8
Đô thị -
ThứSáu6-8-2021
KIÊNCƯỜNG
N
gày 3-8,
Pháp Luật TP.HCM
có bài
“Số
phận đường sắt trên cao Bình Triệu -
Hòa Hưng 4.600 tỉ”
phản ánh dự án
được phê duyệt từ năm 2013 nhưng đến nay
không nằm trong danh mục chín tuyến đường
sắt mới được chuẩn bị thực hiện đầu tư giai
đoạn 2021-2030 của Bộ GTVT.
Sau bài viết, nhiều chuyên gia cho rằng
cần xem xét lại tính khả thi của dự án này
bởi nhiều lý do. Đặc biệt theo quy hoạch ga
Bình Triệu là ga cuối cùng của tuyến đường
sắt quốc gia vì vậy ga Hòa Hưng (tức ga Sài
Gòn) sẽ gắn với số phận của tuyến đường sắt
trên cao Bình Triệu - Hòa Hưng.
Kiến trúc sư
KHƯƠNG VĂN MƯỜI
,
nguyên Chủ tịch Hội Kiến trúc sư TP.HCM
Chưa thể làm được!
Theo tôi, ga đường sắt
nằm trong nội đô hay ở
ngoại đô là căn cứ vào
hệ thống giao thông và
phương tiện vận chuyển
giao thông công cộng.
Khi phương tiện giao
thông công cộng không
đảm bảo thì bắt buộc phải đặt ga ở các khu
vực thuận tiện cho người dân.
Nếu kết nối ga Bình Triệu và ga Sài Gòn
bằng đường sắt trên cao thì vướng cốt cao
trình mặt bằng không bằng nhau, vì ga Sài
Gòn thấp hơn ga Bình Triệu từ 5 đến 10 m.
Muốn làm đường sắt trên cao kết nối hai ga
này thì phải nâng ga Sài Gòn lên cao để bằng
với ga Bình Triệu. Nếu có phương án này thì
phía dưới ga Sài Gòn nên là trung tâm thương
mại để khai thác tốt tiềm năng quỹ đất ở đây.
Khi nâng cao ga Sài Gòn thì chúng ta kết nối
ga Bình Triệu bằng một đoạn đường phẳng,
không phải lên xuống dốc ở đầu hai ga nhưng
theo tôi, hiện nay điều đó chưa làm được.
Dự án đường sắt trên cao trước đây quy hoạch
theo dạng chia tải, tức hàng hóa và một phần
hành khách xuống ở ga Bình Triệu, ai có nhu
cầu đi vào nội đô thì đi tiếp về ga Sài Gòn. Tuy
nhiên, hiện nay quy hoạch đã thay đổi, trong
TP.HCMcó34khuđất dọcmetro vàđường cao tốc có thể khai thác
Sở QH-KT TP.HCM vừa có báo cáo gửi UBND TP về việc
rà soát quỹ đất dọc các tuyến metro, cao tốc, vành đai trên
địa bàn TP.
Theo đó, cuối năm 2019, TP đã chỉ đạo nghiên cứu phương
án khai thác quỹ đất dọc theo các tuyến cao tốc, vành đai,
đường sắt đô thị. Qua tổng hợp, sở cho biết hiện nay trên địa
bàn TP có tất cả 34 khu vực đã được đề xuất lập đồ án thiết
kế đô thị riêng tỉ lệ 1/500.
Trong 34 khu vực, có chín đồ án đã được chấp thuận danh
mục, ghi vốn và đang thực hiện, 10/34 đồ án đã được chấp
thuận danh mục nhưng chưa được ghi vốn để triển khai thực
hiện và 15/34 đồ án mới được UBND TP chấp thuận chủ
trương.
Đối với các khu vực dọc tuyến metro số 1, có 11 đồ án quy
hoạch riêng, sở đề xuất rà soát, hoàn tất thủ tục pháp lý về
đăng ký danh mục, thẩm định và trình duyệt tổng dự toán.
Đối với khu vực xung quanh các nhà ga dọc tuyến metro
số 2, có bốn đồ án thiết kế đô thị riêng đã được chấp thuận
danh mục, ghi vốn thực hiện; một đồ án thiết kế đô thị riêng
khu vực xung quanh nhà ga Phạm Văn Hai đang triển khai
thực hiện bước nhiệm vụ.
Dọc metro số 2 còn có ba đồ án thiết kế đô thị riêng khu
vực xung quanh các ga Lê Thị Riêng, Dân Chủ, Hòa Hưng
đang triển khai đấu thầu lựa chọn tư vấn, hai đồ án khu vực
ga Tao Đàn và ga Bảy Hiền được chấp thuận danh mục
nhưng chưa ghi vốn thực hiện.
Một đồ án khu vực trung tâm TP đã được chấp thuận danh
mục, chưa ghi vốn thực hiện và một đồ án thiết kế đô thị
riêng khu vực bờ sông Sài Gòn từ bến Nhà Rồng tới Ba Son
được chấp thuận chủ trương.
KC
Phía trước ga Sài Gòn hiện nay. Ảnh: KC
Vai trò của ga Bình Triệu
trong tương lai
Trong các văn bản trao đổi góp ý của UBND
TP.HCM và Bộ GTVT về dự thảo Quy hoạch
mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm
nhìn đến năm 2050 đều thống nhất ga Bình
Triệu sẽ là ga đầu và ga cuối của tuyến đường
sắt quốc gia. Đoạn đường sắt hiện hữu Bình
Triệu - Hòa Hưng sẽ xem xét tận dụng một
phần để chuyển thành đường sắt đô thị (sau
khi khai thác tuyến đường sắt tốc độ cao từ
ga Thủ Thiêm).
Theo các chuyên gia đô thị, quy hoạch thì
ga Sài Gòn sẽ chỉ nên thành ga đường sắt
dành cho vận chuyển hành khách (không vận
chuyển hàng hóa) và là một hub (trung tâm)
kết nối giao thông công cộng hoặc có thể vừa
khai thác đường sắt vừa khai thác thươngmại.
Lịch sử ga Sài Gòn
Ga Sài Gòn là một nhà ga tàu lửa lớn của
Việt Namtọa lạc tại quận3,TP.HCM, cách trung
tâm TP khoảng 1 km. Hằng năm, vào dịp tết
Nguyênđán và các kỳ nghỉ lễ, ga Sài Gòn là nơi
rất nhiều hành khách tập trung để đi về quê.
Tên ga Sài Gòn do người Pháp xây dựng tại
khu vực Công viên 23-9, gần chợ Bến Thành,
được khánh thành năm1885. Năm1978, thực
hiện chủ trương chỉnh trang quy hoạch đô thị
của UBND TP.HCM, ga Sài Gòn dời về ga Bình
Triệu, đồng thời nâng cấp, tu sửa ga hàng hóa
Hòa Hưng cũ thành ga hành khách Sài Gòn
ngày nay. Tháng 11-1983, ga Sài Gòn hiện
hữu chính thức đi vào hoạt động, khai thác.
Riêng dự án đường sắt trên cao
thì có nhiều phức tạp, chẳng hạn
việc lên xuống thế nào, gửi xe cá
nhân ở đâu… là những vấn đề
không hề đơn giản.
Có nên làm đường sắt trên cao,
giữ lại ga Sài Gòn?
Nhiều ý kiến băn khoăn về việc xây dựng tuyến đường sắt trên cao Bình Triệu - Hòa Hưng và cho rằng
trong tương lai cần thay đổi vai trò của ga Sài Gòn.
tương lai TP.HCM còn có ga ở Thủ Thiêm, lúc
đó hệ thống đường sắt sẽ kết nối tốt hơn, đi cả
về các tỉnh miền Tây…
GS-TS
BÙI XUÂN PHONG
,
Chủ tịch
Hội Kinh tế và Vận tải đường sắt Việt Nam
Phải nghiên cứu, tránh “domino”
đề xuất di dời
Dự án làm đường sắt
trên cao tính toán ga Sài
Gòn vừa làm nhà ga vừa
làm trung tâm thương mại
để kinh doanh, như kiểu
ở Nhật Bản, ga thành một
trung tâm thươngmại nhỏ.
Tuy nhiên, điều này không
dễlàmvìhiệnvướngvềmặt
quyđịnh, nhưđất của đường sắt quốc gia cho thuê
hay kinh doanh thì phải có cơ chế.
Câu chuyện có chuyển ga Sài Gòn ra khỏi nội
đô hay không (nhưởNhaTrang, HàNội…) cũng
từng có nhiều người đề xuất. Theo tôi, di dời ga
Sài Gòn hay giữ lại thì phải có nghiên cứu cụ thể,
phải thấy được mặt lợi thì mới làm, không nó sẽ
theo kiểu “domino” về việc di dời ga ra ngoại ô.
Chúng ta không thể khẳng định nên hay không
nên di dời mà phải có nghiên cứu, hài hòa lợi ích
các bên, lấy mục đích phục vụ nhân dân và nền
kinh tế là chính. Riêng tôi thấy ga nội đô còn có
vai trò kết nối giao thông công cộng, chứ không
phải nói dời là dời được.
Riêng dự án đường sắt trên cao thì có nhiều
phức tạp, chẳng hạn việc lên xuống thế nào, gửi
xe cá nhân ở đâu… là những vấn đề không đơn
giản. Thói quen dùng xe cá nhân của người dân
còn nhiều nên phải nghiên cứu sự hiệu quả của
dự án này.
K i ế n t r ú c s ư
VÕ KIM CƯƠNG
,
nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TP.HCM
Ga Sài Gòn thành ga phụ là hợp lý
Theo tôi, nên quy hoạch ga chính là ở Bình
Triệu, ga Sài Gòn chỉ là ga
phụ, làm ga hành khách,
đưa người có nhu cầu từ
Bình Triệu vào trung tâm
Sài Gòn, có thể hình dung
nhưmetro đi như hiện nay.
Việc giữ hay di dời ga
Sài Gòn lâu nay cũng có
nhiều thảo luận, có nhiều
ý kiến khác nhau, tôi nghĩ cần phải có phân
tích khoa học và cần lưu ý việc vận chuyển
khách vào trung tâm TP sẽ giảm lượng xe kết
nối vào ga ở xa. Hướng quy hoạch này nhiều
nước vẫn làm. Thông thường ở các nước, mục
tiêu đường sắt muốn chạy vào trung tâm là vận
chuyển hành khách, tàu chạy vào đến ga cuối
ở ngoại ô, trả khách và hàng hóa rồi chạy tiếp
vào ga trong trung tâm, tiếp tục trả khách và
chạy ngược ra. Như vậy đường tàu lửa chạy
từ ngoại ô vào trung tâm cũng đồng thời là
đường sắt nội đô.
Theohướngđó thì tôi nghĩ tương lai gaSàiGòn
sẽ là ga phụ, dùng đón, trả hành khách vào trung
tâm, còn ga đường sắt quốc gia là ga BìnhTriệu.
PGS-TS
CHUCÔNGMINH
,
giảng viên
bộ môn Cầu đường Trường ĐH Bách khoa
TP.HCM
Tính toán kỹ việc làm đường sắt
trên cao
Tôichorằnggiaothôngcôngcộngcàngcónhiều
kết nối thì càng tốt, nênquỹ
đất phải giữ lại, nhiều quỹ
đấtthìgiaothôngcôngcộng
càng phát triển.
Quỹđất ởkhuvựcgaSài
Gònlàđấttrongnộiđô,trung
tâm, quỹ đất dành cho giao
thôngcôngcộngtốtnhưvậy
thìchúngtanêntậndụng.Ga
Sài Gòn sau này sẽ thành một hub (trung tâm kết
nối) các loại hìnhgiao thôngcôngcộng rất tiện lợi.
Riêng về dự án đường sắt trên cao, chúng ta cần
lưu ý, khối lượng của tàu lửa đường sắt sẽ nặng
và tất nhiên làmđường này sẽ tốn kémhơn, kể cả
các chi tiết kỹ thuật và giải tỏa bêndưới khi đường
sắt đi trên cao.
Tất nhiên, đường sắt hiệnhữuhiệnnaycónhiều
nútgiaođồngmứclàkhôngthuậnlợi,chúngtacũng
cầngiải quyết trướcmắt câuchuyện lưu thôngqua
các nút giaonày. Chẳnghạnnhư làmcầuvượt cho
đường sắt ở vài nút giao quan trọng nhất để đảm
bảo lưu thông tốt hơn.
