2
Tiêu điểm
Thời sự -
ThứHai 27-4-2020
Thủ tướng chỉ đạo tập trung phát triển kinh tế - xã hội
COVID-19: Tái khởi động kinh
Kinh tế Việt Namvà thế giới sẽ
định hình lại với những phương
thức kinh doanhmới, mà nếu biết
tận dụng cơ hội sẽ có nhiều lợi thế
để tăng tốc và phát triển.
Mọi ngành nghề cần
phải biến thị trường
nội địa có 100 triệu
dân trở thành thị
trường lõi, đảm bảo
nền kinh tế không bị
nhào lộn.
PHƯƠNGMINH-QUANGHUY
D
ịch COVID-19 tạo
khủng hoảng lớn trên
thế giới. Kinh tế Việt
Nam (VN) phải chuẩn bị gì
để vượt qua khó khăn?
Trao đổi với
Pháp Luật
TP.HCM
, chuyên gia kinh tế
Trần Thanh Hải cho hay: Có
nhiều kịch bản nhưng việc
tạo điều kiện cho các doanh
nghiệp (DN) duy trì hoạt
động, chủ động thích ứng
dịch chuyển sản xuất, đầu tư
công... phù hợp với các điều
kiện của VN là những bước
đi mà Nhà nước và các DN
cần chú trọng thực hiện.
“Chìa khóa” nội lực và
nhân lực công nghệ
.
Phóngviên
:
Thưaông, ảnh
hưởng củadịchCOVID-19 lần
này tạo ra những khác biệt
nào so với các cuộc khủng
hoảng kinh tế trước đây?
+ Ông
Trần Thanh Hải
:
Có thể xem dịch COVID-19
là khủng
hoảngkinh
tế lớn trên
thế giới và
nhiềuthông
tinchorằng
nó tương
đương với
hai cuộc khủng hoảng năm
1929-1930 và 2007-2008.
Tuynhiên, khủnghoảngkinh
tế do đại dịch COVID-19 có
những khác biệt, vì hai cuộc
khủng hoảng trước đây (khủng
hoảng thừa và tín dụng dưới
chuẩn củaMỹ) là do con người
tạo ra và có phương thức đối
phó. Nhưng với COVID-19
thì đây là do thiên tai và đến
nay cũng chưa có phương
thức hữu hiệu đối phó với nó.
Khác biệt thứ hai là công
nghệ 4.0 đã đi vào từng ngóc
ngách trong xã hội. Cụ thể,
con người không cần tiếp xúc
trực tiếp vẫn giải quyết được
công việc, có thể thanh toán
mà không cần tiền mặt…nên
phần nào hạn chế nhiều tác
động tiêu cực từ thiên tai này.
Với hai điểm khác biệt căn
bản trên, việc phục hồi kinh tế
sau COVID-19 cũng sẽ khác.
.
VN có độ mở kinh tế lớn,
chúng ta phụ thuộc khá nhiều
vào dịch vụ, du lịch và xuất
khẩu, mà nhiều nước đang
trong tâm dịch chưa mở cửa,
Chính phủ cần
kiến tạo đúng nghĩa
Từ năm 2016, VN có chủ
trương là chính phủ kiến tạo,
trong đó Chính phủ tạo ra
hành lang pháp lý cho những
DN thực sựmạnh, làmăn đàng
hoàng phát triển. Còn những
DN lươn lẹo, lợi dụng các chính
sách để trục lợi thì không tồn
tại và phát triển được.
Vớichủtrươngkiếntạoxuyên
suốt như vậy thì giai đoạn hiện
nay cũng là cơ hội sàng lọc
được những DN mà nói theo
lý thuyết kinh tế là những DN
có lợi thế cạnh tranh, lợi thế
so sánh lâu dài, khi được đặt
trong khung chính phủ kiến
tạo sẽ phát triển rất tốt.
Dođó,nhữngngườilàmchính
sách phải hết sức công tâm,
đừng cài cắm các lợi ích của
mìnhvàocácvănbảnbanhành.
điều này thách thức thế nào
cho nền kinh tế?
+ Trong dịch COVID-19,
chúng ta đã chứng kiến ngành
du lịch, vận tải, hàng không,
bán lẻ… gặp cuộc khủng
hoảng chưa từng có, nhiều
ngành tăng trưởng lao dốc
về số âm.
Với những ngành có độ mở
nhiều, liên quan đến thế giới
như xuất khẩu, du lịch, đầu
tư quốc tế… thì chúng ta có
cố gắng thế nào cũng chưa đủ
vì còn chờ sự cải thiện ở môi
trường thương mại và đầu tư
của thế giới.
Chẳng hạn, chúng ta đã có
nhiều động thái thu hút du
khách nhưng Mỹ, châu Âu,
Singapore… còn đóng cửa
thì khó khăn vẫn tồn tại cho
ngành du lịch và hàng không.
Dovậy, theo tôi, khônngoan
nhất vẫn là chọn những ngành
nghề có thể làm được, phục
vụ được cho thị trường trong
nước trước. Mọi ngành nghề
cần phải biến thị trường nội
địa có 100 triệu dân trở thành
thị trường lõi, đảm bảo nền
kinh tế không bị nhào lộn.
.
Với những yếu tố khác
biệt của khủng hoảng dịch
COVID-19 và thách thức đặt
ra thì việc vận hành kinh tế
VN phải tiến hành ra sao?
+ Trong các cuộc khủng
hoảng kinh tế, bất kỳ nhà nước
nào cũng cần có chính sách,
mà thông thường áp dụng cả
chính sách tài khóa lẫn chính
sách tiền tệ. Đây là công cụ
truyền thống mà mọi chính
phủ trên thế giới đều thực thi
và VN không ngoại lệ.
Với chính sách tiền tệ thì
VN đang tiến hành hỗ trợ
nền kinh tế bằng các cách
như giãn nợ, không chuyển
các nhóm nợ ở các tổ chức
tín dụng để không làm tăng
nợ xấu, cấp tín dụng ưu đãi
chomột số nhómngành, giãn,
chậm nộp thuế…
Nhưng quan trọng hơn là
Nhà nước đẩy mạnh chính
sách tài khóa thông qua đầu
tư công, một giải pháp bù đắp
thiếu hụt động lực tăng trưởng
trong năm 2020 và cũng là
động lực tăng trưởng dài hạn.
Năm nay, Chính phủ đã
xác định vốn cho đầu tư với
gần 700.000 tỉ đồng tập trung
vào đầu tư cơ sở hạ tầng để
phát triển kinh tế hàng hóa và
lưu thông hàng hóa, thu hút
du lịch, thu hút đầu tư nước
ngoài, đây là điều đúng. Tuy
nhiên, để đầu tư công tạo ra
sự khác biệt và sức bật, lan
tỏa thì ngoài đầu tư cơ sở
hạ tầng, chúng ta nên đầu
tư vào những lĩnh vực như
công nghệ sinh học, công
nghệ y sinh học và tập trung
đẩy mạnh công nghệ thông
tin để đi tắt đón đầu.
Điều quan trọng nữa là đầu
tư vào nguồn nhân lực, vì suy
cho cùng, muốn phát triển
mạnh mẽ các công nghệ trên
đều nằm ở con người. Trong
điều kiệnVN dân số trẻ, thích
tìm tòi cái mới, khả năng toán
học tốt thì việc đầu tư này rất
phù hợp, nó không thâmdụng
nhiều vốn mà thâm dụng lao
động, thâm dụng trí tuệ.
Phải chuẩn bị
nhiều kịch bản
.
Ông có lo ngại các chính
sách liệu có sự chệch choạc
nào khi đi vào thực tế?
+ Tôi cũng hơi lo vì trong
gói đầu tư công 700.000 tỉ
đồng này, nếu chú ý thấy có
10% chuyển từ hình thức đối
tác công tư (PPP) sang đầu
tư công thuần túy.
Kinh nghiệm của cuộc
khủng hoảng 2007-2008 kéo
dài đến năm 2011, VN mới
đầu siết đầu tư công, sau bung
đầu tư công quá trễ và hệ quả
dẫn đến sau thời điểm 2011
đã đẩy hệ số ICOR (hiệu quả
sử dụng vốn) lên cực cao và
gây ra lãng phí. Hệ lụy từ các
“quả đấm thép” thời kỳ đó
vẫn còn đang phải giải quyết.
Tôi cho rằng đầu tư công
nên đẩy mạnh nhưng nếu duy
trì đầu tư công 100% e rằng
dẫn theo nhiều vết xe đổ như
bao lần trước.
Do đó, đẩy mạnh đầu tư
công nhưng vẫn cần sự tham
gia nhiều lực lượng xã hội để
đảm bảo được đấu thầu lành
mạnh, cạnh tranh và đảm bảo
hiệu quả đầu tư. Sự kiểm soát
chéo sẽ làm hiệu quả tăng lên
gấp nhiều lần.
Khi xem xét các chính sách
tiền tệ mà Chính phủ đang áp
dụng hỗ trợ DN, tôi thấy rằng
hầu như 99% DN đều được
hưởng lợi từ chính sách này.
Việc cào bằng là không đúng,
vì thực tế có những ngành
thiệt hại nhiều, những ngành
thiệt hại ít.
Do đó, hỗ trợ DN bằng
chính sách tiền tệ cần phải
chọn lọc, đặc biệt nên ưu
tiên cho những ngành nào sử
dụng nhiều lao động, những
ngành tác động trực tiếp đến
nông nghiệp, nông thôn và
nông dân.
.
Dưới góc nhìn của ông,
kịch bản tăng trưởng kinh tế
VN trong năm nay theo mô
hình nào?
+Nhiềungười cho rằngkinh
tế VN hậu dịch COVID-19
sẽ đi theo hình chữ V nhưng
tôi cho rằng đó là đánh giá
hơi lạc quan. Bởi dịch bệnh
COVID-19 chưa có phương
hướng giải quyết cụ thể,
vaccine chưa có…Tôi cho là
kinh tế VN sẽ có nhiều điểm
W trong năm 2020. Tức có
những lúc tăng trưởng nhưng
cũng có lúc điều chỉnh lại và
cuối cùng tăng trưởng.
Sự ảnh hưởng của thiên tai,
dịch bệnh còn lớn, chúng ta
phải chuẩn bị kịch bản cho
nhiều điểm đáy của W và có
các kịch bản để thoát đáy,
phát triển.•
Trong Chỉ thị 19, Thủ tướng nêu: Các bộ, cơ
quan liên quan, UBND tỉnh, thành tập trung
chỉ đạo thực hiện các biện pháp phát triển
kinh tế - xã hội.
+BộCôngThương, các bộ, ngành liênquan
tập trung, khẩn trương thúc đẩy việc ký kết
các hợp đồng xuất khẩu với các nước EVFTA;
chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện cần thiết,
hàng hóa, nhất là các hàng hóa có lợi thế và
tiềm năng xuất khẩu để triển khai ngay sau
khi các nước dỡ bỏ phong tỏa, mở cửa trở lại.
Tiếp tục rà soát, bảo đảm nguồn cung và
vận chuyển, cung ứng nguyên vật liệu đầu
vào cho sản xuất, xuất khẩu.
Thúc đẩy phát triển thị trường nội địa, có
các biện pháp kích cầu, đẩy mạnh tiêu dùng,
nhất là thương mại điện tử, hệ thống bán lẻ,
đảm bảo đủ hàng hóa thiết yếu cho người
dân trong mọi tình huống; dần từng bước
mở lại du lịch nội địa.
Chủ động nghiên cứu, xây dựng phương
án khởi động lại các hoạt động kinh tế - xã
hội, đảm bảo nguyên tắc an toàn phòng,
chống dịch.
+ Các bộ LĐ-TB&XH, Tài chính, UBND các
tỉnh, thành khẩn trương triển khai thực hiện
các biện pháp bảo đảm an sinh xã hội theo
Nghị quyết số 42 ngày 9-4-2020 của Chính
phủ về các biện pháp hỗ trợ người dân gặp
khó khăn do đại dịch COVID-19…
Du lịch là ngành bị ảnh hưởng nặng nhất và cũng là ngành hồi phục chậmnhất vì dịch COVID-19. Trong ảnh: Bạn trẻ phát khẩu trang
cho khách du lịch đến thamquan TP.HCMtrongmùa dịch. Ảnh: HOÀNGGIANG
