12
Sau tết Nguyên đán, tỉ lệ đi khám hậu COVID-19
tại một số bệnh viện (BV) ở Hà Nội tăng đáng kể. Anh
Nguyễn Hải Huy (40 tuổi, ngụ quận Đống Đa, Hà Nội)
nhiễm COVID-19 từ ngày 15-1, được xác định khỏi ngày
25-1. Thời gian nhiễm virus anh chỉ có các biểu hiện nhẹ
như hắt hơi, sổ mũi, ho húng hắng, đau nhức các khớp.
Tuy nhiên, đến nay anh xuất hiện hụt hơi, đau tức ngực
khi nói câu dài và cảm thấy khó thở khi leo cầu thang.
Triệu chứng về hô hấp là phổ biến
Anh Huy đã đi khám và được các bác sĩ (BS) chẩn đoán
tổn thương phổi kẽ, khả năng liên quan đến COVID-19
có rối loạn thông khí hạn chế. Ngoài kê thuốc điều trị, BS
còn hướng dẫn anh tập thở, vận động để phục hồi chức
năng hô hấp và thể lực.
Theo PGS-TS Phan Thu Phương, Giám đốc Trung tâm
hô hấp BV Bạch Mai, hội chứng COVID-19 kéo dài hay
hội chứng hậu COVID-19 biểu hiện khá đa dạng ở nhiều
cơ quan. Cạnh các triệu chứng hô hấp như ho khan kéo
dài, ho đờm, đau họng, hụt hơi, khó thở, đau tức ngực còn
có biểu hiện về tiêu hóa như buồn nôn, đau thượng vị,
rối loạn tiêu hóa. Về sức khỏe tâm thần có thể thấy mệt
mỏi kéo dài, rối loạn giấc ngủ, mất ngủ, lo lắng, giảm tập
trung, rối loạn cảm xúc; biểu hiện về thần kinh gồm đau
đầu, chóng mặt, mất vị giác, mất khứu giác, giảm trí nhớ
(sương mù não)…
“Các nhóm triệu chứng bất thường theo chuyên khoa
cần được thăm khám và đánh giá về mức độ, đồng thời
cần loại trừ các nguyên nhân gây bệnh khác, trước khi
kết luận thuộc hội chứng hậu COVID-19” - BS Phương
khuyến cáo.
Cũng theo BS Phương, triệu chứng hay gặp sau nhiễm
COVID-19 về hô hấp là nhiều nhất. Một số nghiên cứu
cho thấy ho khan kéo dài, hụt hơi, khó thở là những
triệu chứng dai dẳng và phổ biến, 42%-66% trong vòng
ba tháng sau nhiễm COVID-19. Cạnh đó, sau giai đoạn
COVID-19 cấp tính, 25% bệnh nhân giảm hoạt động thể
lực, 50%-60% bệnh nhân có triệu chứng hô hấp kéo dài
đến khám được chụp X-quang hoặc chụp cắt lớp vi tính
lồng ngực thấy có tổn thương.
“Những tổn thương hay gặp nhất là hình kính mờ,
xơ hóa phổi, viêm phổi tổ chức, dày các vách liên tiểu
thùy, khí phế thũng... Những bất thường này có thể bị bỏ
sót trên phim X-quang ngực thẳng thông thường” - BS
Phương nói và cho biết người có nguy cơ cao mắc hội
chứng hậu COVID-19 là người trên 60 tuổi, có bệnh
nền kèm theo như tăng huyết áp, đái tháo đường, phổi
tắc nghẽn mạn tính, hen, thận mạn tính, gan mạn tính,
máu mạn tính, ung thư, suy giảm miễn dịch… Tiếp đó là
những người có chỉ định liệu pháp ôxy tại nhà, đặc biệt
là nhóm người bệnh nặng phải hỗ trợ thở máy trong thời
gian bị nhiễm COVID-19 và những người chưa tiêm đủ
liều vaccine cơ bản.
Stress quá mức dẫn đến rối loạn tâm thần
TS-BS Thân Mạnh Hùng, Phó Trưởng Khoa cấp cứu
BV Bệnh nhiệt đới trung ương, cho biết rối loạn tâm thần
khá phổ biến trong các vấn đề hậu COVID-19.
BS Hùng dẫn một báo cáo trên thế giới, vào tháng
10-2021, khi tiến hành 21 mẫu phân tích gộp với 47.910
bệnh nhân tham gia cho thấy có khoảng 55 tác dụng phụ
kéo dài của hậu COVID-19, trong đó có rối loạn tâm thần.
Những bệnh nhân này được theo dõi 14-110 ngày kể từ
khi mắc COVID-19 và độ tuổi trung bình 17-87. Ước tính
khoảng 80% bệnh nhân có ít nhất một hoặc nhiều hơn một
triệu chứng liên quan đến hậu COVID-19.
Nghiên cứu cũng cho thấy 13% bệnh nhân COVID-19
có triệu chứng lo âu; 12% chán nản, trầm cảm; 7% trường
hợp cần chăm sóc sức khỏe tâm thần và 6% F0 có vấn
đề tâm thần khác. Ngoài ra còn một số triệu chứng gồm
rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi kéo dài, hội chứng sương mù
não. BS Hùng cũng từng khảo sát trên 107 bệnh nhân
COVID-19 tỉnh táo và có khả năng trả lời, điều trị tại BV,
kết quả có gần 46% bệnh nhân bị rối loạn tâm thần.
“Các rối loạn này có nguyên nhân trực tiếp là do
nhiễm virus SARS-CoV-2 hoặc gián tiếp do tâm lý căng
thẳng trong đại dịch. Khi người bệnh gặp vấn đề căng
thẳng trong COVID-19, cần có phương pháp giúp họ cân
bằng cuộc sống. Họ cần tăng cường giao tiếp với xã hội,
ngủ đủ giấc, hoạt động thể thao giúp máu lưu thông. Nếu
các bài tập đó chưa cải thiện được chất lượng cuộc sống
thì cần tìm đến BV để được hỗ trợ” - BS Hùng khuyên.
Những ảnh hưởng đến tim mạch
Chia sẻ về những ảnh hưởng đến tim mạch sau nhiễm
COVID-19, PGS-TS-BS Phạm Mạnh Hùng, Viện trưởng
Viện Tim mạch Việt Nam, cho biết một số triệu chứng
phổ biến ở những người mắc COVID kéo dài chẳng hạn
như đánh trống ngực, chóng mặt, đau ngực và khó thở…
Hậu COVID-19
có thể xảy ra ngay cả
khi bệnh nhẹ
Chia sẻ về vấn đề này, PGS-
TS Lương Ngọc Khuê, Cục
trưởng Cục Quản lý khám
chữa bệnh, Bộ Y tế, cho biết
các vấn đề liên quan tới hội
chứng hậu COVID-19 đang
được người dân rất quan tâm.
Không giống một số hội
chứng hậu bệnh lý khác có
xu hướng chỉ xảy ra ở những
người đã bị bệnh nặng, hậu
COVID-19 có thể xảy ra với
bất kỳ người nào đã mắc
COVID-19, ngay cả khi bị
bệnh nhẹ. Thậmchí trong thời
gian mắc bệnh, họ không có
triệu chứng thì vẫn có thể bị
hậu COVID-19 và nó có thể
xuất hiện ở mọi lứa tuổi, kể
cả trẻ em. Những người có
bệnh nền thì các vấn đề về
hậu COVID-19 sẽ nhiều và
trầm trọng hơn.
được chụp X-quang hoặc
chụp cắt lớp vi tính lồng
ngực thấy có tổn thương” -
PGS-TS Lương Ngọc Khuê
thông tin.
Có trường hợp xuất hiện
rối loạn tiêu hóa như ăn
không ngon miệng, chán ăn,
đau dạ dày, tiêu chảy; buồn
nôn, nôn, đau thượng vị; rối
loạn vị giác hoặc khứu giác,
phát ban…
Nhiều người gặp các dấu
hiệu về tâm thần như rối
loạn tâm lý, giảm sự tập
trung, lo âu, trầm cảm, bồn
Bác sĩ Trung tâmhô hấp BV BạchMai (HàNội) kiểmtra độ bão hòa ôxy trongmáumaomạch
cho bệnh nhân sau nhiễmCOVID-19. Ảnh: NL
Trước hết, về mặt tâm lý,
chứng kiến thảm họa do đại
dịch gây ra, nhiều người bị
sang chấn tâm lý. Khi đại
dịch bùng phát, rất nhiều
thông tin, hình ảnh xuất hiện
trên mạng, trên các phương
tiện truyền thông, có tích
cực và không tích cực. Do
đó, người bệnh có thể cảm
thấy stress, trầm cảm, lo
âu, mất ngủ, hồi hộp… hậu
COVID-19. Các nghiên cứu
khoa học cũng đã ghi nhận
điều tương tự của người
bệnh mắc các bệnh nan y
hay trong các đại dịch nguy
hiểm trước đó.
Vềmặt thể chất, người bệnh
sau khi đã khỏi COVID-19
có thể gặp phải các di chứng
về mặt cơ năng. Đó là những
tổn thương ở các cơ quan
liên quan. Một số biểu hiện
hậu COVID-19 rất phổ biến
có thể kể đến như các triệu
chứng hô hấp: Khó thở, mệt
mỏi, đau cơ khớp, rụng tóc,
xơ phổi, tim đập nhanh hoặc
đánh trống ngực…
“Thực tế tại Bệnh viện
(BV) Bạch Mai, 50%-60%
những bệnh nhân sau nhiễm
COVID-19 với triệu chứng
hô hấp kéo dài đến khám
Đời sống xã hội -
ThứBa22-3-2022
3nhómbiểuhiệnhay gặpnhất
Các biểu hiện về hô hấp, rối loạn tâm lý và các vấn đề về timmạch là ba nhómbiểu hiện phổ biến saumắc COVID-19.
Hậu COVID-19: Sẽ không
Hầu hết những biến chứng hậu COVID-19 không
gây nguy hiểmhay tử vong, mà chủ yếu ảnh hưởng
đến cuộc sống hằng ngày của người bệnh.
NHƯLOAN
T
háng 10-2021, Tổ chức
Y tế Thế giới (WHO) đã
công bố chính thức về
khái niệm hậu COVID-19
như sau: Hậu COVID-19
xảy ra ở người có tiền sử
nhiễm virus SARS-CoV-2,
thường là ba tháng kể từ khi
bắt đầu mắc COVID-19 với
các triệu chứng và kéo dài
ít nhất hai tháng mà không
thể giải thích bằng chẩn đoán
thay thế.
Cũng theo WHO, hậu
COVID-19 có thể khiến sức
khỏe con người bị suy giảm
kéo dài, có tác động nghiêm
trọng đến khả năng quay
lại làm việc hoặc tham gia
cuộc sống xã hội của người
mắc COVID-19. Họ bị ảnh
hưởng đến sức khỏe tâm
thần và có thể gây ra những
hậu quả kinh tế đáng kể cho
bản thân, gia đình và xã hội.
Hình ảnh phổi của bệnh nhân trên phimX-quang
tại phòng khámhậu COVID-19. Ảnh: NL
