc các chỉ số cảm nhận về
tham nhũng ở Việt Nam lại
ở mức tiêu cực.
Tổng kết công tác PCTN lần
này không phải chỉ là thống
kê các con số, mà như Tổng
bí thư Nguyễn Phú Trọng yêu
cầu là cần phân tích nguyên
nhân, bài học.
Trao đổi với
Pháp Luật
TP.HCM
, ông Phạm Anh
Tuấn, Ủy viênHội đồngKhoa
học các ban đảng trung ương,
cho rằng các con số nêu trên
là kết quả của quá trình vận
động, càng làm càng quen
việc, càng nhuần nhuyễn.
Được bổ nhiệm làm phó
chánh văn phòng BCĐTrung
ương về PCTN năm 2008,
đến năm 2017 nghỉ quản lý ở
cương vị phó trưởng Ban Nội
chính Trung ương, ông Tuấn
chứng kiến những kỳ vọng
cũng như lúng túng ban đầu
của BCĐ do Quốc hội thành
lập theo Luật PCTN 2005.
Thời ấy, văn phòng BCĐ,
dù được quy định là cơ quan
thammưu, giúp việc choBCĐ
nhưng vẫn mang tiếng “văn
phòng”. Chưa kể bộ máy, con
người thì mới mẻ, với một
phần lực lượng từ Ban Nội
chính Trung ương khi giải
thể theo chủ trương giảm bớt
các ban đảng.
“BCĐ thì kiêmnhiệm, phải
dựa nhiều vào bộ phận chuyên
trách là văn phòng. Mà hiệu
quả tham mưu, giúp việc
Nhưng ngay cả những ngày
đầumới tái lập Ban Nội chính
Trung ương thì mọi việc cũng
chưa thể trôi chảy ngay. Tôi
tham gia xây dựng quy chế
phối hợp giữa Ban Nội chính
Trung ương với các cơ quan
tố tụng trung ương nên cảm
nhận rất rõ” - ông Tuấn kể.
Kéo các cơ quan bảo
vệ pháp luật, tổ chức
Đảng vào cuộc
Vụ trưởng Vụ 1 Ban Nội
chính Trung ương, chuyên
về theo dõi án tham nhũng
- ông Nguyễn Văn Yên cho
biết lãnh đạo ban phải dành
không ít thời gian “lao tâm
khổ tứ” tham mưu BCĐ xây
dựng các quy định, quy chế
để ràng buộc, kéo tất cả cơ
quan bảo vệ pháp luật, các tổ
chức Đảng vào cuộc.
Cơ chế này được ông Võ
Văn Dũng, Ủy viên Trung
ương Đảng, Phó Trưởng Ban
thường trực Ban Nội chính
Trung ương, Ủy viên BCĐ
Trung ương về PCTN, “hé
lộ” năm cấp độ trong hoạt
động của mô hình này tại
buổi họp báo về hội nghị
này hôm 9-12. Tuy nhiên,
đằng sau ấy là quá trình vận
động không ngừng, đúng
như quan điểm của Tổng bí
thư Nguyễn Phú Trọng trong
phiên họp đầu tiên BCĐ ở
cương vị trưởng ban: “Đấu
tranh PCTN là công việc rất
quan trọng, liên quan đến sự
phát triển bền vững của đất
nước, của chế độ nhưng cực
kỳ khó khăn, phức tạp. Phải
quyết tâm làm, làm quyết liệt
nhưng rất kiên trì, vừa làm
vừa rút kinh nghiệm”.
“BCĐ không làm
thay cơ quan chức
năng nhưng sẽ chỉ
đạo với tinh thần là
quyết tâm xử lý dứt
điểm vụ việc, đúng
sai rõ ràng, không để
tồn đọng, kéo dài gây
dư luận không tốt.”
Tổng bí thư
Nguyễn Phú Trọng
,
Trưởng BCĐ Trung ương
về PCTN
Công tác điều tra, truy tố, xét
xử cũng được đẩy mạnh, khởi
tố 1.120 vụ/2.470 bị can, trong
đó xét xử hơn 1.000 vụ/2.430
bị cáo về các tội tham nhũng.
Tiêu điểm
Cơ chế hội ý ba phó ban thường trực
gồm Thường trực Ban bí thư, trưởng Ban
Nội chính Trung ương và phó thủ tướng
phụ trách nội chính cũng là một sáng tạo
giúp cho ý kiến chỉ đạo nhanh các vấn đề
cần tháo gỡ.
Ngoài ra, cơ chế BCĐ 110, gọi tên theo
quyết định của BCĐ Trung ương về PCTN
cũng làmột mô hình linh hoạt để chỉ đạo, xử
lý một số vụ án đặc biệt khó khăn, phức tạp
thuộc diện BCĐ Trung ương về PCTN theo
dõi, chỉ đạo. Theo đó, Thường trực Ban bí
thư làm trưởng BCĐ này, với Ban Nội chính
Trung ương là cơ quan thường trực để trực
tiếp chỉ đạo xử lý vụ việc và chịu trách nhiệm
báo cáo trước BCĐ lớn. Gần 20 vụ án, vụ việc
liên quan đến hai nhân vật đặc biệt là Phan
Văn Anh Vũ (Vũ “nhôm”), Đinh Ngọc Hệ (Út
“trọc”, Út “bộ trưởng”) đã được chỉ đạo xử lý
kịp thời, chặt chẽ bằng cơ chế này.
Gần 20 vụ việc, vụ án liên quan đến Vũ “nhôm”, Út “trọc”
Cơ chế nào giữ lửa “lò”
chống tham nhũng?
110 cán bộ thuộc diện trung ương quản lý, bao gồm27 ủy viên trung ương, ủy viên Bộ Chính trị
(cả nghỉ hưu và đương chức) bị xử lý kỷ luật, hình sự.
