16
Trung Quốc ngang ngược muốn
biến của người thành của mình
Chỉ nămngày sau khi ngừng các hoạt động trái phép trong vùng biển Việt Nam, tàu địa chất Hải Dương 8
của Trung Quốc đã tái diễn hành động phạmpháp.
ĐỖTHIỆN
V
iệc tàu địa chất Hải
Dương 8 của Trung
Quốc (TQ) cùng lực
lượng tàu hải cảnh, dân quân
biển tiến vào vùng biển Việt
Nam (VN) vào tháng 7 kéo
dài sang đầu tháng 8-2019
gặp sự phản ứng mạnh từ
VN. Ngoài ra, Mỹ và các
đồng minh, đối tác tại khu
vực; các quốc giaASEAN tại
Hội nghị bộ trưởng ASEAN
đầu tháng qua tại Thái Lan
cũng lần lượt lên tiếng phản
đối các hành vi gây hấn, đe
dọa nước khác của Bắc Kinh.
Thách thức luật pháp
quốc tế
Tờ
Japan Times
(Nhật Bản)
nhận định việc đưa tàu địa
chất Hải Dương 8 quay lại
vùng biển của VN phản ánh
một “thông điệp cứng rắn”
của Bắc Kinh với các nước.
Chuyên gia phân tích cao cấp
Devin Thorne, thuộc Trung
tâm nghiên cứu quốc phòng
cấp tiến (C4ADS), cho rằng
hoạt động của tàu địa chất
Hải Dương 8 (tại vùng biển
VN) phản ánh việc sử dụng
có chủ đích các nguồn lực dân
sự, thương mại, khoa học và
bán quân sự để theo đuổi lợi
ích và tham vọng lâu dài của
TQ ở biển Đông.
Thực tế cho thấy để triển
khai tàu địa chất Hải Dương
8, Bắc Kinh phải sử dụng ít
nhất hai tàu hải cảnh, rất đông
tàu dân quân biển (bản chất
là tàu quân sự nhưng được
đội lốt tàu dân sự). Ngoài ra
ở lớp ngoài cùng, tàu chiến
và các hoạt động tập trận,
đưa khí tài ra biển Đông cũng
là cách Bắc Kinh hậu thuẫn
cho các hoạt động phi pháp
tại biển VN.
“Việc HDDZ 8 quay lại
xâm phạm lãnh hải VN đã
được nhiều chuyên gia dự
đoán từ trước. Điều này càng
nhấn mạnh vai trò quan trọng
của các đảo nhân tạo, của lực
lượng hải cảnh TQ. Có thông
tin cho rằng phần lớn các tàu
hải cảnh lớn nhất của TQ đã
được phái tới khu vực tranh
chấp để củng cố sứcmạnh cho
tàu khảo sát” - ThS Nguyễn
Thế Phương, nghiên cứu viên
Trung tâm Nghiên cứu Quốc
tế (SCIS), bình luận.
Cũng theoôngPhương, cùng
với các sự kiện xâmnhập lãnh
hải Philippines và Malaysia
gần đây, dường như Bắc Kinh
đang muốn khẳng định ba
điều: (i) Khả năng kiểm soát
thực tế của TQ với các vùng
nước trong yêu sách đường
chín đoạn phi pháp; (ii) ép
buộc các quốc gia chấp nhận
từ bỏ khai thác tài nguyên đơn
phương, thay vào đó ít nhất
là phải tiến hành cùng khai
thác với TQ; và (iii) tiếp tục
thách thức luật pháp quốc tế,
không thừa nhận phán quyết
Tòa Trọng tài dù nước này là
một thành viên của Công ước
LiênHiệpQuốc về Luật Biển.
Chiến thuật “chuyển
lửa ra ngoài”?
Cần phải khẳng định rằng
về mặt chiến lược, giới chính
trị gia và giới quan sát quốc
tế đều đồng thuận rằng TQ
đã có ý đồ biến biển Đông
thành “ao nhà” từ hàng thập
niên trước. Chiến lược của
Bắc Kinh nhằm độc chiếm
biển Đông được triển khai
qua các nước cờ nguy hiểm
như “tằm ăn dâu”, “cờ vây”,
hay gần nhất là “Tam chủng
chiến pháp” mà
Pháp Luật
TP.HCM
đã phân tích: dư
luận chiến, tâm lý chiến và
pháp lý chiến.
Tuy nhiên, quan sát các
hành động leo thang gần
đây của Bắc Kinh, có thể
dự đoán ít nhiều TQ đang
muốn áp dụng chiến thuật
“chuyển lửa” từ nội địa ra
ngoài biển Đông. TQ đang
đối đầu thương chiến với Mỹ,
cùng với một số vấn đề về thể
chế khiến tăng trưởng kinh
tế chững lại, thậm chí là suy
yếu đáng kể. Vấn đề Hong
Kong cũng vượt ngoài sức
tưởng tượng của Bắc Kinh
khi cuộc biểu tình xảy ra với
quy mô ngày càng lớn. Trong
Ngư dân TrungQuốc xuất hiện trên tàu của nước này tại bãi cạn Scarborough Shoal. Ảnh: REUTERS
Đừngsậpbẫy“khai thác chung”
củaTrungQuốcởbiểnĐông
DùđềxuấtthỏathuậnkhaithácdầukhíchungvớiTrungQuốc
(TQ) vấp phải nhiều phản đối tại Philippines, hôm 11-8, người
phátngôncủaTổngthốngRodrigoDuterte,SalvadorPanelo,cho
rằng đây có thể là một giải pháp cho tranh chấp với Bắc Kinh.
Đài
ABS-CBN
dẫn lời ông Panelo cho rằng khi cả Manila và
Bắc Kinh đều không lùi bước, vì vậy điều tốt nhất là đồng ý sử
dụng tài sản đó có lợi cho cả hai bên. Cũng theo vị này, đề xuất
tỉ lệ chia sẻ 60-40, trong đó Manila được phần nhiều hơn, là có
lợi cho Philippines.
Trước đó Tổng thống Duterte nhiều lần lặp lại quan điểm
muốn hợp tác với Bắc Kinh hơn là chống lại bởi Manila lo ngại
không thể gây chiến với TQ. “Các bạnmuốn làmgì ởbiểnĐông?
Tôi phải dùng thái độ hung hăng nào để thuyết phục người
TQ rời khỏi đó?” - ông Duterte phát biểu trong lễ kỷ niệm 120
năm ngày thành lập Bộ Ngoại giao Philippines ở TP Pasay vào
tháng 6 năm ngoái.
Khoảng một năm sau, ông Duterte giải thích rõ ràng hơn
quan điểm của mình trước Quốc hội Philippines: “Khi ông Tập
(Chủ tịch TQ Tập Cận Bình) nói “Tôi sẽ đánh bắt cá”, ai có thể
ngăn được ông ấy? Nếu tôi gửi lực lượng thủy quân lục chiến
đuổi ngư dân TQ, tôi đảm bảo không còn ai trong số họ trở về”.
Nhiều chuyên gia Philippines và giới quan sát quốc tế nhận
định việc Philippines đồng ý khai thác chung với TQ trên chính
vùng biển thuộc vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của họ là một
thất bại của Manila trước nước cờ “tâm lý chiến” của TQ. Bắc
Kinh trên thực địa đã triển khai nhiều hành động leo thang như
quân sự hóa các đảo nhân tạo phi pháp, triển khai tàu quân
sự được đội lốt tàu đánh cá để gây hấn, va đâm tàu các nước
khác. Mục tiêu không phải gây chiến tranh mà là tìm lợi thế ở
“vùng xám” bằng cách dọa nạt để đối thủ sợ mà từ bỏ hoặc
chí ít để TQ khai thác tài nguyên chung. Trong dài hạn, “khai
thác chung” sẽ là bàn đạp để Bắc Kinh tiến hành nước cờ đẩy
Philippines ra khỏi biển của họ.
Không loại trừ khả năng TQ áp dụng bài học kinh nghiệm từ
Philippines để gây sức ép nhằmyêu cầu các quốc gia khác đàm
phán với Bắc Kinh theohướng “khai thác chung”. Nhậnđịnhnày
càng có cơ sở khi TQmộtmặt cùng lúc đe dọa hoạt động kinh tế
của nhiều nước (Malaysia, Philippines, VN), mặt khác lại đang
tỏ ra lạc quan và thúc đẩy tiến trình đàm phán Bộ quy tắc ứng
xử ở biển Đông (COC) với các nước ASEAN. Vì vậy, thận trọng
nhận diện chiêu trò này sẽ giúp các nước ở biển Đông không
bị sập bẫy của TQ.
ĐỖ THIỆN
Diễn biến hiện nay cho thấy
thái độ và lập trường cứng rắn
củaphíaVNtrướccáchànhđộng
của Bắc Kinh. Phía VN cho biết
đã dùng ngoại giao qua nhiều
kênh để yêu cầu TQ tuân thủ
luật pháp quốc tế nhưng Bắc
Kinh không theo. Vậy nên khi
VNquyếtliệtphảnứng,TQchọn
cách kéo dài sự hiện diện của
tàu khảo sát để bày tỏ thái độ
không hài lòng.
ThS
NGUYỄN THẾ PHƯƠNG
,
nghiên cứu viên SCIS
Tiêu điểm
Về mặt chiến lược,
giới chính trị gia và
giới quan sát quốc
tế đều đồng thuận
rằng TQ đã có ý
đồ biến biển Đông
thành “ao nhà” từ
hàng thập kỷ trước.
đó, TQ đặc biệt quan tâm và
phản đối sự can dự của Mỹ,
Anh và các nước phương
Tây. Uy tín của Bắc Kinh
cũng được phản ánh qua sự
kiện Hong Kong.
“Đó là lý do tôi cho rằng
rất có khả năng TQ muốn
đánh lạc hướng dư luận,
đưa sự quan tâm của người
TQ và nước ngoài về hướng
biển Đông để tình hình trong
nước dịu lại” - ông Nguyễn
Thế Phương nói thêm.•
Ngày 16-8, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam
(VN) Lê Thị Thu Hằng cho biết: “Theo thông tin của các
cơ quan chức năng, ngày 13-8, tàu khảo sát Hải Dương 8
và một số tàu hộ tống của Trung Quốc (TQ) đã trở lại hoạt
động xâm phạm vùng biển VN”.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao cho hay VN đã giao
thiệp với TQ, phản đối việc TQ tái diễn vi phạm nghiêm
trọng này. VN yêu cầu TQ rút toàn bộ nhóm tàu nói trên
ra khỏi vùng biển của VN, tôn trọng quyền chủ quyền,
quyền tài phán, các quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng
của VN theo Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển
năm 1982 và luật pháp quốc tế.
Bà Hằng cũng cho biết các lực lượng chức năng của VN
tiếp tục triển khai các biện pháp thực thi chủ quyền, quyền
chủ quyền và quyền tài phán theo đúng pháp luật VN và
luật pháp quốc tế.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao nhấn mạnh: VN cũng
khẳng định hết sức coi trọng hòa bình, an ninh, thượng
tôn pháp luật ở biển Đông và thiện chí giải quyết các bất
đồng thông qua các biện pháp hòa bình, luôn coi trọng và
mong muốn thúc đẩy quan hệ hữu nghị với TQ vì lợi ích
của hai nước, nhân dân hai nước và hòa bình, ổn định, an
ninh khu vực và quốc tế, đồng thời kiên quyết, kiên trì bảo
vệ các quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của mình.
VN kêu gọi các nước có liên quan và cộng đồng quốc tế
đóng góp tích cực vào duy trì hòa bình, ổn định và hợp tác
ở biển Đông, khu vực và quốc tế.
Đây là lần thứ hai nhóm tàu khảo sát của TQ xâm phạm
vào vùng biển VN kể từ đầu tháng 7 tới nay. Trước đó,
ngày 19-7, người phát ngôn Bộ Ngoại giao VN cũng đã
chính thức lên tiếng phản đối nhóm tàu khảo sát Hải Dương
8 của TQ xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục
địa của VN ở khu vực nam biển Đông.
VIẾT THỊNH
Yêu cầunhómtàuTrungQuốc rút ngay khỏi vùngbiểnViệtNam
Nhóm tàu khảo sát của Trung Quốc đã xâmphạmvào vùng biển Việt Nam lần thứ hai kể từ đầu tháng 7 tới nay.
Góc nhìn
