XuânQuýMão
16
PhươngNam
N
gười ta gọi
Trần Ngọc
Dũng là
“tiến sĩ nước
mắm” dù
ông là giảng viên ĐH, là
tiến sĩ marketing loại giỏi
của ĐH Sorbonne (Pháp).
Ngày Dũng chân ướt chân
ráo về Phan Thiết sưu tập
hiện vật để làm bảo tàng
nước mắm đầu tiên của đất
Việt nhiều người nghi ngờ,
thậm chí còn cho rằng ông
bị khùng. Bởi khi ấy ông
từ bỏ những thành công và
tương lai rực rỡ đang có mà
ôm cả trăm tỉ đồng quay về
quê hương khởi nghiệp.
KHÔI PHỤC NƯỚC MẮM
TĨN THẤT TRUYỀN
Đậu thủ khoa ĐH Kinh
tế TP.HCM, Dũng có học
bổng sang ĐH Monash
(TP Melbourne, Úc) học
bốn năm chuyên ngành
quản trị kinh doanh. Sau
đó Dũng sang Pháp học
thạc sĩ và đến năm 2004
bảo vệ thành công luận án
tiến sĩ marketing loại giỏi ở
ĐH Sorbonne.
Về Sài Gòn, Dũng tiên
phong mở công ty liên
doanh với Nhật Bản để
nghiên cứu thị trường hàng
tiêu dùng. Dũng còn được
một doanh nghiệp ở Mỹ
trả mỗi tháng tới 20.000
USD để nghiên cứu phân
tích thị trường cho họ tại
Việt Nam…
Vợ đẹp, con ngoan, nhà
mặt tiền, đi xe hơi, thu
nhập cao ngất là ước mơ
của biết bao người nhưng
Dũng lại nhớ mùi nước
mắm quê hương. Sinh ra và
lớn lên tại một làng chài ở
phường Bình Hưng, cạnh
con sông Cà Ty chảy vắt
ngang TP Phan Thiết, từ
nhỏ nước mắm của mẹ làm
trong mỗi bữa cơm đã ăn
sâu vào từng thớ thịt, vào
máu của Dũng.
Quá trình làm việc, hợp
tác với người Nhật, ông
vô cùng thích thú với câu
chuyện “Mỗi làng một sản
phẩm”, khởi phát năm
1979 tại làng Oyama, tỉnh
Oita, Nhật Bản. Đó là mô
hình muốn phát triển sản
phẩm làng nghề phải có sản
phẩm du lịch đi kèm với câu
chuyện văn hóa độc đáo, từ
quy mô nhỏ lẻ có thể thành
thương hiệu lớn.
Ông lao vào nghiên cứu
rồi quyết định bán công
ty ôm tiền trở về Phan
Thiết, mua một khu đất
rộng trong thời điểm bất
động sản đang hưng thịnh,
chỉ cần sang tay đã kiếm
lợi nhuận gấp cả chục lần.
Ông làm việc hết sức có
thể kể cả thứ Bảy, Chủ
nhật để khôi phục lại cái
tên nước mắm Tĩn đã thất
truyền hàng chục năm.
300 năm trước nước
mắm Tĩn gắn liền với bước
chuyển từ kỹ nghệ ủ chượp
nhỏ lẻ của người Chăm
sang sản xuất lớn trong
thùng lều gỗ của những
làng chài lập ra bởi người
Kinh di dân vào Phan
khi đón hơn nửa triệu lượt
khách; các trường học, công
ty du lịch thường xuyên đưa
chương trình tham quan bảo
tàng, nhà hát, ẩm thực…
vào gói tour.
Tại bảo tàng nước mắm,
du khách như sống cùng
300 năm lẫy lừng của vùng
đất này với ông quan bát
phẩm Trần Gia Hòa -
người đưa nước mắm Phan
Thiết đi khắp Việt Nam
chiếm thị phần lớn nhất
lúc bấy giờ, với bà Lục Thị
Đậu - người mở đường
Phan Thiết - Mũi Né, hay
với ông Hồ Lộng Địch và
phòng xét nghiệm nước
mắm buổi sơ khai…
Hơn năm năm rồi, đến giờ
mọi người mới hiểu vì sao
“tiến sĩ nước mắm” từ chối
tất cả để một mình quyết
tâm đi đến cùng vì chỉ có
Thiết. Đến năm 1962, nước
mắm Tĩn đã góp phần
lớn cho ngành nước mắm
thương mại và biến Phan
Thiết thành thủ phủ nước
mắm của miền Nam Việt
Nam. Tuy nhiên sau năm
1975, nước mắm Tĩn không
còn, nhiều thế hệ sau này
không hề biết những tĩn
nước mắm sóng sánh màu
hổ phách đã từng vang
bóng một thời.
Phải mất mấy năm vừa
sưu tập, vừa thiết kế xây
dựng, vừa phải giảng dạy
môn tiếp thị du lịch tại ĐH
Phan Thiết để tìm chọn
người giữ lại, đào tạo cho dự
án. Cuối cùng bốn hạng mục
chính của dự án gồm vở diễn
Huyền thoại làng chài
, cụm
nhà hàng, bảo tàng nước
mắm và nước mắm thương
phẩm lần lượt ra đời.
HÃY TRẢI NGHIỆM
TỪ CON SỐ 0
Gặp lại chúng tôi ở Phan
Thiết, Dũng tự hào nói
trong năm năm qua từ khi
dự án văn hóa Làng Chài
Xưa hình thành đã có nhiều
hoài nghi về tính khả thi
của mô hình sản phẩm văn
hóa tư nhân tại Phan Thiết.
Tuy nhiên, đến nay sức sống
của dự án được khẳng định
ông mới cảm nhận được hết
giá trị, sứ mệnh khác biệt
của dự án. “Nếu bạn được
trải nghiệm hành trình trở
về số 0 để thấy rằng chính
ở số 0 nếu đạt ngưỡng tinh
thần tối giản thì là một trạng
thái tốt đẹp. Ở đó bạn có
tinh thần tự do nhất, không
bị ràng buộc bởi định kiến
xã hội; ở đó bạn đạt được
tinh thần không phụ thuộc
vào tài sản nên sẽ rất sáng
suốt trong việc lên chiến
lược và thực thi kế hoạch” -
ông Dũng tâm sự.
Dũng nói ông muốn
nhân rộng mô hình này,
ông sẽ là người truyền cảm
hứng và sẽ huấn luyện
thêm cho đội ngũ các bạn
trẻ muốn làm những mô
hình tương tự tại những địa
phương khác với những sản
vật khác.•
THỦ KHOA ĐH KINH TẾ TP.HCM,
NHẬN HỌC BỔNG SANG ÚC, BẢO
VỆ TIẾN SĨ Ở PHÁP, LÀM VIỆC TẠI
NHẬT BẢN VỚI THU NHẬP CAO
NGẤT NHƯNG ÔNG BẤT NGỜ BỎ
VỀ QUÊ LÀM NƯỚC MẮM Ở TUỔI
40 VỚI NHIỀU TRIẾT LÝ KHÁC BIỆT.
300 NĂM TRƯỚC NƯỚC MẮM TĨN GẮN
LIỀN VỚI BƯỚC CHUYỂN TỪ KỸ NGHỆ
Ủ CHƯỢP NHỎ LẺ CỦA NGƯỜI CHĂM
SANG SẢN XUẤT LỚN TRONG THÙNG
BỞI NHỮNG LÀNG CHÀI CỦA NGƯỜI
KINH DI DÂN VÀO PHAN THIẾT.
từ làngOyama - Nhật Bản
đến Làng Chài Xưa Mũi Né
“Tiến sĩ nước mắm”
Trần Ngọc Dũng.
Dự án văn
hóa Làng
Chài Xưa là
nơi nhiều du
khách, trong
đó có các
học sinh trải
nghiệm giá trị.
