14
Hồ sơ - Phóng sự -
ThứSáu9-11-2018
Ai sẽ thay thế ông Sessions?
Bên cạnh cuộc điều tra Nga, theo nhận định của
Reuters
thì việc ông
Sessions bị sa thải có thể là diễn biến đầu tiên trong nỗ lực thay đổi
nhân sự cấp cao Nhà Trắng của ông Trump nhằm tăng cơ hội tái đắc cử
trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Đây sẽ là cuộc bầu cử mà độ
khó cho ôngTrump tăng lên rất nhiều sau khi Hạ viện thuộc quyền kiểm
soát của đảng Dân chủ.
Trước mắt, ngày 7-11, ông Trump nói vị trí bộ trưởng Tư pháp sẽ tạm
thời doChánhVănphòng BộTưphápWhitaker nắm, người thay thế chính
thức sẽ được ông đề cử sau. Việc phe Cộng hòa kiểm soát Thượng viện
là thuận lợi lớn cho ông Trump thông qua đề cử.
CNN
điểm một số cái tên có thể sẽ thay thế ông Sessions, đó là ông
Whitaker, Tổng Biện lý Noel Francisco, hạ nghị sĩ Cộng hòa John Ratcliffe,
cựu thẩm phán John Michael Luttig, thẩm phán Edith Jones, cựu thẩm
phán Janice Rogers Brown, hạ nghị sĩ Cộng hòaTrey Gowdy, thượng nghị
sĩ Cộng hòa Lindsey Graham.
ĐĂNGKHOA
N
hà Trắng bắt đầu “có biến
lớn” chỉ vài tiếng sau khi
kết quả bầu cử giữa kỳ chính
thức được công bố, đảng Cộng hòa
mất quyền kiểm soát Hạ viện về
tay đảng Dân chủ.
Ngày 7-11, Bộ trưởng Tư pháp
Jeff Sessions phải ra đi ngay lập
tức sau khi bị Tổng thống Donald
Trump sa thải. Người thông báo tin
sa thải cho ông Sessions không phải
ông Trump mà là Chánh Văn phòng
Nhà Trắng John Kelly. Trong bức
thư gửi ông Trump, ông Sessions
ghi mình đã đệ đơn từ chức “theo
yêu cầu của ông”.
Ông Trump chọn người tạm thay
thế ôngSessions làChánhVăn phòng
Bộ Tư pháp Mathew Whitaker và
cho biết sẽ sớm đề cử người thay
thế chính thức.
“Âm mưu rành rành”
Diễn biến này quá bất ngờ dù
trước cuộc bầu cử đã có đồn đoán về
chuyện ra đi của ông Sessions. Ông
Sessions năm nay 71 tuổi, từng là
thượng nghị sĩ trước khi nhận chức
bộ trưởng tư pháp, là người ủng hộ
ông Trump ngay từ khi ông Trump
còn chạy đua tổng thống. Sau khi
vào Nhà Trắng, so với các thành
viên nội các khác, ông Sessions thực
hiện rất nhiều chủ trương của ông
Trump, đảo ngược hàng loạt chính
sách của chính phủ Obama về nhập
cư, cải cách hoạt động cảnh sát và
nhân quyền.
Dù thế, quan hệ giữa ông Sessions
với ông Trump vẫn không suôn sẻ
nhiều tháng nay. Hồi tháng 8, ông
Trump từng chê bai ông Sessions
và ông Sessions đã phản pháo rằng
trong thời gian làm bộ trưởng, ông
sẽ không để Bộ Tư pháp bị chính trị
ảnh hưởng. Theo truyền thông Mỹ,
nguyên nhân lớn là vì cuộc điều tra
khả năng Nga thông đồng vơi đội
tranh cử của ông Trump can thiệp
bầu cửMỹ năm2016. Trong khi ông
Trump cực lực chỉ trích cuộc điều
tra này là “cuộc đi săn phù thủy” thì
ông Sessions vẫn cho rằng cấp dưới
Rosenstein của ông giám sát tốt cuộc
điều tra với thái độ chuyên nghiệp,
CNN
dẫn một nguồn tin thân ông
Sessions cho hay.
Đầu tháng 8, ông Trump từng
viết trên Twitter là ông Sessions cần
chấm dứt cuộc điều tra Nga. Ngay
khi có tin ông Sessions bị sa thải,
nhiều nhân vật Dân chủ hàng đầu
lập tức lên tiếng lo ngại diễn biến
này có liên quan cuộc điều tra Nga.
Trên Twitter, lãnh đạo đảng Dân
chủ tại Hạ viện Nancy Pelosi cho
rằng việc ông Sessions bị sa thải
là một “âm mưu rành rành” nhằm
hủy hoại cuộc điều tra Nga. Hạ
nghị sĩ Dân chủ Jerry Nadler cáo
buộc thẳng chuyện ông Sessions
bị sa thải là một sự can thiệp của
ông Trump với hoạt động của Bộ
Tư pháp và với cuộc điều tra Nga.
Theo ông Nadler, người dân Mỹ
phải có câu trả lời ngay lập tức lý
do ông Trump sa thải ông Sessions.
Ông Nadler tuyên bố sẽ theo đuổi
tìm kiếm giải trình chuyện này một
khi trở thành chủ tịch Ủy ban Tư
pháp Hạ viện vào đầu năm 2019.
Ông Eric Holder, Bộ trưởng Tư
pháp dưới thời chính phủ Obama,
vạch lằn ranh đỏ đối với việc can
thiệp cuộc điều tra: “Bất cứ ai cố
tình can thiệp hay cản trở cuộc điều
tra của ông Muller phải chịu trách
nhiệm. Đây là lằn ranh đỏ. Chúng
ta là đất nước có luật lệ và quy tắc,
không phải tuân theo lợi ích của
một người”.
Dân chủ thắng, tư pháp
Mỹ khủng hoảng?
Phe Dân chủ vừa thắng tại Hạ việnMỹ, ông Trump sa thải bộ
trưởng Tư pháp và tới đây quyền giám sát điều tra Nga sẽ giao
cho người vốn chỉ trích cuộc điều tra này.
Lãnh đạo đảngDân chủ tạiThượng
viện Chuck Schumer nói thời điểm
ông Trump sa thải ông Sessions là
“rất đáng nghi”. Theo ông Schumer,
việc bảo vệ công tố viên đặc biệt
Robert Mueller và cuộc điều tra
Nga rất quan trọng. Ông cảnh báo
sẽ có một cuộc khủng hoảng tư
pháp xảy ra nếu việc ông Sessions
bị sa thải là bước khởi đầu tiến tới
chấm dứt hay cản trở cuộc điều tra
Nga. “Liệu sẽ có một cuộc khủng
hoảng tư pháp khi các đồng nghiệp
Cộng hòa tham gia cùng chúng tôi
ngăn cản tổng thống tạo ra khủng
hoảng” - ông Schumer nói.
Ai sẽ giámsát điều tra Nga?
Chiều 7-11, Thứ trưởng Tư pháp
Rod Rosenstein được gọi đến Nhà
Trắng. ÔngRosenstein là người giám
sát cuộc điều tra khả năng đội tranh
cửcủaôngTrump
thông đồng với
Ngacanthiệpcuộc
bầu cử năm 2016
mà công tố viên
đặc biệt Mueller
đang tiến hành.
Theonguồntincủa
CNN
thì tới đây,
ông Rosenstein
sẽ phải trao lại
quyền giám sát cuộc điều tra Nga
cho Quyền Bộ trưởng Tư pháp
Whitaker.
Đáng chú ý là ôngWhitaker từng
công khai chỉ trích ông Mueller và
cuộc điều tra. Năm ngoái ông này
từng có bài trên
CNN
cảnh báo ông
Mueller sẽ vượt lằn ranh đỏ khi
muốn xem xét các hồ sơ tài chính
liên quan đến ông Trump, kêu gọi
ôngMueller hạn chế quymô điều tra.
Vì thế ngay sau khi nghe được
thông tin này, các nhân vật Dân
chủ cấp cao như bà Pelosi, ông
Schumer lập tức lên tiếng đề nghị
ông Whitaker tránh xa khỏi cuộc
điều tra như ông Sessions đã làm.
Hạ nghị sĩ Dân chủ Adam Schiff,
người được cho sắp tới sẽ trở thành
chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện,
cảnh báo ông Whitaker phải bảo
vệ cuộc điều tra Nga và sự độc lập
của Bộ Tư pháp khỏi sự can thiệp
của ông Trump.
Đáng nói, đảng Cộng hòa cũng
cùng quan điểm. Nói với
CNN
,
một trợ lý đảng Cộng hòa cho biết
quan điểm của các lãnh đạo Cộng
hòa là ông Trump không được
can thiệp sa thải ông Mueller.
Trên Twitter, thượng nghị sĩ Mitt
Romney cho rằng “bắt buộc” phải
để công việc của ông Mueller
được tiếp tục “mà không có cản
trở”. Thượng nghị sĩ Cộng hòa
Lamar Alexander nói “không một
bộ trưởng Tư pháp nào được ngăn
chặn cuộc điều tra”.
Sẽ có khủng hoảng?
Ngày 7-11, tại Nhà Trắng, tại
cuộc họp báo về chủ đề bầu cử
giữa kỳ, ông Trump nói ông đã
có “một chiến thắng gần như toàn
diện” trong cuộc bầu cử này. Theo
CNBC
, từ lời lẽ này và qua việc ông
Trump sa thải ông Sessions có thể
thấy ông Trump biết rõ mình đang
gặp khó khăn lớn.
Với quyền kiểm soát của đảng
Dân chủ, các ủy ban tại Hạ viện
tới đây có thể tiến hành các cuộc
điều tra liên quan đến ông Trump.
Ngay trong ngày 7-11, nhiều nghị
sĩ Dân chủ đã cảnh báo sẽ mở điều
tra về chuyện
hồ sơ thuế của
ông Trump mà
ông từ chối công
khai từ khi còn
là ứng viên tổng
thống. Ngoài ra
còn có khả năng
có xung đột lợi
ích chức vụ, mối
liên quan giữa đội
tranh cử của ông với Nga trong
chiến dịch tranh cử năm 2016.
Tới đây, ông Trump sẽ khó khăn
hơn nhiều trong theo đuổi các chủ
trương đối nội. Đảng Dân chủ cũng
sẽ dùng thế đa số của mình đảo
ngược một số chính sách đối ngoại
của ông Trump và họ sẽ vận động
thực hiện đường lối cứng rắn hơn
với Nga, SaudiArabia và TriềuTiên.
Dù sao thì ông Trump cũng hy
vọng sẽ có không gian hợp tác giữa
ông và đảng Dân chủ như lời ông
nói trong cuộc họp báo ngày 7-11
rằng đây là “tình huống lưỡng đảng
dễ chịu”. Đó có thể là phát triển
hạ tầng, ngăn tăng giá thuốc, thúc
đẩy tái lập cân bằng thương mại
với Trung Quốc. Ông Trump ngày
7-11 có nói bà Pelosi đã nhất trí sẽ
hợp tác với ông, đồng thời cũng nói
ông ủng hộ bà Pelosi quay trở lại
làm chủ tịch Hạ viện. Phần mình,
bà Pelosi cũng nói chủ trương hợp
tác với ông Trump nếu có thể.
Tuy nhiên, điều này không làm
các nhà quan sát bớt lo ngại sự
chia rẽ của Quốc hội cộng với chủ
trương mở rộng quyền hành pháp
của ông Trump có thể sẽ khiến thế
bế tắc trong lập pháp và tình trạng
phân cực chính trị ở Mỹ càng thêm
sâu sắc. •
Ngay trong ngày 7-11,
nhiều nghị sĩ Dân chủ đã
cảnh báo sẽ mở điều tra
về chuyện hồ sơ thuế của
ông Trump mà ông từ
chối công khai từ khi còn
là ứng viên tổng thống.
Tổng thốngMỹ Donald Trump
trong cuộc họp báo chủ đề về
bầu cử giữa kỳ tại Nhà Trắng
ngày 7-11. Ảnh: REUTERS
Quyền Bộ trưởng Tư pháp
MathewWhitaker
(trái)
có thể
là cơn ácmộng với công tố
viên đặc biệt RobertMueller
- người đang lãnh đạo cuộc
điều traNga. Ảnh: AP
