5
Kỷ niệm 45 năm thống nhất đất nước (30-4-1975 – 30-4-2020)
Vợ chồng ông
Trần Văn Tần
tìmvề chiến
trường xưa và
thắp nhang
cho những
đồng đội đã
hy sinh.
Ảnh: TƯ LIỆU
Khi vào trận chiến,
những người lính
luôn xác định sẽ hy
sinh bất cứ lúc nào
bởi chiến tranh, bom
đạn nào có chừa ai
bao giờ.
Chiến sĩ “Trung đoàn thép”:
Thà hy sinh, quyết không hàng!
Mấymươi nămqua, những ký ức về một thời chiến trận khốc liệt mà quật cường vẫn nguyên vẹn trong
tâm trí của những người lính “Trung đoàn thép” Ba Gia ngày nào.
TÂMAN
M
ùa hè đỏ lửa năm
1965, Quảng Ngãi
nóng như rang. Nằm
trong hầm nghỉ ngơi trước
trận đánh, hai chiến sĩ trẻ
Trần Văn Tần và PhạmNgọc
Mân (Trung đoàn Ba Gia,
Sư đoàn Bộ binh 2, Quân
khu 5) trằn trọc, bồn chồn
không yên.
Nghe tiếng máy bay địch
gầm rú phía xa, Mân quay
sang nói với người bạn thân:
“Tần ơi, sau này hòa bình
rồi, liệu tau và mi còn gặp
lại nhau nữa không?”. “Trời,
mi nghĩ linh tinh chi rứa.
Tranh thủ ngủ đi, mai còn có
sức chiến đấu” - Tần trách
bạn gở miệng rồi trở mình,
nằm quay lưng lại phía bạn.
Đêm hôm ấy, hai người họ
chẳng thể chợp mắt vì linh
tính mách bảo về một điều
chẳng lành. Hôm sau, Mân
ngã xuống ở tuổi đôi mươi
trong một trận đánh ác liệt.
Thà hy sinh chứ
nhất quyết không
đầu hàng
“Chiến tranh khốc liệt,
bom đạn nào chừa ai nên
chuyện nay sống mai chết là
bình thường. Khi vào trận,
chúng tôi luôn xác định sẽ
hy sinh bất cứ lúc nào. Có
lẽ vì thế mà linh cảm của
người lính thời ấy về cái
chết thường rất chính xác.
Mãi hơn 30 năm sau tôi mới
tìm được Mân để thắp cho
ông ấy nén nhang” - lật giở
những tấm ảnh cũ, ông Tần
(năm nay đã bước vào tuổi
75) bồi hồi nhớ.
Chàng thanh niên Trần
Văn Tần vốn tham gia hoạt
động chính trị tại Biệt khu
đô thành Sài Gòn - Chợ Lớn.
Sau khi bị địch bắt và tuyên
phạt một năm tù treo (tháng
10-1964), ông trốn khỏi Sài
Gòn, tiếp tục chiến đấu và
trở thành chiến sĩ của Đại
đội 12 ly 8 thuộc Trung đoàn
Ba Gia năm 1965. Tham gia
nhiều trận đánh ác liệt, gian
khổ, bao lần ông Tần tưởng
cầm chắc cái chết nhưng nhờ
đồng đội bảo vệ, nhờ nhân
dân cưumangmà ông đã may
mắn sống sót. Và trận đánh
Khánh Thượng có lẽ là ký ức,
là nỗi đau ám ảnh người lính
già đến mãi sau này.
ÔngTần kể ngày 1-4-1966,
trung đoàn hành quân ra
Trung đoàn thép và những trận đánh
làm địch khiếp vía
Trungđoàn BaGia được thành lậpngày 20-11-1963, là đơn
vị chủ lực đầu tiên của Quân khu 5 trong kháng chiến chống
Mỹ cứu nước. Trung đoàn đã tham gia tác chiến hàng ngàn
trận lớn nhỏ và lập nên nhiều chiến công vang dội như trận
Ba Gia, VạnTường, Hội Đức, ĐồngDương, Đường 9 NamLào.
Đặc biệt là trận Đồi tranh Quang Thạnh 1967 (thuộc xã Sơn
Kim, huyện Sơn Tịnh, Quảng Ngãi), đánh vào cứ điểm quân
sự của liên quân Mỹ - Nam Triều Tiên.
Cứ điểm này do Tiểu đoàn 3 thuộc Lữ đoàn Rồng Xanh
và một đại đội của Lữ đoàn Mãnh Hổ khét tiếng tàn bạo
chốt giữ. Kết thúc trận đánh, Đồi tranh Quang Thạnh bị tiêu
diệt, quân địch đóng ở Khánh Mỹ, Hòn Ngang, Hòn Dọc hốt
hoảng bỏ chạy.
Sau những chiến công này, trung đoàn được mệnh danh
là “Trung đoàn thép”, còn lính Mỹ thì gọi đơn vị là “Đệ nhất
trung đoàn tinh luyệnViệt Cộng”.Trong thời gian 1972-1979,
đơn vị đã ba lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực
lượng vũ trang nhân dân.
Dù quen với bom đạn, chết
chóc nhưng khung cảnh của
trận đánh KhánhThượng ngày
hômấy luôn khiến tôi ámảnh.
Chúngtôicùngbàcontìmkiếm
nhữngngười còn sốngvà chôn
cất những đồng đội đã hy sinh
nhưnglàmkhôngxuểvìhysinh
nhiều quá.
Ông
NGUYỄN HỮU LONG
,
nguyên là quân y Trung đoàn Ba Gia
Quảng Nam sau thời gian
dài ở Quảng Ngãi. Đến thôn
Khánh Thượng (nay là xã
Tịnh Bình, huyện Sơn Tịnh,
Quảng Ngãi) thì đơn vị hỏa
lực của ông tạm nghỉ, bộ đội
bố trí ở trong nhà dân. Tuy
nhiên, thông tin địa điểm
đóng quân của đơn vị đã bị
lọt vào tai địch.
Khoảng 1 giờ sáng, địch
dội pháo dồn dập, phía trên
máy bay ào ạt ném bom vào
các vị trí được chỉ điểm. Tiếp
đó, một tiểu đoàn của địch
cũng tấn công đơn vị. Bị tấn
công bất ngờ nhưng bộ đội
đã chiến đấu cảm tử, tiêu diệt
nhiều sinh lực địch khiến họ
phải co cụm, chờ tiếp viện.
“Đơn vị hy sinh gần hết.
Tôi bị một viên đạn xuyên
ngực, máu chảy ròng ròng.
Thấy vậy, anh Mười (Đại đội
phó Đại đội 12 ly 8 - PV)
kêu tôi tìm chỗ nằm rồi ra
lệnh tiếp tục chiến đấu. Tôi
ráng lết đến một cái hầm của
dân thì ngất xỉu, không biết
gì nữa” - ông Tần kể.
Chiều hôm đó, ông Tần
tỉnh lại thì thấy hai đồng đội
khác là ông Nha (quê Hiệp
Đức) và ông Toại (quê Thăng
Bình, Quảng Nam) bị thương
rất nặng. Cả ba không còn
một viên đạn nên xác định
cùng nhau hy sinh nếu địch
phát hiện, chứ nhất quyết
không chịu đầu hàng. Lát
sau, có hai lính Mỹ tiến về
phía họ rồi liên tiếp xả súng
khiến ông Nha và ông Toại
hy sinh. Ông Tần nằm trong
hầm nên thoát chết.
“Sau đó, tôi được bà con
phát hiện và dìu về trạm gác.
Họ đổ nước đường vàomiệng
nhưng tôi dần lịm đi do bị
mất quá nhiều máu. Người
ta tưởng tôi đã hy sinh nên
bảo nhau mang đi chôn. May
thay, anh Quang (anh họ ông
Tần - PV) chạy đến áp tai
vào ngực, thấy tôi vẫn còn
thoi thóp nên đưa đi trạm xá
phẫu thuật. Nhờ thế mà tôi
may mắn sống sót lần thứ ba
và tiếp tục chiến đấu” - ông
Tần xúc động.
Ngồi bên cạnh, ôngNguyễn
Hữu Long (nguyên là quân
y Trung đoàn Ba Gia) cũng
bồi hồi khi nghe đồng đội kể
về trận Khánh Thượng. Ông
bảo do có người chỉ điểm
nên địch bao vây, tấn công
quá bất ngờ trong khi lực
lượng bộ binh của ta đang ở
xa, không chi viện kịp. Đến
khi ta tổ chức đánh giải vây
thì chúng lập tức rút quân.
Đi tìm đồng đội
và ngày giỗ chung
tháng 7
Trong khói lửa chiến tranh,
những người lính Ba Gia trải
qua biết bao gian khổ, thiếu
thốn, có khi phải chia nhau
từng vắt cơm, mẩu lương khô
bé tẹo, thậm chí ăn lá rừng
để có sức chiến đấu. Cũng
chính năm tháng gian nan ấy,
họ đã để lại bao câu chuyện
đẹp về tình người ngay cả
với phía địch ở chiến trường.
Ông Tần kể rằng có lần
đang chuẩn bị hành quân thì
ông phát hiện một người lính
phía địch từ dưới suối chui
lên, trên người chỉ mặc mỗi
đồ lót. Người này giơ tay
hàng rồi khẩn khoản xin đồ
ăn và nói nằm chờ cứu viện
nhưng mãi không thấy. “10
ngày rồi em chưa có gì bỏ
bụng. Em đói quá, em xin
hàng!” - giọng người này
rệu rã. Thương tình, ông đã
chia cho người lính đó nửa
vắt cơm và anh ta ăn một
cách ngon lành.
Theo những người lính
Ba Gia, truyền thống khoan
dung, nhân nghĩa và tính
chính nghĩa là một trong
những yếu tố giúp chúng ta
có được sự ủng hộ của nhân
dân và bạn bè quốc tế trong
các cuộc đấu tranh chống
ngoại xâm.
Sau giải phóng miền Nam,
ông Tần còn làm nhiệm vụ
tại Campuchia 10 năm trước
khi về làm chủ nhiệm hậu cần
Tỉnh đội Quảng Nam - Đà
Nẵng. Năm 1993, ông về hưu
và bắt đầu hành trình đi tìm
những đồng đội nằm lại chiến
trường. Năm 2008, ông vận
động anh em, bạn bè, đồng
đội số tiền 40 triệu đồng để
xây dựng bia tưởng niệmđồng
đội đã ngã xuống trong trận
chiến Khánh Thượng năm
xưa. Ông và gia đình cũng
thường tổ chức giỗ chung
cho những đồng đội không
còn người thân vào tháng 7
hằng năm.•
Tiêu điểm
Ông Trần Văn
Tần nhớ lại
trận chiến
tại Khánh
Thượng năm
xưa. Ảnh: T.AN
