16
Theo hãng tin
AP
, “hợp tác
hàng hải” là một trong những
chủ đề mà hội nghị năm nay
rất chú trọng. DùTQcuối cùng
chấp thuậnCOCđi chăng nữa,
mọi chuyện cũng sẽ không có
gì thay đổi nếu không đi kèm
một cơ chế giám sát thực thi
hữu hiệu.
ASEAN vẫn là kỳ vọng
cho biển Đông
Theo hãng tin
AFP
, Ngoại
trưởng TQVương Nghị trong
cuộc họp báo bên lề phiên
làm việc ngày 31-7 đã cảnh
báo các nước ngoài khu vực
không nên can thiệp vào vấn
đề ở biển Đông và nhất là
đừng “thổi phồng” các tranh
chấp ở đây.
“Chúng tôi nghĩ các nước
không thuộc khu vực không
nên cố tình thổi phồng những
khác biệt vốn đã để lại từ quá
khứ. Các nước bên ngoài cũng
đừng nên lợi dụng những
khác biệt này để gieo rắc
sự ngờ vực giữa TQ và các
nước ASEAN” - ông Vương
tuyên bố.
Chuyên gia về Đông Nam
Á Michael Vatikiotis cho
rằng Hội nghị ngoại trưởng
ASEAN năm nay đem lại
cơ hội lớn cho ASEAN và
cộng đồng quốc tế để giải
quyết tình trạng căng thẳng
ở biển Đông. Theo ông, cơ
hội này nằm ở sự xuất hiện
của hai điều kiện: (i) Sự
có mặt của đại diện từ gần
như toàn bộ các nước đang
tranh chấp trong khu vực và
đại diện của các đối tác chủ
chốt như Mỹ, TQ, Nga, Nhật
Bản, Hàn Quốc; (ii) Quan hệ
Mỹ-Trung đang ở trạng thái
chia rẽ đáng kể và hội nghị
năm nay là một trong số ít
sự kiện hiếm hoi mà quan
chức hai bên có thể gặp nhau.
Bên cạnh đó, ông Michael
Vatikiotis nhận định: Cả Bắc
Kinh và Washington cũng
cần phải nhận ra các vấn
đề trong quan hệ hai nước
và cùng nhau thúc đẩy các
Diễn đàn ASEAN và Diễn
đàn Đông Á thành những
nền tảng đối thoại để xây
dựng niềm tin. Chuyên gia
Michael Vatikiotis nhắc lại
một nội dung được đề cập
trong tuyên bố chung tháng
6-2019 củaASEAN rằng khối
này “sẽ tiếp tục giữ vững vai
trò trung tâm trong một môi
trường chiến lược với nhiều
lợi ích cạnh tranh nhau”. •
Thế giới 24 giờ
Quốc tế -
ThứSáu2-8-2019
VĨ CƯỜNG
P
hát biểu tại cuộc họp
của Hiệp hội Luật sư
Philippines ở Manila
tối 31-7, cựu ngoại trưởng
PhilippinesAlbert Del Rosario
cho rằngManila nên cân nhắc
mang vấn đề tranh chấp ở
biển Đông ra Đại hội đồng
Liên Hiệp Quốc.
“Tôi nghĩ đã tới lúc chúng
ta cân nhắc việc tới Đại
hội đồng Liên Hiệp Quốc
để có thể đạt đủ số phiếu
cần thiết nhằm thuyết phục
Trung Quốc (TQ) tuân thủ
phán quyết của Tòa Trọng
tài thường trực (PCA) năm
2016” - tờ
The Inquirer
dẫn
lời ông Rosario nói.
Tháng 12-2018, cựu ngoại
trưởng Philippines đã từng
đề xuất một ý kiến tương
tự. Từ khi PCA bác bỏ yêu
sách đường chín đoạn của
Bắc Kinh, TQ luôn tuyên bố
không công nhận phán quyết
và tiếp tục ngang nhiên cải
tạo, quân sự hóa các thực thể
chiếm đóng trái phép.
Ý tưởng của ông Rosario
cũng được đưa ra trong bối
cảnh Hội nghị ngoại trưởng
ASEANlần thứ52ởBangkok,
Thái Lan kết thúc phiên thảo
luận ngày 31-7.
Trung Quốc nói ngọt,
ASEAN cẩn trọng
Tờ
South China Morning
Post
đưa tin sau buổi làm
việc, khối ASEAN và TQ đã
hoàn tất đọc dự thảo đầu tiên
của Bộ quy tắc ứng xử trên
biển (COC). Ngoại trưởng
TQ Vương Nghị khẳng định
đây là một thành tựu mới và
quan trọng trong quá trình
tham vấn COC và đánh dấu
bước tiến quan trọng hướng
tới mục tiêu hoàn thành quá
trình tham vấn trong vòng ba
năm. Cũng theo ông Vương,
các bên đàm phán COC hy
vọng có thể xóa bỏ những bất
đồng trong quan điểm thông
qua dự thảo. Phát ngôn của
ngoại trưởng TQ được cho
là nhằm xoa dịu các nước
ASEAN trước tình hình căng
thẳng với nước này thời gian
gần đây.
Tuy nhiên, PGS Jeffrey
Ordaniel thuộc ĐH Quốc tế
Tokyo đánh giá:ASEAN cần
cảnh giác với bất kỳ tuyên
bố tích cực nào về tiến trình
đàm phán COC của TQ. Ông
nhấn mạnh việc Bắc Kinh
ngồi vào bàn đàm phán COC
trong khi vẫn tiếp tục tái diễn
những hoạt động xâm phạm
chủ quyền của các nước trong
khu vực.
“Dường như TQ lại tỏ thái
độ lạc quan trước các kết quả
không đáng kể. Nếu TQ hài
lòng với tiến triển của COC
thì nhiều khả năng văn bản
này vẫn chưa đủ tính ràng
buộc và chặt chẽ, còn mơ hồ
và chưa theo sát Công ước
Liên Hiệp Quốc về Luật Biển
1982 (UNCLOS)” - chuyên
gia Ordaniel cho biết, đồng
thời nhấn mạnhASEAN cần
phải tập trung vào cách hành
xử trên thực địa của TQ.
Trong khi đó, nhận định về
tuyên bố chung của hội nghị
được công bố cùng ngày, TS
Collin Koh Swee Lean thuộc
Trường Nghiên cứu quốc tế
S. Rajaratnam (Singapore)
chỉ ra tuy ASEAN có nhắc
đến vấn đề cải tạo và quân
sự hóa trên biển Đông nhưng
khối này lại không chỉ đích
danh bên nào đã thực hiện
hành vi trên. Điều này đã
phần nào giảm đáng kể
trọng lượng thông điệp mà
ASEAN muốn gửi đến TQ.
Tuy nhiên, ông Collin Koh
cũng lưu ý sự xuất hiện của
một số cụm từ mạnh như
“suy giảm niềm tin”, “gia
tăng xung đột” vốn ít xuất
hiện trong các văn bản của
ASEAN.
“Chúng tôi đã thảo luận
về vấn đề ở biển Đông và
một số ngoại trưởng bày
tỏ lo ngại về các hoạt động
cải tạo và quân sự hóa các
thực thể nhân tạo trong khu
vực. Các hành vi này đã
làm suy giảm niềm tin, gia
tăng xung đột và ảnh hưởng
đến hòa bình và ổn định của
vùng biển này (...) Chúng tôi
nhấn mạnh tầm quan trọng
của việc phi quân sự hóa và
kiềmchế trong hành động của
tất cả các bên có tranh chấp
chủ quyền ở biển Đông, bao
gồm những nước được nhắc
đến trong Tuyên bố về cách
ứng xử của các bên ở biển
Đông 2002 (DOC)” - một
đoạn trong Tuyên bốASEAN
ngày 31-7 đề cập đến vấn đề
biển Đông.
Ngoại trư ng TrungQuốc VươngNghị bày tỏ sự lạc quan về tiến tr nh đàmphán COC. Ảnh: AP
• CHDCND Triều Tiên
: Chủ tịch
Kim Jong-un hôm 1-8 tuyên bố vừa
thị sát cuộc thử nghiệm một loại hệ
thống tên lửa dẫn đường cỡ lớn có thể
tấn công đến Hàn Quốc và lực lượng
Mỹ đóng tại đây, tờ
The New York
Times
đưa tin. Trước đó, Hàn Quốc
cho biết Triều Tiên đã phóng hai tên
lửa đạn đạo tầm ngắn vào sáng sớm
31-7 ở khu vực gần TP Wonsan.
• Đài Loan
: Bộ Văn hóa và Du
lịch TQ cho biết từ ngày 1-8 sẽ
ngừng cấp giấy thông hành cá nhân
cho công dân 47 thành phố tới Đài
Loan do quan hệ giữa hai bên xấu đi.
Quyết định được đưa ra trước thềm
kỳ bầu cử lãnh đạo vào tháng 1-2020
của Đài Bắc. Nếu lệnh hạn chế này
vẫn được áp dụng, số du khách cá
nhân từ đại lục có thể giảm 700.000
người, khiến Đài Loan thất thu gần
900 triệu USD, theo tờ
South China
Morning Post
.
• Mỹ
: Sáng 31-7, một chiến đấu cơ
F/A-18E của hải quân Mỹ đã rơi gần
khu vực China Lake, cách TP Los
Angeles 200 km về phía bắc, hãng tin
Reuters
cho biết. Chưa có thông tin
về tình trạng của phi công cũng như
con số thương vong. Theo đài
CNN
,
có bảy du khách ở Vườn quốc gia
Thung lũng chết (Death Valley) gần
đó bị thương tại thời điểm xảy ra vụ
việc. Hải quân thông báo đã điều lực
lượng cứu hộ đến hiện trường.
PHẠM KỲ
Không buộc ASEAN chọn Mỹ hay
Trung Quốc
Theo hãng tin
Reuters
hôm 1-8, Ngoại trưởng Mỹ Mike
Pompeo tuyên bố Washington không bao giờ yêu cầu các
nước khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương phải chọn
phe trong lúc quan hệ Mỹ-Trung gia tăng căng thẳng. “Sự
hiện diện của chúng tôi trong khu vực này đã và sẽ không
phải để tìm ra kẻ thắng, người thua. Lợi ích của chúng tôi
đơn giản hòa hợp tự nhiên với lợi ích chung của quý vị” -
Ngoại trưởng Pompeo tuyên bố.
Ngoài ra, cuộc gặp bên lề giữa ông Pompeo và người
đồng cấp Vương Nghị cũng đã diễn ra trong ngày 1-8. Các
nhà phân tích cho rằng giọng điệu hòa giải tại cuộc gặp
giữa ông Pompeo và ông Vương Nghị có thể nhằm tránh
đổ dầu vào lửa. “Họ không muốn ông Pompeo báo cáo lại
với Tổng thống Donald Trump rằng TQ đang sử dụng vấn
đề biển Đông như một công cụ mặc cả trong trò chơi lớn
hơn giữaMỹ vàTQ”- chuyên gia về chính sách biển Eduardo
Araral thuộc ĐH Quốc gia Singapore nhận định.
Tìnhhình(anninhbiểnĐông)
đãxấuđimỗinămvàTokyochia
sẻ những lo lắng của ASEAN.
Ngoại trưởng Nhật Bản
TARO KONO
Tiêu điểm
Nếu TQ tỏ ra hài
lòng với tiến triển
của COC thì nhiều
khả năng văn bản
này vẫn chưa đủ
tính ràng buộc và
chặt chẽ, còn mơ
hồ và chưa theo sát
UNCLOS.
85
tàu quân sự Iran đã chạm trán với hộ vệ hạm HMS
Montrose của Anh chỉ trong tháng 7-2019, đài
BBC
dẫn
lời chỉ huy tàu, ôngWilliam King, cho biết. Ông King nói
thêm rằng lực lượng vũ trang Iran thường xuyên đưa
ra cảnh báo trước sự hiện diện của hộ vệ hạm và huy
động những chiếc xuồng cao tốc về phía Montrose để
thử phản ứng. Được biết HMS Montrose sẽ trở về cảng
trong thời gian tới và sẽ được khu trục hạmHMSDuncan
thay thế.
PHẠM KỲ
Cẩn trọng việc Trung Quốc
quá lạc quan về COC ở biển Đông
Trước những lời ca ngợi về các thành quả đạt được trong đàmphán COC của Trung Quốc,
khối ASEAN cần phải hết sức cảnh giác.
