2
Thời sự -
ThứHai 18-11-2019
Tiêu điểm
CCV cho rằng họ
không có lỗi trong
việc tiếp nhận, kiểm
tra giấy tờ trong
hồ sơ yêu cầu công
chứng và chứng
nhận các hợp đồng
có sự giả người, giả
giấy tờ.
Mặc dù không chứngminh được
lỗi của công chứng viên trong việc
công chứng hợp đồng có yếu tố
giảmạo nhưng nhiều tòa án vẫn
xử buộc tổ chức hành nghề công
chứng phải chịu trách nhiệm
bồi thường thiệt hại.
Bất cập án tuyên công chứng
KIMPHỤNG-NGUYỄNQUỲNH
Ở
phiên tòa mới nhất diễn
ra ngày 12-11 tại TAND
quận 6 (TP.HCM) xét xử
tranh chấp yêu cầu tuyên bố
văn bản công chứng vô hiệu
và tranh chấp quyền sở hữu
tài sản, Phòng Công chứng
số 1 đã bị buộc bồi thường
thiệt hại 2 tỉ đồng cho người
đã mua nhà từ hợp đồng có
yếu tố giả mạo.
Tòa không xác định
được lỗi của CCV
Năm 2015, bà T. và bà C.
thỏa thuận góp vốnmỗi người
50% để nhận chuyển nhượng
thửa đất tại phường 11, quận
6. Hai người này thỏa thuận
nhờ ông Lai Phú Cường (con
bà C.) đứng tên giấy chứng
nhận giúp và ông Cường cam
kết khôngmua bán, thế chấp…
cho ai. BàT. giữbản chínhgiấy
chứng nhận và chỉ giao cho bà
C. khi có khách hỏi mua đất.
Tháng 10-2015, bà C. nói
có khách mua đất, nhờ ông
CườngđếnPhòngCông chứng
số 2 để ký chuyển nhượng đất
nhưng bị phòng này phát hiện
giấychứngnhậngiảvà lậpbiên
bản tạm giữ giấy tờ.
Về phía bà T., khi tìm được
người mua đất và hẹn đi công
chứng thì bà mới phát hiện
trướcđóvào tháng7-2015, ông
Cường đã chuyển nhượng đất
trên cho bà L. với giá 2 tỉ đồng.
HợpđồngnàyđượcPhòngCông
chứng số 1 chứng nhận. Bà T.
tố cáo đến cơ quan CSĐT và
công an đã khởi tố vụ án hình
Tòa phúc thẩm
không buộc CCV
phải bồi thường
Theo Bản án số 56 ngày 30-
10-2012 của TAND huyện Cái
Răng, TP Cần Thơ, một VPCC
phải bồi thường cho nguyên
đơn số tiền 300 triệu đồng do
công chứng hợp đồng không
đúng chủ thể.
Bà L. kiện VPCC này ra TAND
huyện Cái Răng để yêu cầu bồi
thường thiệt hại cho bà số tiền
300 triệu đồng. Lý do là bà L.
cho rằng CCV củaVPCC này đã
không làmhết trách nhiệmđể
một trong ba người của bên
chuyểnnhượng tài sản làngười
giả khiếnbàbị người thật tranh
chấpkhi bà làmthủ tụcđăngký
sang tên. TAND huyện này đã
chấpnhận yêu cầu của nguyên
đơn và buộc VPCC bồi thường
như trên. VPCC không đồng
ý vì họ cho rằng mình đã làm
hết trách nhiệm của một CCV.
Tại phiên xử phúc thẩm sau
đó,VKSNDTPCầnThơcho rằng
số tiền mà tòa buộc VPCC bồi
thường cho nguyên đơn là do
những người khác chiếmđoạt
và tòa sơ thẩmbuộcVPCCphải
bồi thường là không đúng.Tòa
án cấpphúc thẩmcũngđồng ý
với quan điểm trên và bác yêu
cầu khởi kiện của bà L.
KIM PHỤNG
Bị phạt tù thì CCV không bị bồi thường
sự tội lừa đảo chiếm đoạt tài
sản và tội làm giả con dấu, tài
liệu của cơ quan, tổ chức xảy
ra tại Phòng Công chứng số 1.
Trong quá trình điều tra,
Phòng Kỹ thuật hình sự thuộc
cơ quan CSĐT (PC45) xác
định người ký chuyển nhượng
quyền sử dụng đất tại Phòng
Công chứng số 1 không phải
là Lai Phú Cường thật. Với
giấy chủ quyền đất thật mà
chưa rõ vì sao có được, người
giả đã dùng CMND giả mang
tên Lai Phú Cường để đi công
chứng hợp đồng. Do chưa bắt
giữ được người giả đó nên cơ
quan CSĐT tạm đình chỉ giải
quyết vụ án.
Năm 2017, bà L. khởi kiện
Phòng Công chứng số 1 vụ án
tranh chấp yêu cầu tuyên bố
văn bản công chứng vô hiệu
ra TAND quận 1. Lúc này
bà T. cũng khởi kiện ông Lai
Phú Cường và bà L. để yêu
cầu tuyên bố văn bản công
chứng vô hiệu và công nhận
quyền sử dụng đất là của riêng
bà T. (vì bà C. không có góp
vốn khi nhận chuyển nhượng
đất). TAND quận 6 đã thụ lý
giải quyết.
Năm 2018, TAND quận 1
chuyển vụ án đếnTANDquận
6 để nhập vụ án. TAND quận
6 xử sơ thẩmvụ án tuyên buộc
PhòngCôngchứngsố1liênđới
bồi thường cho bà L. 2 tỉ đồng.
Tòa này cũng tuyên hủy hợp
đồng chuyển nhượng quyền sử
dụng đất giữa đối tượng đóng
vai Lai Phú Cường và bà L.
Tòa công nhận bà T. là chủ sử
dụng thửa đất trên.
Trongvụánnày, côngchứng
viên(CCV)PhòngCôngchứng
số 1 cho rằng hồ sơ yêu cầu
công chứng được tiếp nhận
gồm có: Phiếu yêu cầu công
chứnghợpđồng, giaodịch theo
mẫu; bản sao giấy tờ tùy thân
của bên chuyển nhượng và bên
nhận chuyển nhượng (CMND
của ông Lai Phú Cường và bà
Nguyễn Hoàng Thanh Liên);
bản sao giấy tờ liên quan đến
tài sản chuyển nhượng (giấy
chứng nhận), thông báo nộp
lệ phí trước bạ nhà đất... CCV
đã tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra,
đối chiếu giấy tờ trong hồ sơ
yêu cầu công chứng, nhận
thấy là đầy đủ, phù hợp nên đã
chứng nhận hợp đồng chuyển
nhượng quyền sửdụng đất nêu
trên. Phòng Công chứng số 1
cho rằng việc chứng nhận hợp
đồng chuyển nhượng quyền
sử dụng đất nêu trên được
thực hiện theo đúng quy định
của pháp luật nên phòng này
không đồng ý bồi thường thiệt
hại. Bởi lẽ việc CCV không
phát hiện ra người đóng giả
ông Lai Phú Cường là sự kiện
bất khả kháng; CCVkhông có
lỗi trong việc tiếp nhận, kiểm
tra giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu
côngchứngvà chứngnhậnhợp
đồng chuyển nhượng nêu trên
và không có lỗi gây thiệt hại.
Ngoài ra, tại thời điểm chứng
nhận, phòng này cũng không
nhận được bất kỳ thông tin
ngăn chặn việc chuyển dịch
quyền sử dụng đất hay khiếu
nại, tố cáo đối với tài sản này.
CCV hoặc phải liên đới
bồi thường, hoặc phải
bồi thường thay
Gần đây, TAND TP.HCM
xử sơ thẩm phạt hai bị cáo Lê
Thị Mỹ Dung 13 năm tù, Lê
Văn Trợ bảy năm tù cùng về
tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Tòa cũng buộc các bị cáo liên
đới bồi thường cho người bị
hại hơn 4,9 tỉ đồng.
Tuy nhiên, tòa cũng tuyên
nếu hai bị cáo trên không có
khả năng bồi thường thì Văn
phòng công chứng (VPCC)
Phú Nhuận (nơi công chứng
hợp đồng ủy quyền) có nghĩa
vụ bồi thường thay.
Câuchuyệnnàyvàocuốinăm
2016, bà H. đăng báo rao bán
thửa đất ở quận 2, TP.HCM.
Sau đó có người đến hỏi mua
đất và đánh tráo sổ hồng giả đã
chuẩn bị sẵn để lấy bản chính
sổ hồng thật. Bị cáoDung thuê
người đóng giả bà H., còn bị
cáo Trợ đóng giả chồng bà H.
đếnVPCCPhúNhuậnđể công
chứng hợp đồng ủy quyền cho
người khác toàn quyền quyết
định đối với thửa đất của vợ
chồngbàH. Sauđóngười được
ủy quyền bán lại cho người
khác với giá 7,5 tỉ đồng trong
khi bàH. không hay biết gì. Từ
đơn tố cáo của bà H., công an
đã khởi tốDung, Trợ và tòa án
đã xét xử như trên.
Một vụkhácxảyra tạiVPCC
LýThị NhưHòa. CCVkhông
thểphát hiệnviệcgiảngười, giả
giấy tờ công chứng và TAND
TP.HCM đã xử buộc VPCC
phải liên đới bồi thường cho
người bị hại 1,2 tỉ đồng. Phần
bị cáoTrầnVăn Lắm là người
đóng giả chủ đất ký bán đất
chiếm đoạt 1,2 tỉ đồng đã bị
tòa tuyên 10 năm tù về tội lừa
đảo chiếm đoạt tài sản.
Bị cáo Lắm là người đóng
giả chủ đất ký công chứng
chuyển nhượng đất tại VPCC
Lý Thị Như Hòa. Lắm đã đưa
bản chính sổ hồng và các giấy
tờnhân thânnhưCMNDmang
tên chủ đất (nhưng ảnh là của
Lắm), giấy xác nhận tình trạng
hôn nhân, hộ khẩu…để CCV
làm thủ tục công chứng.
Hiện tại babảnánnêu trênđã
bị các tổ chức hành nghề công
chứng kháng cáo và đang chờ
xét xử phúc thẩm. Các CCV
đều cho rằng mình không có
lỗi gây hậu quả dẫn đến phải
bồi thường thiệt hại.•
Trước đây, trong vụ án hình sự liên quan đến việc giả mạo
giấy tờ, một CCV tại TP.HCM bị TAND TP phạt ba năm tù treo
về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng và CCV
này không bị buộc phải bồi thường thiệt hại. Án tòa cho là
CCV này đã chưa làm hết chức năng, trách nhiệm trong việc
đối chiếu nhân thân, hình ảnh của chủ sở hữu tài sản (người
trong hộ chiếu) với người giả mạo đến yêu cầu công chứng
dẫn đến hậu quả là ngân hàng bị chiếm đoạt tiền.
Trong vụ án này, hai cán bộ ngân hàng cho vay tiền bị xử tù
về tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các
tổ chức tín dụng do có hành vi trái quy định của ngân hàng
như là không kiểm tra, đối chiếu tài liệu trong hồ sơ vay tín
dụng với giấy tờ tùy thânCMND, ký hợpđồng tíndụng vay vốn
ngoài trụ sở ngân hàng…Còn ba người có sự giảmạo để qua
mặt CCV công chứng hợp đồng thế chấp ngoài việc bị xử án
tù thì phải liên đới bồi thường gần 3 tỉ đồng cho ngân hàng.
Một vụ án hình sự khác cũng liên quan đến lỗi của CCV
khi công chứng hợp đồng và CCV này đã bị TAND TP.HCM xử
phúc thẩm phạt năm năm tù về tội lợi dụng chức vụ, quyền
hạn trong khi thi hành công vụ. Lỗi ở đây là CCV domối quen
biết từ trước nên khi ký công chứng bỏ qua nguyên tắc cơ
bản khi chứng thực như không kiểm tra nhân thân, không
trực tiếp chứng kiến việc ký tên, lăn tay của các bên khi ký
hợp đồngmua bán nhưng vẫn ký chứng thực hợp đồngmua
bán nhà, đất, tạo điều kiện cho người khác sử dụng hợp đồng
thế chấp ngân hàng chiếmđoạt trên 4 tỉ đồng. Người làmgiả
hồ sơ, chữ ký trong vụ này bị 18 năm tù về tội lừa đảo chiếm
đoạt tài sản. Tòa cũng tuyên hủy tất cả hợp đồng mà CCV đã
ký là vô hiệu, hủy tất cả giấy chứng nhận đã cấp từ các hợp
đồng vô hiệu nói trên.
Tại tọa đàm“Giấy tờ giả và trách nhiệmcủa công chứng viên” do báo
Pháp Luật TP.HCMtổ chức ngày 8-11
, ôngMai Việt Cường -
Trưởng văn phòng Công chứngMai Việt Cường đưa ramột giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được làmgiả tinh vi khó có thể phát
hiện. Ảnh: HOÀNGGIANG
