16
Châu Á tăng tốc cuộc đua vũ trụ
Nhiều nước châu Á đẩymạnh cuộc đua chinh phục vũ trụ và đã đạt được những bước tiến lớn.
HỒNGSƠN
D
iễn biến đáng chú ý
trong lĩnh vực không
gian thời gian gần đây
là việc nhiều nước châu Á
đẩy mạnh hoạt động chinh
phục vũ trụ và đã đạt được
nhiều bước tiến. Diễn biến
này làm nóng cuộc đua chinh
phục vũ trụ vốn được xem là
thế mạnh của phương Tây.
Châu Á tăng tốc
Giờ đây, bên cạnh châu
Âu và Mỹ, nhiều nước châu
Á như Ấn Độ, Trung Quốc
(TQ), Nhật Bản cũng tăng tốc
trên cuộc đua tiêu tốn nhiều
tiền của này. Các nước này
đã chi tiêu mạnh tay cho các
dự án không gian.
Nhằm tăng tốc cuộc đua
không gian, năm 2020, Ấn
Độ nới lỏng các quy tắc đối
với các công ty tên lửa và vệ
tinh thuộc khu vực tư nhân.
Theo đó, các công ty này được
phép thực hiện các hoạt động
không gian độc lập, thay vì
chỉ đóng vai trò hỗ trợ cho
Tổ chức Nghiên cứu vũ trụ
Ấn Độ (ISRO).
Gần đây, ngày 14-7, Ấn Độ
phóngtàuvũtrụChandrayaan-3
vào không gian với sứ mệnh
thám hiểm Mặt trăng. Theo
tính toán thì con tàu sẽ hạ
cánh xuống Mặt trăng vào
cuối tháng 8. Nếu con tàu
hạ cánh thành công, Ấn Độ
sẽ trở thành quốc gia thứ tư
trên thế giới có tàu không
gian hạ cánh tại Mặt trăng,
sau Mỹ, Nga, và TQ, theo
hãng tin
AFP
.
Năm 2019, Ấn Độ cũng
đã phóng thành công tàu
Chandrayaan-2 lên quỹ đạo
Mặt trăng. Năm 2008, Ấn Độ
từng phóng thành công tàu
vũ trụ Chandrayaan-1 vào
không gian. Chandrayaan-1
đã phát hiện các phân tử nước
trên bề mặt Mặt trăng.
TQ từ đầu thập niên 2000
bắt đầu đầu tưmạnh vào cuộc
đua chinh phục vũ trụ. Theo
trang
The Conversation
, TQ
đã tăng gấp đôi chi tiêu trong
lĩnh vực chinh phục không
gian trong nămnămqua. Năm
2022, ngân sách TQ dành cho
các chương trình không gian
là 12 tỉ USD.
Năm 2021, Chủ tịch TQ
Tập Cận Bình đề cập “giấc
mơ vĩnh cửu” của TQ là:
“Khám phá vũ trụ bao la,
phát triển ngành vũ trụ và
xây dựng TQ thành cường
quốc vũ trụ”, theo hãng
thông tấn
Tân Hoa Xã.
Góp
phần thực hiện giấc mơ này
trong năm 2021, TQ đã thực
hiện 55 lần phóng vào quỹ
đạo, nhiều hơn so với 51 vụ
phóng của Mỹ. Đa số các vụ
phóng trong số này phục vụ
cho mục đích tình báo điện
tử và thu hình ảnh vệ tinh.
Ngoài ra, TQ cho xây dựng
trạm vũ trụ Thiên Cung và
đưa phi hành gia lên trạm vũ
trụ này. Với việc trạm vũ trụ
quốc tế (ISS) có thể ngừng
hoạt động sau năm 2028,
trạm Thiên Cung khả năng
trở thành cơ sở khoa học duy
nhất của con người trên quỹ
đạo quanh Trái đất.
Bên cạnh TQ và Ấn Độ,
Nhật Bản cũng được xem là
một trong những nước châu
Á có chương trình chinh phục
không gian đầy tham vọng.
Trong năm 2022, Nhật Bản
chi 4,9 tỉ USDcho các chương
trình không gian, chỉ xếp sau
Mỹ và TQ. Tuy nhiên, các dự
án của Nhật Bản đến nay vẫn
đang ở mức tiềm năng, chưa
cho thấy kết quả rõ rệt.
Sôi động cuộc đua
Sự tăng tốc từ phía các
nước châu Á khiến cuộc đua
chinh phục vũ trụ thêm sôi
động, cũng như mở ra thêm
cơ hội cho nhân loại khám
phá những tri thức mới bên
ngoài Trái đất.
Trên thực tế, Mỹ vẫn là
nước dẫn đầu trong việc chi
tiêu và đầu tư cho các chương
trình không gian. Theo Công
ty thống kê Statista, ngân
sách dành cho các chương
trình không gian của Mỹ lớn
Tàu vũ trụ Chandrayaan-3 được phóng từ Trung tâmVũ trụ SatishDhawan ở đảo Sriharikota (ẤnĐộ)
hôm14-7. Ảnh: ISRO
Với các quan chức an ninh quốc gia, tình báo và ngoại
giao hàng đầu của phương Tây, bầu cử tổng thống Mỹ
2024 là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến các quyết
định của Tổng thống Nga Vladimir Putin về cuộc chiến ở
Ukraine, theo đài
CNN
.
Đầu tháng này bốn nguồn tin quan chức Mỹ chia sẻ
với
CNN
rằng hiện nhiều quan chức hàng đầu của Mỹ và
châu Âu đang lo ngại rằng ông Putin có thể sẽ kéo dài
cuộc chiến ở Ukraine qua kỳ bầu cử Mỹ năm 2024. Các
quan chức Mỹ nêu ý kiến chủ quan rằng có thể ông Putin
hy vọng rằng Tổng thống Joe Biden sẽ thất bại trong cuộc
bầu cử năm tới và thất bại này sẽ khiến Mỹ giảm hỗ trợ
Ukraine, qua đó cải thiện vị thế đàm phán của Nga.
Tuy nhiên,
CNN
cũng nói rõ đến thời điểm này Mỹ
vẫn chưa có thông tin tình báo rõ ràng về ý định của
ông Putin, hoặc liệu vị tổng thống Nga có cố tình kéo
dài cuộc chiến với hy vọng cựu Tổng thống Donald
Trump hoặc một ứng viên khác của đảng Cộng hòa
giành chiến thắng hay không. Thăm dò gần đây nhất
của tờ
New York Times
cho thấy ông Biden và ông Trump
đang hòa nhau, mỗi bên có 43% cử tri ủng hộ.
Thăm dò của
CNN
được công bố đầu tháng 8 cho thấy
phần lớn người Mỹ phản đối việc Quốc hội cấp thêm ngân
sách để hỗ trợ Ukraine. Một bộ phận lớn đảng Cộng hòa
không ủng hộ tiếp tục viện trợ Ukraine, trong đó có ông
Trump - ứng viên hàng đầu của đảng này. Ông Trump nêu
rõ quan điểm rằng Mỹ nên ngưng hỗ trợ Ukraine chờ kết
quả điều tra của Quốc hội về ông Biden và gia đình vị
đương kim tổng thống.
Thống đốc Florida Ron DeSantis - ứng viên đứng sau
ông Trump bên đảng Cộng hòa duy trì chính sách chống
can thiệp rộng rãi. Đảng Cộng hòa trong Quốc hội cũng
có đường lối cứng rắn hơn về tài trợ cho Ukraine, từ sau
khi nắm quyền kiểm soát Hạ viện. Chủ tịch Hạ viện Kevin
McCarthy cho biết sẽ lên kế hoạch ngăn chặn bất kỳ nỗ
lực nào của Thượng viện (đảng Dân chủ kiểm soát) nhằm
phê duyệt tài trợ bổ sung cho Ukraine.
Hai nguồn tin quan chức nói với
CNN
rằng cuộc bầu cử
năm tới ở Mỹ cũng là sự bận tâm của phía Ukraine. Kiev
hy vọng thắng thế trên chiến trường, một phần liên quan
đến cục diện bầu cử Mỹ. Tuy nhiên cho đến nay đợt phản
công của Ukraine vẫn chưa mang lại đột phá lớn.
THIÊN ÂN
PhươngTây loNgakéo cuộc chiếnUkraine quabầu cửMỹ 2024
Mỹ - Ấn Độ hợp tác lĩnh vực
không gian
Trong chuyến thăm Mỹ hồi tháng 6, Thủ tướng Ấn
Độ Narendra Modi và Tổng thống Mỹ Joe Biden cam
kết tăng cường hợp tác trong lĩnh vực không gian, theo
hãng tin
Reuters.
Trong chuyến thăm này, ông Modi cũng có cuộc gặp
với CEO SpaceX - tỉ phú Elon Musk ở New York. Ngoài
ra, Cơ quan Hàng không và vũ trụ Mỹ (NASA) và Tổ chức
Nghiên cứu vũ trụẤnĐộ (ISRO) cũngđã đồng ý thực hiện
kế hoạch thăm trạmvũ trụ quốc tế (ISS) trong năm2024.
Đầu tháng 7, Voyager Space - một công ty vũ trụ của
Mỹ cho biết đã ký một biên bản ghi nhớ với ISRO để sử
dụng tên lửa của Ấn Độ. Voyager Space cũng cam kết
sẽ tìm kiếm cơ hội hợp tác với các công ty khởi nghiệp
không gian của Ấn Độ.
Các dự án không gian của
Ấn Độ được cho là tiết kiệm
hơn nhiều so với các quốc gia
khác. Dự án phóng tàu vũ trụ
Chandrayaan-3 tiêu tốn của
Ấn Độ hơn 75 triệu USD. Dự
án phóng tàu quỹ đạo lên Sao
hỏa năm2014 tiêu tốn 74 triệu
USD,bằngmộtphầnnhỏsố671
triệu USDmà NASA chi phóng
tàu thămdòMaven tới Saohỏa,
theo hãng tin
Reuters.
Tiêu điểm
Sự tăng tốc từ phía
các nước châu Á
khiến cuộc đua
chinh phục vũ trụ
thêm sôi động.
nhất thế giới, với 62 tỉ USD
trong năm 2022. Con số này
lớn hơn chi tiêu của các nước
khác cộng lại, vốn chỉ đạt 42
tỉ USD.
Tại châu Âu, theo đài
BBC
, châu lục này từ lâu
chủ yếu tập trung vào khoa
học vũ trụ như kính viễn
vọng và các ứng dụng dân
sự như vệ tinh. Sản phẩm
châu Âu trong các lĩnh vực
này được xếp vào hàng đầu
thế giới.
Tuy nhiên, để đưa các phi
hành gia vào vũ trụ, châu
Âu vẫn phải dựa vào các
hệ thống tên lửa của Mỹ
hoặc Nga.
BBC
cho rằng
khi nói đến “cuộc chạy đua
vào không gian”, các chính
phủ châu Âu nhận thức sâu
sắc họ đang bị tụt lại phía
sau, khi Mỹ và TQ đang
dành nhiều ngân sách cho
lĩnh vực này.
Châu Âu những năm gần
đây cũng đẩy mạnh đầu tư
các chương trình không gian.
Hồi tháng 3, Cơ quan Vũ trụ
châu Âu (ESA) kêu gọi lập
kế hoạch đưa người châu Âu
lên Mặt trăng “trong vòng 10
năm”. Theo ESA, “các quốc
gia và khu vực không đảm
bảo quyền tiếp cận độc lập
với không gian sẽ trở nên phụ
thuộc về mặt chiến lược và bị
tước đi một phần quan trọng
về mặt kinh tế”.
Dù vậy, các chuyên gia dự
đoán việc châu Á vươn lên
trong cuộc đua chinh phục
vũ trụ là điều có thể xảy ra.
Đánh giá “TQ rất mạnh
và học hỏi rất, rất nhanh”,
chuyên gia Francis Rocard
về hệ Mặt trời tại Trung tâm
Nghiên cứu vũ trụ quốc gia
Pháp cho rằng cuộc đua
với Mỹ sẽ tạo thêm động
lực cho TQ đẩy nhanh các
chương trình chinh phục vũ
trụ của mình.
Trong khi đó, bà Carla
Filotico, Giám đốc điều hành
SpaceTec Partners (công
ty tư vấn về hoạt động vũ
trụ có trụ sở tại Đức), đánh
giá cao tham vọng và tiềm
năng của Ấn Độ trong lĩnh
vực này. Theo bà Filotico,
“Ấn Độ coi không gian là
một tài sản chiến lược và
đặt mục tiêu trở thành một
trong những nước dẫn đầu
trong lĩnh vực ngoài vũ trụ”.
Và “việc Ấn Độ phóng tàu
chinh phục Mặt trăng có thể
là cơ hội để Ấn Độ trở thành
một trong những nước tiên
phong trong ngành này”.•
Một khu nhà bị hư hại nặng trong giao tranh ở tỉnh Lviv (Ukraine)
ngày 15-8. Ảnh: REUTERS
Quốc tế -
ThứNăm17-8-2023
