16
VĨ CƯỜNG
P
hát hiện từ tháng 10-2022,
biến thể phụXBB.1.5mới
thuộc biến thể Omicron
- được đặt tên là Kraken -
hiện là dòng biến thể gây
dịch COVID-19 chủ đạo
tại Mỹ và đã lan rộng sang
ít nhất 25 quốc gia và vùng
lãnh thổ khác, theo cập nhật
của Tổ chức Y tế Thế giới
(WHO). Hiện chưa rõ liệu
XBB.1.5 có gây ra làn sóng
lây nhiễm trên toàn thế giới
hay không, song chính quyền
một số quốc gia đã bắt đầu
đưa ra thông báo với người
dân về các các biện pháp y
tế phòng ngừa.
Biến thể lây lan
nhanh nhất từ trước
đến nay
Tờ
South China Morning
Post
cho biết trong cuộc họp
báo về tình hình đại dịch toàn
cầu của WHO hồi đầu tuần
này, trưởng nhóm nghiên
cứu về COVID-19 - TS
Maria Van Kerkhove tuyên
bố XBB.1.5 đang là biến thể
lây lan nhanh nhất trong các
biến thể SARS-CoV-2 từng
được phát hiện. Biến thể này
có những đặc điểm di truyền
học giống các biến thể phụ
khác của biến thể Omicron
nhưng có một số điểm vượt
trội hơn như khả năng bám
dính và xâm nhập tế bào cơ
thể người tốt hơn.
Bên cạnh đó, XBB.1.5 cũng
được cho là có khả năng lẩn
tránh kháng thể tốt hơn do
có nhiều thay đổi trong cấu
trúc protein gai - vốn là mục
tiêu mà các vaccine ngừa
dịch thường nhắm đến. Dù
nhiễm mới trên toàn thế giới
nhưng đây chưa phải con số
thực tế bởi hoạt động theo dõi
bệnh nhân không được chú
trọng nhiều như trước” - bà
Van Kerkhove nói.
Ở Mỹ, tỉ lệ các ca nhiễm
XBB.1.5 đã tăng gấp đôi chỉ
sau một tuần, nhanh chóng
đưa dòng phụ này trở thành
dòng lây lan nhanh nhất tại
Mỹ. Đến nay, XBB.1.5 đã
gây ra gần 28% các ca mới
được giải mã gene tại Mỹ, dù
chỉ mới đầu tháng 12-2022 tỉ
lệ này là khoảng 1%. Ở các
bang vùng đông bắc, biến thể
phụ gây ra khoảng 75% số
ca nhiễm mới, theo tờ
The
Washington Post
.
Nhiều quốc gia đang theo
dõi và chuẩn bị cho kịch
bản xấu nhất là xảy ra một
đợt bùng phát nghiêm trọng
mới. Trước mắt, nhiều nước
hối thúc người dân quay lại
biện pháp phòng dịch như
đeo khẩu trang và khử khuẩn
thường xuyên, cũng như tiêm
liều vaccine ngừa COVID-19
tăng cường cho nhóm dễ bị
tổn thương như người cao
tuổi và người có hệ miễn dịch
suy giảm. Đơn cử, quan chức
cấp cao về tình trạng khẩn
cấp của WHO tại châu Âu
Catherine Smallwood ngày
10-1 đã đề nghị người dân
các nước ở đây nên đeo khẩu
trang tại những nơi có rủi ro
cao lây truyền COVID-19, ví
dụ như trên các chuyến bay
đường dài.
TS Pavitra Roychoudhury
thuộc Trung tâm nghiên cứu
ung thư và các bệnh truyền
nhiễmFred Hutchinson (Mỹ)
cũng nhấn mạnh thêm rằng
người dân Mỹ khi đi vào nơi
đông người hoặc đi vào khu
vực trong nhà cần nhớ đeo
khẩu trang vì đây là biện
pháp hữu hiệu nhất chống
lại mọi loại virus gây bệnh
truyền nhiễm và các biến thể
SARS-CoV-2.
“Cũng cần tránh những
khônggiankhông thông thoáng
và tránh tiếp xúc với người
khác nếu cảm thấy mình đã
bị nhiễm bệnh để giúp phá
vỡ dây chuyền lây lan của
virus. Virus càng phát tán
thì sẽ càng nhiều biến thể
khác xuất hiện thêm” - bà
Roychoudhury nói.•
• Hàn Quốc
: Cảnh sát Hàn Quốc
ngày 10-1 thông báo đã kết thúc
cuộc điều tra giẫm đạp chết người
ở khu Itaewon hồi tháng 10-2022
và sẽ công bố kết quả điều tra vào
ngày 13-1, theo hãng thông tấn
Yonhap
. Đội điều tra đã chuyển 10
nghi phạm, trong đó có ông Lee Im-
jae, cựu trưởng Đồn cảnh sát quận
Yongsan và bà Park Hee-young,
chánh Văn phòng quận Yongsan,
cho các công tố viên. Các quan
chức Bộ Nội vụ và chính quyền TP
Seoul không bị cáo buộc do không
có cơ sở pháp lý.
• Hy Lạp
: Cựu vương Hy Lạp
Constantine II
(ảnh)
- người có
chín năm trị vì Hy Lạp và là vị
vua cuối cùng của nước này - đã
qua đời hôm 10-1 ở tuổi 82 do đột
quỵ, theo tờ
The Guardian
. Cựu
vương Constantine II là con trai
duy nhất của Vua Paul và Nữ hoàng
Frederica của Hy Lạp. Ông lên ngôi
năm 1964 sau khi cha ông qua đời.
Tuy nhiên, triều đại của ông kết
thúc sau cuộc đảo chính quân sự
vào tháng 4-1967.
PHẠM KỲ
Thế giới 24 giờ
Quốc tế -
ThứNăm12-1-2023
vậy, điều này không có nghĩa
là các loại vaccine hiện nay
không có hiệu quả với biến
thể mới. Theo tạp chí
New
Scientist
, TS Stuart Ray
thuộc ĐH Johns Hopkins
(Mỹ) cho biết các bằng
chứng khoa học tới nay vẫn
cho thấy những người tiêm
đủ ít nhất hai liều vaccine
ít có khả năng nhiễm bệnh,
hoặc nếu nhiễm bệnh thì ít
trở nặng và tử vong hơn so
với những người tiêm không
đủ liều - áp dụng cho mọi
loại biến thể mới và cũ.
TS Bruce Hirsch thuộc
ĐHNorth Shore ở NewYork
(Mỹ) cũng xác nhận rằng
kháng thể của vaccine tuy
được thiết kế để bảo vệ cơ
thể trước những biến thể cũ
vẫn có thể được kích hoạt và
tăng lên khi tiếp xúc những
biến thể mới như XBB.1.5,
kể cả khi mức độ trùng khớp
về cấu trúc gene không đạt
100%.
Cần duy trì mức độ
cảnh giác
TheoTSMariaVanKerkhove,
hiện tại giới khoa học vẫn
đang nghiên cứu thêm về
mức độ rủi ro và độ nguy
hiểm của biến thể XBB1.5,
do đó người dân không nên
quá lo lắng. Tuy nhiên, với
việc biến thể này lây lan rất
nhanh, khả năng quá tải hệ
thống y tế là rất cao, đòi hỏi
sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ phía
chính quyền các nước nếu
các đợt dịch mới xuất hiện.
“WHO hiện chưa có bằng
chứng cho thấy XBB.1.5 có
thể gây bệnh nặng hơn so với
những biến thể đã biết trước
đó. Tuy nhiên, tình trạng số
ca nhiễm XBB.1.5 tăng đột
biến một lần nữa cho thấy thế
giới vẫn cần phải cảnh giác
với COVID-19. Chỉ trong
tháng 12-2022, WHO đã
nhận báo cáo hơn 13 triệu ca
Hành khách tại sân bay Heathrowở thủ đô London, Anh hồi tháng 12-2022. Ảnh: REUTERS
Ngày 10-1, một nhóm chuyên gia Liên Hợp
Quốc (LHQ) cho biết tầng ozone của Trái đất
đang trên đà phục hồi và sẽ đóng lại hoàn toàn
trong chưa đầy bốn thập niên tới nhờ thành công
của loài người trong nỗ lực giải quyết vấn đề sử
dụng các hóa chất độc hại, theo đài
RT
.
Cụ thể, hội đồng chuyên gia LHQ, gồm các nhà
nghiên cứu từ một số tổ chức toàn cầu nổi tiếng, đã
xác nhận rằng Nghị định thư Montreal năm 1987 -
một thỏa thuận môi trường mang tính bước ngoặt
nhằm điều chỉnh các chất ảnh hưởng xấu đến tầng
ozone - đang đạt được hiệu quả như dự kiến.
Báo cáo mới nhất của nhóm chuyên gia cho
thấy con người đã loại bỏ gần 99% các chất cấm
gây hại cho tầng ozone. Và kết quả đem lại cực
kỳ khả quan khi lá chắn ozone ở tầng bình lưu
phía trên đang dần hồi phục, giúp giảm sự tiếp
xúc của con người với tia cực tím. Trong cùng
khoảng thời gian này, sự phục hồi tầng ozone ở
hai khu vực Bắc cực và Nam cực, vốn có lớp lá
chắn ozone mỏng nhất, dự kiến sẽ đạt ngưỡng lần
lượt vào năm 2045 và 2066. Theo báo cáo của
nhóm chuyên gia, nếu nhân loại tiếp tục các chính
sách hiện tại, lá chắn ozone sẽ được khôi phục về
mức năm 1980 vào năm 2040.
PHẠM KỲ
Dự báo tình hình dịch COVID-19
trong năm 2023
Tờ
The Hill
dẫn lời một số chuyên gia WHO cho biết nỗ
lực chống dịch của thế giới trong năm2023 hiệu quả ra sao
sẽ phụ thuộc vào bức tranh miễn dịch của cộng đồng, tức
là phụ thuộc vào mức độ miễn dịch được tạo nên do từng
mắc bệnh và nhờ đã tiêm vaccine.
Tuy nhiên, một nhận định chung của giới chức y tế thế
giới là do mức độ miễn dịch trên thế giới không đồng đều
và do xu hướng hoạt động không còn hạn chế hiện nay
nên số ca nhiễm COVID-19 có thể sẽ tăng trong năm 2023.
Thậm chí, các nhà khoa học đang chờ sự xuất hiện không
sớm thì muộn củamột biến thể chínhmới, không phải biến
thể phụ của một biến thể từng được phát hiện trước đó.
TS Stuart Ray cho hay điều
đáng mừng là các loại thuốc
trị COVID-19 như Paxlovid vẫn
cóhiệuquả khi điều trị ca bệnh
nhiễm XBB.1.5.
Tiêu điểm
Biến thể này có
những đặc điểm di
truyền học giống
với các biến thể phụ
khác của biến thể
Omicron nhưng có
một số điểm vượt
trội hơn như khả
năng bám dính và
xâm nhập tế bào cơ
thể người tốt hơn.
Hìnhmô phỏng tầng ozone của Trái đất. Ảnh: RT
Thế giới đề phòng biến thể mới
XBB.1.5
Biến thể mới của virus SARS-CoV-2 đang lây lan nhanh chóng sang hàng chục quốc gia
nhưng chưa có bằng chứng nó nguy hiểmhơn các biến thể khác.
Liên Hợp Quốc: Tầng ozone sẽ khôi phục hoàn toàn trong 40 năm tới
