4
Thời sự -
ThứBa20-8-2019
TRỌNGPHÚ- THUNGUYỆT
T
rao đổi với
Pháp Luật
TP.HCM
về các bất cập
trong hoạt động của các
quỹ tài chính ngoài ngân
sách (quỹ TCNNS), đại biểu
Quốc hội (ĐBQH) Hoàng
Văn Cường
(ảnh)
, Phó Hiệu
trưởng Trường ĐH Kinh
tế Quốc
dân, cho
r ằ n g
chính vì
l ợ i í c h
c ụ c b ộ
đ ã d ẫ n
tới hiện
trạng luật nào cũng cài cắm
việc thành lập quỹ, bộ ngành
nào cũng mong có quỹ…
Nhiều quỹ, lãng phí
nguồn lực
. Thưa ông, báo cáo giam
sat việc thực hiện chính sách,
pháp luật về quản lý, sử dụng
các quỹ TCNNS giai đoạn
2013-2018 cho thấy nhiều
bất cập, trong đó nổi cộm
nguồn khác. Vì vậy nói là
quỹ ngoài ngân sách nhưng
thực chất vẫn là tiền từ
nguồn ngân sách. Có quỹ
ngân sách cấp tiền xong rồi
không tiêu được, vẫn nằm
ở đó trong khi ngân sách
còn hạn hẹp thì đây chính
là sự lãng phí về nguồn lực.
Thực tế cho thấy có nhiều
quỹ thực hiện nhiệm vụ chi
thấp, tồn đọng lớn phải gửi
ở kho bạc hoặc ngân hàng
(tùy theo nguồn thu từ ngân
sách, doanh nghiệp, người
dân). Dù gửi ở đâu thì cũng
chứng tỏ nguồn tiền của quỹ
sử dụng không hiệu quả. Vì
tiền đó mục tiêu không phải
để gửi ngân hàng hay kho
bạc để lấy lãi. Đồng tiền đó
là để chi theo mục tiêu lập
quỹ đã đề ra. Nhiều hoạt
động của ngành, địa phương
không có tiền đầu tư nhưng
tiền cấp cho quỹ thì… “đóng
băng”, nằm yên ở đấy. Đây
chính là bất cập lớn nhất.
. Theo ông, vì sao lại phát
sinh hi n tượng có quá nhiều
quỹ TCNNS đang tồn tại?
quỹ là chuyện đương nhiên
và thể hiện sự cục bộ của
mỗi ngành, lĩnh vực. Và
Ủy ban Thường vụ (UBTV)
QH đi giám sát thấy các bất
cập trong quản lý, sử dụng
các quỹ này là đề xuất các
giải pháp, trong đó có bỏ,
sáp nhập một số quỹ là để
tạo sự quản lý thống nhất.
Bỏ bớt quỹ để
ngân sách tập trung
. Báo cáo giám sát của
UBTV QH đề nghị có lộ
trình bãi bỏ một số quỹ.
Theo ông, vi c bỏ các quỹ
này sẽ đem lại lợi ích gì cho
Nhà nước, doanh nghi p,
người dân…?
+
Như tôi đã phân tích,
phần lớn tiền ban đầu hình
thành quỹ là do ngân sách
cấp. Bây giờ bỏ các quỹ
thì đương nhiên ngân sách
không phải bỏ tiền để cấp
nữa, vì thế ngân sách sẽ
tập trung, không bị phân
tán. Đồng thời giảm các
chi phí cho hoạt động của
bộ máy quỹ.
Mặt khác, nhiều hoạt
động không phải ngân sách
trực tiếp thu nhưng mà có
nguồn thu giống như là ngân
sách giống như quỹ bảo
trì đường bộ do người dân
sử dụng phương tiện giao
thông đóng góp. Chính vì
vậy việc bỏ quỹ này để đưa
nguồn thu vào ngân sách,
chi theo quy định của luật
ngân sách thì sẽ chặt chẽ,
minh bạch hơn.
. Theo ông, cần phải làm
gì để khắc phục những bất
cập trong quản lý hoạt động
của các quỹ TCNNS?
+
Trước hết phải rà soát
lại các quỹ để xem xét giữ
cái nào, bỏ cái nào. Quỹ
nào hoạt động thực sự hiệu
quả, rõ ràng, minh bạch thì
nên để. Ví dụ như quỹ bảo
hiểm xã hội, bảo hiểm y tế…
là những quỹ có mục tiêu,
nội dung, cơ chế hoạt động
rõ ràng, thường xuyên thì
nên duy trì. Đối với những
quỹ duy trì cần sửa đổi, bổ
sung và hoàn thiện hệ thống
pháp luật có liên quan để
có căn cứ quản lý, giám sát
để quỹ hoạt động hiệu quả,
minh bạch hơn. Ngược lại,
những quỹ không cần thiết,
phân tán, hoạt động không
hiệu quả thì phải bỏ, hoặc
chuyển sang hình thức khác
để tập trung vào nguồn thu
ngân sách và chi theo quy
định của luật ngân sách như
thế sẽ chặt chẽ hơn.
.
Xin cám ơn ông.
•
nhất là vấn đề gì, nó ảnh
hưởng thế nào?
+
Ông
HoàngVănCường:
Thứ nhất, hiện nay từ trung
ương đến địa phương đều có
rất nhiều loại quỹ TCNNS.
Số lượng quỹ rất nhiều
nhưng lại không có quy chế,
cơ chế quản lý thống nhất
mà mỗi quỹ có cơ chế hoạt
động riêng dẫn tới sự quản
lý không thống nhất, thiếu
chặt chẽ.
Thứ hai, việc có quá nhiều
quỹ đã phát sinh bộ máy
quản lý chồng chéo, cồng
kềnh, phát sinh thêm chi phí
vận hành. Tôi lấy ví dụ, mỗi
tỉnh có đến 3-40 quỹ, mỗi
quỹ có một bộ máy để hoạt
động, lại phải có đại diện
ở một số đơn vị nhất định.
Thực tế, có lãnh đạo đơn
vị ở địa phương phải tham
gia quản lý 4-5 quỹ, tạo nên
sự cồng kềnh, chồng chéo
trong quản lý trong khi quy
mô của quỹ này nhỏ.
Thứ ba, phần lớn các quỹ
có nguồn vốn hình thành từ
ngân sách mà ít huy động từ
+
Nguyên nhân tình trạng
sinh ra nhiều quỹ là do xây
dựng luật mỗi luật đều kèm
theo quy định hình thành
quỹ để triển khai, thực thi
nhiệm vụ của luật đó. Mỗi
luật lại do một đơn vị bộ,
ngành nào đó trực tiếp phụ
trách triển khai chính. Vì thế
đương nhiên các bộ, ngành
này muốn duy trì các quỹ
này để có một nguồn kinh
phí chủ động để triển khai
một số nội dung quy định cho
bộ, ngành đó phụ trách. Việc
bộ, ngành đề nghị thành lập
quỹ, lồng vào nội dung của
luật và mong muốn giữ lại
“Việc bộ, ngành đề
nghị thành lập quỹ,
lồng vào nội dung
của luật và mong
muốn giữ lại quỹ
thể hiện sự cục bộ
của mỗi ngành,
lĩnh vực.”
Đại biểu Quốc hội
Hoàng Văn Cường
48
là số quỹ hiện có trên cả nước,
trongđóquỹ của trungương là
28 và địa phương là 20.
(Theo Bộ Tài chính)
Tiêu điểm
Cần lộ trình bỏ, để lại quỹ
Từ kết quả giám sát, Ủy ban Thường vụ sẽ
ban hành một nghị quyết về đánh giá hiệu quả
của các quỹ, kết quả mặt được và những hạn
chế, tồn tại và đưa ra định hướng là cần phải
rà soát, đánh giá thật kỹ từng quỹ. Đề nghị
Chính phủ trên cơ sở rà soát, đánh giá lại thì
xây dựng một kế hoạch, một lộ trình để sắp
xếp, sáp nhập hay giải thể, có một kế hoạch
và lộ trình chứ đừng đưa vào đây là giải thể
quỹ nào sẽ rối loạn kinh tế-xã hội, gây tác
động mà chúng ta chưa lường được!
Chủ tịch QH
NGUYỄN THỊ KIM NGÂN
Bỏ loại quỹ “cài, cắm” trong luật
Trong quá trình làm việc, trao đổi với đoàn
giám sát, chúng tôi cho rằng một trong những
nguyên tắc quan trọng là phải lấy Luật Ngân
sách nhà nước năm 2015 làm căn cứ để có
định hướng sắp xếp. Như quỹ bảo trì đường
bộ đã được “cài” trong Luật Giao thông
đường bộ 2008, trong Nghị định 18 Chính
phủ.
Bộ Tài chính hai lần báo cáo với Chính
phủ, Thủ tướng đề nghị bỏ quỹ này. Thực tế
Thủ tướng đã đồng ý và giao cho Bộ GTVT
sửa Nghị định 18 cũng như sửa quyết định
của Thủ tướng về thành lập quỹ bảo trì đường
bộ. Thực tế quỹ này tuy vẫn còn nằm trong
Luật Giao thông đường bộ 2008 nhưng không
còn tồn tại nữa vì chúng ta đã đưa hết vào
ngân sách.
Bộ trưởng Bộ Tài chính
ĐINH TIẾN DŨNG
Ba nguyên tắc sắp xếp, loại bỏ quỹ
Có 19 quỹ do luật định nhưng cũng có quỹ
do luật định đến chục năm không ra được, như
quỹ phát triển du lịch ra đời đến chục năm theo
Luật Du lịch cũ nhưng không thành lập được
trên thực tế. Quỹ điện ảnh, Luật Điện ảnh ra
đời cũng không ra được quỹ, bởi vì không biết
nguồn thu ở đâu.
Hiện có những thứ thu giống như quỹ nhưng
không phải quỹ. Nhưng ngược lại có cái gọi là
quỹ nhưng nó lại là doanh nghiệp. Ví dụ quỹ
hỗ trợ phát triển phụ nữ nghèo là công ty trách
nhiệm hữu hạn một thành viên do Hội Liên hiệp
Phụ nữ Việt Nam quản lý.
Khi rà soát, cần có lộ trình để sắp xếp lại các
quỹ theo mấy nguyên tắc:
1. Quỹ nào đã hoàn thành nhiệm vụ thì cho
chấm dứt.
2. Quỹ nào hoạt động không hiệu quả, không
cân đối được nguồn thu thì cho chấm dứt hoặc
giải thể, hoặc bãi bỏ.
3. Có thể có hình thức sáp nhập hoặc bãi bỏ
có lộ trình các quỹ…
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật
NGUYỄN KHẮC ĐỊNH
Cần cuộc cách mạng về quỹ
Lâu nay việc bỏ các quỹ TCNNS không
thực sự cần thiết là điều rất khó vì luật nào ra
cũng muốn có quỹ, bộ nào quản lý cũng muốn
duy trì quỹ. Báo cáo giám sát về các quỹ
TCNNS mong muốn sự chuyển động để “làm
một cuộc cách mạng về các quỹ”, từ đó khắc
phục được những bất cập và để hoạt động của
các quỹ TCNNS hiệu quả, minh bạch hơn.
ĐBQH
NGUYỄN HỮU QUANG
,
Phó Chủ nhi m Ủy ban Tài chính Ngân sách của QH,
Phó trưởng Đoàn giám sát
Bộ nào
cũng
muốn có
quỹ riêng
Nhiều bộ, ngành cài cắm
quỹ trong luật nhưng khi
tiền trong quỹ xài không hết thì
đemgửi ngân hàng lấy lãi…
Các đại biểu lên tiếng
Quỹ bảo hiểmy tế, bảo hiểmxã hội… là những quỹ cómục tiêu,cơ chế hoạt động rõ ràng nên cần duy trì. Ảnh: HTD
