16
Quốc tế -
Thứ Tư 24-3-2021
Tiêu điểm
VĨ CƯỜNG
N
gày22-3,Liênminhchâu
Âu (EU) tuyên bố trừng
phạt bốn quan chức và
một thực thể kinh tế Trung
Quốc (TQ) với cáo buộc vi
phạm quyền con người đối
với người Duy Ngô Nhĩ tại
khu tự trị Tân Cương. Các
quan chức bị trừng phạt sẽ
chịu các lệnh cấm đi lại và
đóng băng tài sản. Các tổ
chức và công dân thuộc các
nước EU cũng không được
giao dịch với các đối tượng
bị trừng phạt. Đây cũng là
biện pháp trừng phạt đầu tiên
được EU áp lên Bắc Kinh,
kể từ vụ cấm vận vũ khí năm
1989, theo hãng tin
Reuters
.
Trung Quốc, phương
Tây trả đũa qua lại
Động thái của EU nhanh
chóngnhận sựủnghộ từnhững
nước khác. Mỹ,Anh, Canada
đồng loạt công bố thêm các
biện pháp trừng phạt nhằm
vào quan chức và cựu quan
chức Tân Cương. Tuyên bố
chung của ngoại trưởng ba
nước này nhấn mạnh Bắc
Kinh phải chấm dứt “các hoạt
động đàn áp” ở đây, đài
CNN
cho biết.
Úc và New Zealand, hai
nước có quan hệ kinh tế và
vị trí địa lý gần TQ hơn, chỉ
chọn ra tuyên bố chung, thể
hiện sự ủng hộ các hành động
của Mỹ, EU, Anh và Canada.
Trong tuyên bố chung ngày
22-3, ngoại trưởng hai nước
này “quan ngại nghiêm trọng
về việc ngày càng có nhiều
báo cáo đáng tin cậy về những
vụ vi phạm quyền con người
Tổ chức Sáng kiến thăm dò
tình hình chiến lược Biển Đông
(SCSPI) thuộc ĐH Bắc Kinh
(Trung Quốc) ngày 22-3 dẫn dữ
liệu thu thập tự động cho biết
máy bay do thám RC-135U
Combat Sent của không quân
Mỹ xuất hiện cách bờ biển
Trung Quốc chỉ hơn 40 km,
theo hãng tin
Sputnik
.
SCSPI cho biết đây là
“khoảng cách gần nhất mà một
máy bay trinh sát Mỹ tiếp cận
bờ biển Trung Quốc, dựa trên
dữ liệu công khai từ trước đến
nay”.
Cũng theo SCSPI, một máy
bay trinh sát săn tàu ngầm P-8A
và một máy bay do thám điện tử
EP- 3E của Mỹ cũng được phát
hiện tuần tra trên Biển Đông
vào ngày 22-3.
Theo những hình ảnh do
SCSPI chia sẻ về đường bay của
máy bay do thám Mỹ, khu vực
mà máy bay RC-135U tiếp cận
gần nhất là ngoài khơi TP Sán
Đầu, tỉnh Quảng Đông, phía
nam eo biển Đài Loan.
Hồi tháng 7 năm ngoái, một
máy bay P-8APoseidon của hải
quân Mỹ đã bay cách bờ biển
ngoài khơi tỉnh Chiết Giang,
Trung Quốc chỉ hơn 50 km,
ngay phía bắc eo biển Đài Loan.
PHẠMKỲ
Myanmar: Quân đội tung bằng chứng bà Suu Kyi nhận hối lộ
Binh sĩ TrungQuốc tuần tra bên ngoài một nhà thờHồi giáo ở khu tân trị Tân Cương
hồi tháng 11-2018. Ảnh: AP
19
người thiệtmạngvà34
người khác bị thương
trongmột vụ tai nạnxe
buýt ở bang Kaduna,
miềnTây Nigeria ngày
22-3, theo hãng tin
AP
.
Nguyên nhân dẫn tới
vụ tai nạn trên do xe đi
quá tốc độ cho phép,
đồng thời một lốp xe
bất ngờ bị nổ, dẫn đến
việc tài xế không làm
chủ được tốc độ và xe
lao vào một bụi cây
bên đường.
PHẠMKỲ
Ngoài các diễn biến căng thẳng nói trên với TQ, quan hệ
giữa EU với Nga cũng đang bắt đầu có dấu hiệu đi xuống.
Trong cuộc hội đàmvới Bộ trưởngNgoại giaoTQVươngNghị
ngày 22-3, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bô rằng
Moscow từ lâu không có quan hệ với EU như với một tổ chức
mà chỉ quan hệ với từng thành viên đơn lẻ, theo hãng tin
AFP
.
“Tôi nhấn mạnh một lần nữa rằng Moscow không có mối
quan hệ nào với EU như với một tổ chức. Toàn bộ cơ sở hạ
tầng của mối quan hệ đo đã bị các quyết định đơn phương
của Brussels phá hủy. Khi nao EU tự mình thây rằng đã đến
lúc khăc phuc tình trang bất thường này thì Nga sẽ sẵn sàng
tăng cường quan hệ trên cơ sở b nh đẳng, t m kiếm s cân
bằng lợi ích giưa cac bên“ - Ngoại trưởng Nga Lavrov nói.
Ngày 20-3, Eurostat, Cơquan
Thống kê EU công bố số liệu
cho thấy TQ vẫn tiếp tục là đối
tác thương mại lớn nhất của
EU tính đến tháng 1 năm nay.
Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu
hànghóa của EUsangTQtrong
tháng 1 đạt hơn 19 tỉ USD, tăng
6,6%so với cùng kỳ nămngoái,
trongkhi nhậpkhẩu từTQgiảm
3,8%xuống còn hơn 39 tỉ USD.
EU coi trọng hơn
khía cạnh dân chủ,
quyền con người và
nhà nước pháp quyền
và sẵn sàng đòi hỏi
nhiều hơn các đối tác
phải có cùng các giá
trị như vậy.
Trung Quốc - EU khó bằng mặt
bằng lòng
Quan hệ Trung Quốc - EU sau nhiều năm tương đối ổn định nay lại rơi vào căng thẳng khi EU
quyết làm căng vấn đề quyền con người ở khu tự trị Tân Cương.
nghiêm trọng đối với người
Duy Ngô Nhĩ và các nhóm
thiểu số Hồi giáo khác ở Tân
Cương”.
Đáp trả động thái của EU,
TQ ra tuyên bố bác bỏ các cáo
buộc liên quan đến vi phạm
quyền con người hay cưỡng
chế lao động ở Tân Cương.
Phía TQ khẳng định các trại
tập trung này được xây dựng
với mục tiêu cải tạo các phần
tử cực đoan và dạy người dân
kỹ năng nghề nghiệp để hòa
nhập với dân tộc khác. Nước
này đồng thời công bố quyết
định trừng phạt 10 cá nhân EU
(gồm các chính trị gia và học
giả), trong đó có thành viên
Nghị viện châu Âu Reinhard
Butikofer và bốn thực thể mà
theo Bắc Kinh đã “làm tổn
hại nghiêm trọng chủ quyền
và lợi ích của TQ” liên quan
vấn đềTân Cương. Đại sứ EU
tại TQ Nicolas Chapuis cũng
bị Bắc Kinh triệu tập ngay
trong ngày 22-3 để phản đối
các lệnh trừng phạt của EU.
Đại diện cấp cao về an ninh
và chính sách đối ngoại EU
Josep Borrell cho biết lệnh
trừng phạt của Bắc Kinh là
“không thể chấp nhận được”.
“Thay vì thay đổi chính sách
và giải quyết những quan
ngại hợp pháp của chúng
tôi, TQ một lần nữa làm ngơ
và những biện pháp này một
cách rất đáng tiếc và không
thể chấp nhận được. EU sẽ
không nhân nhượng” - ông
Borrell khẳng định. Hà Lan
đã triệu tập đại sứ TQ sau
khi Bắc Kinh thông báo lệnh
trừng phạt. Nghị viện châuÂu
cùng các ngoại trưởng Đức,
Hà Lan, Bỉ và một số nước
khác cũng lên tiếng chỉ trích
Bắc Kinh.
Nguy cơ đổ vỡ
quan hệ thương mại
EU - TQ
Reuters
cho rằng bước đi
nói trên của EU nhiều khả
năng báo hiệu một thời kỳ
mới trong quan hệ với TQ
với ba đặc điểm.
Đầu tiên, EU coi trọng hơn
khía cạnh dân chủ, quyền
con người và nhà nước pháp
quyền và sẵn sàng đòi hỏi
nhiều hơn các đối tác phải
có cùng các giá trị như vậy.
Thứ hai, EU thể hiện tự tin
hơn và không ngại mạnh tay,
nặng lời hơn với TQ. Cuối
cùng, EU đồng hành với Mỹ
và các nước phương Tây
khác trong nỗ lực kìm hãm
ảnh hưởng của TQ để tránh
gây tổn hại đến trật tự thế
giới hiện tại. Về phía TQ,
mọi chuyện liên quan dân
chủ, quyền con người và
nhà nước pháp quyền kiểu
phương Tây đều vô cùng
nhạy cảm đối với nước này
nên Bắc Kinh gần như không
thể nhượng bộ EU.
Điều này dẫn tới quan hệ
hai bên đang hướng tới một
tương lai căng thẳng và khó
khăn, không có lợi cho việc
đàm phán hợp tác trong lĩnh
vực kinh tế - thương mại.
Mặt khác, viễn cảnh này
cũng đang bắt đầu thành hiện
thực khi một số thành viên
Nghị viện châu Âu mới đây
cảnh báo sẽ cân nhắc không
phê duyệt thỏa thuận đầu tư
EU - TQ vì các động thái của
Bắc Kinh, mặc cho việc hai
bên đã có hơn 30 vòng đàm
phán liên tục từ năm 2013
đến nay.
“Việc gỡ bỏ trừng phạt đối
với các nghị sĩ là điều kiện
trước tiên để chúng tôi bắt
đầu các cuộc đối thoại cùng
chính phủ TQ về thỏa thuận
đầu tư này” - bà Kathleen
van Brempt, nghị sĩ thuộc
Liên minh Tiến bộ xã hội và
dân chủ (S&D), nhấn mạnh.
S&D là nhóm chính trị lớn
thứ hai tại Nghị viện châu
Âu với 145 nghị sĩ.
Hồi tháng 12-2020, Chủ
tịch Ủy ban châu ÂU (EC)
Ursula von der Leyen từng
tuyên bố nếu được thông
qua, thỏa thuận này sẽ cho
phép các nhà đầu tư châu Âu
được tiếp cận thị trường TQ
với cơ hội “chưa từng có”.•
Ngày 23-3, hãng tin
Reuters
cho biết
chính quyền quân sự Myanmar đã công
bố video ghi lại lời khai của cựu lãnh đạo
TP Yangon - Phyo Min Thein. Ông Thein
cho biết từng đến thăm Cố vấn nhà nước
Aung San Suu Kyi nhiều lần và đưa tiền
mặt cho bà cùng lời nhắn “bất cứ khi nào
bà cần”. Ngoài tiền mặt, ông Thein còn
khai từng đưa cho bà Suu Kyi vàng miếng
và lụa. Chính quyền quân đội cũng công
bố lời khai của thị trưởng TP Naypyitaw
cáo buộc đảng Liên minh Quốc gia vì dân
chủ (NLD) của bà Suu Kyi có hành vi
gian lận bầu cử bằng cách tạo thêm phiếu
bầu, trong đó một thị trấn có số phiếu bầu
tăng gấp ba lần.
Trước đó, kênh truyền hình nhà nước
Myanmar
MRTV
ngày 17-3 từng phát
sóng thông tin về việc một nhà phát
triển bất động sản lớn ở nước này là ông
Maung Weik thừa nhận từng đưa cho bà
Suu Kyi 550.000 USD một cách bất hợp
pháp vào các năm 2019 và 2020.
Bà Suu Kyi bị bắt sau cuộc chính biến
ngày 1-2 và hiện đang bị giam giữ ở một
nơi không xác định. Quân đội Myanmar
viện dẫn cáo buộc có gian lận trong cuộc
bầu cử tháng 11 năm ngoái để giành
quyền điều hành đất nước từ chính phủ
dân sự. Phe này cũng tuyên bố đang mở
điều tra tham nhũng nhằm vào bà Suu
Kyi, Tổng thống U Win Myint và nhiều
bộ trưởng thuộc đảng NLD. Nếu bị kết tội
tham nhũng, bà Suu Kyi hay ông U Win
Myint có thể đối diện với án tù lên tới 15
năm.
PHẠM KỲ
Máybaydo thámMỹ tiếnsát bờbiểnTrungQuốc
