16
ĐỖTHIỆN
K
ể từ tháng 5-2019 đến
nay, Trung Quốc (TQ)
liên tục tăng cường các
hoạt động quấy rối, đe dọa,
bắt nạt đối với các quốc
gia ở biển Đông, bao gồm
Philippines, Malaysia và
Việt Nam. Đáng lên án nhất
là hành vi đưa đội tàu Địa
chất hải dương 8 vào vùng
biển thuộc vùng đặc quyền
kinh tế (EEZ) và thềm lục
địa của Việt Nam.
Bắc Kinh bước sang
giai đoạn
hung hăng mới
Sáng kiến minh bạch hàng
hải châu Á (AMTI) trong báo
cáo công bố ngày 26-9 cho
biết ít nhất một tàu hải cảnh
TQ bị phát hiện hoạt động ở
cụm bãi cạn Luconia trong
suốt 258 ngày trong năm qua.
Điều đó có nghĩa TQ dùng
hơn 70% thời gian trong năm
để tiếp cận khu vực Malaysia
tuyên bố chủ quyền ở biển
Đông. Theo AMTI, TQ bắt
đầu tuần tra quanh khu vực
Luconia kể từ năm 2013.
Lực lượng hải cảnh TQ
cũng tiến hành tuần tra quanh
bãi cạn Scarborough của
Philippines (bị TQ chiếm
giữ từ năm 2012) suốt 162
ngày trong năm qua. Đối với
khu vực bãi Cỏ Mây (đang bị
Philippines chiếm giữ), tàu
hải cảnh TQ cũng tiến hành
tiếp cận, tuần tra xung quanh
trong 215 ngày.
Trong khi đó, đội tàu Địa
chất hải dương 8 của TQ
ngang ngược tiếp cận, thực
hiện hoạt động khảo sát địa
chấn ở khu vực gần bãi Tư
Chính và các vùng biển nằm
trong đường lưỡi bò phi pháp
kể từ tháng 7-2019. Đây là
các vùng biển nằm hoàn toàn
trong EEZ và thềm lục địa
của Việt Nam chiếu theo luật
pháp quốc tế, cụ thể là Công
ước Liên Hiệp Quốc về Luật
Biển (UNCLOS) năm 1982
mà TQ là thành viên.
Như vậy, kể cả về phạm vi
lẫn mức độ hung hăng, các
động thái của TQ cho thấy
Bắc Kinh đã và đang trực
tiếp nhằm vào vùng biển
đường chín đoạn bằng việc
gia tăng vũ lực. Bắc Kinh
hiện dựa vào hai lợi thế: (i)
Đã hoàn thành cơ bản việc
xây dựng đảo nhân tạo phi
pháp và có thể cung ứng dịch
vụ quân sự, hậu cần quân
ở khu vực; và (d) Tận dụng
đội tàu cá và tàu dân quân
biển thực hiện các hành vi
mang tính vũ lực theo kiểu
“bán quân sự”.
Trước sự gia tăng hiện diện
của Mỹ và các nước tại biển
Đông, TQ đang phát triển
hệ thống quân sự hiện đại
nhằm chống Mỹ “tiếp cận
và xâm nhập” biển Đông.
Màn “trình làng” nhiều thế
hệ vũ khí dịp Quốc khánh
TQ ngày 1-10 vừa qua dẫn
đến việc có ý kiến cho rằng
TQ đang chiếm ưu thế nếu
có chiến tranh xảy ra. Tuy
nhiên, phần đông các chuyên
gia cho rằng sự thật không
phải như vậy.
Chuẩn đô đốc hải quân
Mỹ George Wikoff cho biết
ông không hề lo lắng về an
ninh của các lực lượng hải
quân Mỹ đang hoạt động ở
biển Đông, kể cả những khu
vực mà sự hiện diện của Mỹ
không được TQ chào đón.
“Tôi ngủ rất ngon vào đêm
qua và cả đêm trước đó.
Tôi vẫn sẽ ngủ rất ngon khi
chúng tôi ghé lại khu vực
biển Đông (trong thời gian
sắp tới)” - báo
The Japan
Times
dẫn lời ông Wikoff.
Các quan chức hải quânMỹ
nhiều lần khẳng định quân
đội nước này luôn trong tâm
thế sẵn sàng và sẽ hành động
tức khắc khi có lệnh. Trong
khi đó, một động thái khiêu
khích quá mức chấp nhận ở
biển Đông có thể khiến hai
cường quốc va chạmvũ trang.
Chiến tranh là bi kịch mà Mỹ
(và cảTQ) khôngmongmuốn.
Tuy nhiên, để đảm bảo không
bị TQ “hất cẳng” khỏi biển
Đông, trong trường hợp Bắc
Kinh leo thang không biết
điểm ngừng, Mỹ sẽ không
còn phương án khác.•
Quốc tế -
ThứBa22-10-2019
sự, lấy đó làm bàn đạp để
gia tăng bắt nạt các nước;
(ii) Lợi dụng thời điểm cả
Malaysia, Philippines phản
ứng thiếu quyết đoán trước
hành vi phi pháp của TQ.
Giới quan sát lo ngại việc
Philippines tuyên bố đồng ý
chủ trương “gác tranh chấp,
cùng khai thác” của TQ, “ăn
chia” tỉ lệ 60/40 trong các dự
án khai thác ở khu vực nằm
trong EEZ của Philippines.
Đó là bước đà khiến TQ gia
tăng áp lực lên Malaysia và
Việt Nam, hòng áp dụng
chiêu bài tương tự với Manila.
Trong khi Việt Nam quyết
liệt phản đối mọi hành vi
vô pháp của TQ, giới quan
sát nhìn nhận vẫn chưa thể
khẳng định chắc chắn chủ
trương của Malaysia trước
ý đồ “gác tranh chấp, cùng
khai thác” mà TQ dày công
giăng bẫy ở biển Đông.
Washingtontăngcường
hiện diện
Tờ
South China Morning
Post
nhận địnhMỹ đang tăng
cường hoạt động trong “vùng
xám” nhằm đối trọng lại các
hành vi nguy hiểm của TQ ở
biển Đông. Động thái này của
Washington làm tăng đáng kể
nguy cơ xung đột vũ trang
giữa hai cường quốc.
Trong năm 2018, Mỹ đã
tiến hành ít nhất năm chuyến
tuần tra tự do hàng hải và hơn
1.000 chuyến bay quân sự ở
khu vực biển nhộn nhịp bậc
nhất thế giới này. Thậm chí
có thông tin cho rằng gần
như bất kể khi nào, ít nhất
ba tàu hải quân Mỹ cũng đều
xuất hiện tại vùng biển đang
xảy ra căng thẳng giữa TQ
và các nước.
Hoạt động tuần tra tự do
hàng hải của Mỹ nhằm vào
TQ được triển khai từ năm
2015. Tháng trước, Hạm đội
7 của Mỹ xác nhận tàu khu
trục mang tên lửa dẫn đường
USS Wayne E. Meyer đã áp
sát nhiều đảo ở quần đảo
Hoàng Sa (thuộc chủ quyền
Việt Nam nhưng đã bị TQ
chiếm giữ trái phép). Mục
tiêu của Mỹ là nhằm bác bỏ
yêu sách đường cơ sở thẳng
rất vô lý của TQ tại khu vực.
“Quân đội TQ có khả năng
gia tăng, vì vậyMỹ sẽ chuyển
sang các hoạt động nguy hiểm
hơn bao giờ hết trong vùng
xám” - nhà nghiên cứu Chen
Yong, Viện Quan hệ quốc tế
thuộc Học viện Khoa học xã
hội Thượng Hải, nhận định.
Vùng xám là thuật ngữ mô
tả một quốc gia đang đứng
giữa trạng thái chiến tranh
và hòa bình. Nhà nghiên cứu
Chen Yong cho rằng sự đối
đầu giữa Mỹ và TQ trong
vấn đề an ninh ở biển Đông
ngày càng gia tăng và vì vậy
Washington triển khai toàn
bộ hoạt động trong phạm
vi vùng xám để đối trọng
Bắc Kinh.
Nhiều năm qua Mỹ đã
không ngừng cáo buộc TQ
áp dụng các chiêu trò trong
vùng xám nhằm tái thiết trật
tự doMỹ lãnh đạo tại khu vực
biển Đông, vốn có ý nghĩa
chiến lược rất quan trọng.
Bắc Kinh vừa đẩy căng thẳng
gia tăng ở biển Đông đến
mức nước khác nghĩ có thể
xảy ra chiến tranh (lấy chiến
tranh dọa các nước) nhưng
đồng thời TQ vẫn giữ tình
hình dưới mức chiến tranh
để tránh thiệt hại.
Theo giới quan sát, TQ tiến
hành chiến thuật vùng xám
thông qua: (a) Xây dựng đảo
nhân tạo phi pháp; (b) Quân
sự hóa các thực thể nhân tạo
này; (c) Triển khai phi pháp
các lực lượng tàu hải cảnh
Tàu khu trụcmang tên lửa dẫn đườngUSSWayne E. Meyer đã áp sát quần đảoHoàng Sa hai lần vào
cuối tháng 8 và đầu tháng 9-2019. Ảnh: U.S. NAVY
Mỹ liên tục thách thức Trung Quốc
Ngày 17-10, Mỹ tham gia cuộc tập trận Sama-Sama với
Philippines tại Palawan, tỉnh đảo của Philippines gần quần
đảo Trường Sa.
Ngày 9-10, thủy quân lục chiến Mỹ và lực lượng đặc
nhiệm của cảnh sát biển Philippines đã bắt đầu cuộc tập
trận Kamandag. Cuộc tập trận còn có sự tham gia của Lực
lượng Phòng vệ hàng hải Nhật Bản.
Ngày 6-10, nhómtác chiến tàu sânbayUSSRonaldReagan
tuyên bố hoàn thành tập trận trên biển Đông, bất chấp TQ
lên tiếng phản đối.
Ngày 26-9, Mỹ, Ấn Độ và Nhật Bản khởi động diễn tập
Malabar lần thứ 23 ngoài khơi tỉnh Nagasaki của Nhật Bản.
Ngày 24-9, hải quân Mỹ và Singapore bắt đầu cuộc diễn
tập hàng hải chung Pacific Griffin kéo dài đến ngày 11-10
gần đảo Guam.
Ngày 13-9, tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS
Wayne E. Meyer của hải quân Mỹ tuần tra tự do hàng hải
gần quần đảo Hoàng Sa (thuộcViệt Namnhưng đang bị TQ
chiếm giữ trái phép).
Ngày 2-9, Mỹ tiến hành cuôc tâp trân chung đầu tiên với
10 thành viên ASEANở ngoài khơi vịnhThái Lan vàmở rông
cho tới vùng Cà Mau của Viêt Nam.
Ngày 28-8, tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS
Wayne E. Meyer đã áp sát đá Vành Khăn và đá Chữ Thập
(thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam nhưng hiện bị TQ
chiếm đóng và cải tạo trái phép).
Ngày 15-5, Lực lượng tuần duyên Mỹ và Philippines lần
đầu tiến hành cuộc tập trận chung tại vùng biển gần bãi
cạn Scarborough, khu vực tranh chấp giữa Philippines và
TQ trên biển Đông.
Các tàu hải quân thuộc hải
quân Hoàng gia Malaysia nhỏ
hơn các tàu hải cảnh của TQ.
(…) Malaysia có thể ra thông
cáophảnđối hànhvi sai trái của
TQnhưng vẫn sẽ thất thế trong
trường hợp xảy ra xung đột...
Chúng ta không muốn xung
đột xảy ra nhưng lực lượng hải
quân Malaysia cần được nâng
cấp để có khả năng quản lý tốt
hơn các vùngbiểnnếu có xung
đột xảy ra giữa các cườngquốc
ở biển Đông.
Hãng tin
Reuters
dẫn lời
Ngoại trưởng Malaysia
SAIFUDDIN ABDULLAH
Họ đã nói
Chiến tranh là bi
kịch mà Mỹ (và cả
TQ) không mong
muốn. Tuy nhiên, để
đảm bảo không bị
TQ “hất cẳng” khỏi
biển Đông, trong
trường hợp Bắc Kinh
leo thang không biết
điểm ngừng, Mỹ sẽ
không còn phương
án khác.
Trung Quốc tiếp tục gây sóng gió
ở biển Đông
Khi Mỹ ngày càng tăng cường quân đội ở biểnĐông, nhiều ý kiến cho rằng xung đột vũ trang có thể xảy ra
nếu Trung Quốc không ngừng hành vi ngang ngược.
Tàu hải quân Philippines thamgia cuộc tập trận chung lần
thứ nhất giữaMỹ và ASEAN vào tháng 9-2019. Ảnh: EPA
