49
T
ôi đang ngồi bên ấm trà
ban mai thì đứa cháu
gái mới từ quê vô, ngủ
ở tầng trệt tới thì thầm:
“Bác ơi, nhà mình có
chuột”. Đặt chén trà nóng
sóng nước trên tay xuống mặt
bàn, tôi hỏi lại: “Thiệt không
con?”. Với điệu bộ của người
sống ở vùng quê miền Trung,
coi chuột là con vật linh
thiêng, con bé càng thì thào
hơn: “Dạ thiệt đó bác. Con
thoáng thấy một “ông thiêng”
trong bếp nhà mình”.
Sinh trưởng ở vùng quê
miền Trung, ký ức trong tôi
với “ông thiêng” đã quá tràn
đầy. Nói đến chuột là nghĩ
đến tai họa. Chúng sinh sôi
nảy nở nhanh chóng khiến
người ta phải sợ, tinh khôn và
vô cùng tai quái khiến người
ta phải kiêng dè. Nhà nào bị
chuột phá hoại, người ta nói
trại ra là “ông thiêng” viếng
nhà. Đặt bẫy cũng phải âm
thầm, sợ nó nghe, nó biết sẽ
không dính bẫy mà còn trả
thù…
Bởi vậy, khi nghe đứa cháu
nói nhà có chuột là tôi sững
người. Một kế hoạch diệt sạch
mầm mống tai họa được tôi
thực hiện ngay tối hôm đó.
Và thật may, chuyện không
rắc rối như tôi nghĩ. Chỉ một
tối đặt bẫy là nỗi lo của tôi đã
dễ dàng được dẹp bỏ. Một
con chuột nhắt dính bẫy, sau
đó không còn thấy bóng dáng
con nào nữa.
Tưởng mọi chuyện đã yên,
nào ngờ tuần sau, vợ tôi hốt
hoảng: “Trời ơi, chiếc áo dài
của em chuẩn bị đi ăn cưới
bị chuột cắn mất rồi”. Con
chuột thật tai quái, cả tủ đầy
áo quần vậy mà nó chọn cái
áo vợ tôi qu nhất mà cắn. Nó
cắn chỗ hiểm, điểm giữa lưng
chừng vạt trước, nơi không tài
nào khắc phục được. Vợ tôi
đành ngậm ngùi, đứt ruột vất
đi chiếc áo mới may bạc triệu.
Sau bữa cơm tối ấy, cả nhà
tôi ngồi bàn chuyện chiếc áo
dài bị chuột cắn trước hay sau
ngày con chuột nhắt dính bẫy.
Nếu sau thì chắc chắn còn
con khác sống trong ngôi nhà
mình và chính nó đã trả thù
cho đồng loại. Nhưng nếu
đúng như vậy thì con chuột
phải để lộ dấu vết gì chứ?
Đằng này tuyệt nhiên không
ai thấy bóng dáng chuột, đồ
ăn thức uống trong nhà cũng
không hề suy suyển, dù chỉ
một vết gặm nhấm.
Tuy nghiêng về giả thuyết
nào tôi cũng phải tiếp tục
giăng bẫy cho yên tâm. Thế
là keo dính chuột, bẫy kẹp,
bẫy lồng, mồi nướng đủ thứ
thơm lừng được tôi kiên trì rải
khắp nhà cả tháng trời. Nhưng
tuyệt nhiên không thấy bóng
dáng con chuột nào. Thế là
“chiến dịch” đành ngưng lại
và “vụ án” chiếc áo dài được
cho vào dĩ vãng.
Thế rồi khuya nọ, đang
ngồi xem bóng đá dưới tầng
trệt, tôi nhác thấy một con
chuột thập thò trên mặt chiếc
loa treo trên tường. Nó định
nhảy xuống sàn nhà, thấy có
người liền chui vào lại chiếc
loa. Một phát hiện quá “trọng
đại” làm tôi mừng rơn. Thế
là nghi án chuột biết trả thù
đã có câu trả lời. Kế hoạch
tóm gọn con chuột xuất hiện
trong đầu tôi. Tôi nhanh tay
lấy khăn lau bàn bịt kín lỗ
thông hơi chiếc loa, nơi duy
nhất con chuột có thể chui
ra chui vào. Xong tôi chạy
vào bếp lấy chiếc bao tải ra,
định bụng cho chiếc loa vào
bao rồi mang vào buồng tắm
đóng cửa lại, mở loa ra bắt
thì nó có chạy đằng trời. Tôi
đang loay hoay bỏ chiếc loa
vào bao thì soạt một tiếng,
mặt trước chiếc loa rách
toang và bóng con chuột lao
từ trong loa ra mái hiên nhà
tối om. Tôi sững sờ trước
diễn biến khó lường đó.
Không những con chuột đã
thoát thân, mà chiếc loa trị
giá nửa tháng lương của tôi
bỗng chốc thành đồ bỏ.
Giữa lúc cơn giận đang bừng
bừng thì tôi nghe tiếng chuột
con kêu khe khẽ trong chiếc
loa. Như người vừa mất dầm
vớ được chèo, tôi vội vàng cạy
nắp trước chiếc loa ra, rọi đèn
vào thì ôi thôi, cả đống chuột
con đỏ hỏn đang ngo ngoe tìm
mẹ. Trong cơn giận, tôi dùng
tay bắt từng con ra để giữa sàn
nhà. “Hừm, tao sẽ bằm chúng
mày cho hả giận...”. Định
bụng là vậy nhưng trong đầu
chợt nhớ con chuột này biết
trả thù, tìm cách bắt cho được
nó rồi xử luôn thể mới an tâm.
Với nghĩ đó, tôi nén giận
đem nhốt lũ chuột con vào
chiếc bẫy lồng.
Suốt ngày hôm ấy tôi căng
óc tìm cách tóm con chuột
mẹ, mới thấy không dễ chút
nào bởi trước đây đã dùng hết
phương pháp mà nó có sa bẫy
đâu. Cuối cùng một nghĩ sắc
lạnh lóe lên trong đầu.
Khuya đến, chờ cả nhà
yên giấc, tôi âm thầm đem lũ
chuột con ra thực hiện đồ
của mình. Tôi dùng chỉ buộc
từng con một rồi mắc tất cả
chúng vào chiếc cần lẫy của
chiếc bẫy lồng.
Suốt đêm thấp thỏm, sáng
ra, vừa thức giấc là tôi đã chạy
xuống tầng trệt thăm chiếc
bẫy. Cửa bẫy đã sập! Bên trong
bẫy con chuột mẹ thấy người
liền vùng chạy quanh lồng tìm
cách thoát thân. Sau một hồi
vùng vẫy, nó biết không thể
nào thoát được đành đến đứng
bên đàn con, run rẩy giương
đôi mắt thao láo nhìn tôi.
Mối hiểm họa được dập tắt.
Nỗi bực tức đã được hóa giải.
Tôi pha ngay một ấm trà, ngồi
nhâm nhi thầm khen tài trí của
mình.
Qua mấy chén trà, cái sự
sung sướng cũng lắng dần,
nhường chỗ cho những nghĩ
mơ hồ hiện rõ dần trong tâm
tư tôi. Liền đó là niềm kiêu
hãnh của tôi sụp đổ ngay khi
đưa mắt nhìn vào chiếc bẫy.
Trong bẫy con chuột mẹ đang
nằm an nhiên cho bầy con rúc
vú như thể nó không màng sự
sống chết nữa.
Cảnh ấy làm tôi tự hỏi mình
đã thắng con chuột nhắt bằng
trí thông minh con người ư?
Sự thông minh đó là dùng con
làm mồi nhử để bắt mẹ. Thứ
mồi nhử tối thượng mà con
người gọi là tình mẫu tử. Một
thứ tình thiêng liêng mà bất kỳ
loài vật làm mẹ nào trên thế
gian này cũng có. Như thế là
thông minh hay hiểm ác? Con
vật nhỏ bằng ngón chân cái
con người trong lúc nguy cấp
đã thể hiện tình mẫu tử không
hề thua con người chút nào.
Trước đây trong bẫy nhiều
thức ngon vật lạ mà nó không
màng. Vậy mà giờ đây vì con,
biết vào bẫy là chết nó vẫn
vào. Đã vậy còn nằm ngang
nhiên cho con bú, mới đáng
nghĩ ngợi làm sao!
Tôi đưa mắt nhìn vào trong
chiếc bẫy. Lũ chuột con sau
một hồi rúc vú mẹ đã nằm
im thin thít. Con chuột mẹ
nằm bên đám con giương đôi
mắt nhìn tôi thao láo. Tôi
thoáng nhận ra mình đã chơi
một cuộc chơi mà kết quả
nào mình cũng thua. Nếu
con chuột mẹ không vào bẫy,
đương nhiên toan tính của tôi
thất bại. Nhưng bây giờ nó đã
vào bẫy như thế đó, liệu tôi có
dám đưa cả mẹ con chúng vào
chỗ chết không?
Tôi pha thêm một ấm trà và
ngập chìm trong suy tư đó.•
Trong bẫy con chuột mẹ đang
nằm an nhiên cho bầy con rúc
vú như thể nó không màng sự
sống chết nữa.
thắng
thua
Tôi đã
hay
conchuột?
Tôi thoáng nhận
ra mình đã chơi
một cuộc chơi
mà kết quả nào
mình cũng thua.
TRẦN KIÊM HẠ
