16
ĐỖTHIỆN
thực hiện
B
ầu cử Mỹ năm 2020
đang bước vào giai đoạn
kịch tính khi nhómTổng
thống Donald Trump khẩn
trương tiến hành các biện
pháp pháp lý nhằmđảo ngược
kết quả trước ứng viên Joe
Biden. Chuyên gia Hoàng
Việt
(ảnh,
ĐHLuật TP.HCM)
nhận định ông Trump khó có
thể trông
chờ vào
cơ quan
lập pháp
của bang
h o ặ c
thậm chí
là Tòa án
Tối cao Mỹ để thay đổi kết
quả bầu cử năm nay.
Ông Trump
có bị xử ép?
.
Nhiều người cho rằng
thẩm phán của các tiểu
bang trong quá trình giải
quyết đơn kiện của nhóm
ông Trump đã xử ép tổng
thống. Ông nghĩ gì về khả
năng này?
+ Theo quan sát của tôi,
từ sau ngày bầu cử cho tới
nay, nhóm ông Trump đã đệ
đơn kiện 22 vụ liên quan đến
quá trình bầu cử. Tuy nhiên,
nhóm ông Trump đã không
có một chiến thắng nào. Hệ
thống chính quyền nước Mỹ
được coi là đỉnh cao của hình
thức tam quyền phân lập,
trong đó vai trò của tòa án
Mỹ được ca ngợi là độc lập
trước các quyết định chính
trị và là hiện thân của công
lý. Chính vì vậy, không thể
tùy tiện kết luận là các tòa
án Mỹ bị chi phối bởi các
áp lực đảng phái.
Các quy trình pháp lý của
Mỹ diễn ra cũng rất chặt
chẽ. Trừ khi xuất hiện các
bằng chứng thuyết phục về
gian lận, sai trái, việc đảo
ngược kết quả bầu cử khó
có thể xảy ra. Thứ nhất, các
cơ quan bầu cử địa phương
của Mỹ đã chuẩn bị rất kỹ
lưỡng và thận trọng phương
hướng tiến hành bầu cử và
kiểm phiếu. Thứ hai, khi
xem xét các sai sót mà bên
nguyên đơn cáo buộc, tòa
án phải xác định ba vấn đề:
Có sự cố ý nhằm thay đổi
kết quả bầu cử hay không;
sự cố ý đó có dẫn đến sự
thay đổi kết quả bầu cử tại
địa phương đó hay không;
có nằm trong một âm mưu
tri “bất tín” là vô cùng thấp,
mặc dù nhiều người ủng hộ
ông Trump vẫn mong chờ.
Khó trông chờ
Tòa án Tối cao
. Sau tòa ở các bang, rất
có thể ông Trump sẽ tìm đến
Tối cao Pháp viện (Tòa án
Tối cao) của Mỹ. Xin ông
giải thích về vai trò của cơ
quan này?
+
Trình tự pháp lý đưa các
vụ kiện lên Tòa án Tối cao
không đơn giản như nhiều
người nghĩ. Theo quy định
tại Điều III, Mục II của hiến
pháp nước Mỹ, thì Tòa án
Tối cao có thẩm quyền đối
với các vấn đề tranh chấp
giữa các bang, các đại sứ,
các quan chức cao cấp của
chính phủ hoặc các tranh
chấp liên quan đến diễn
giải hiến pháp và các luật
liên bang. Mỗi bang có các
quy định về luật pháp liên
quan đến bầu cử khác nhau.
Vì thế, Tòa án Tối cao chỉ
có thể ra phán quyết nếu
như nhận thấy những vấn
đề liên quan đến quá trình
bầu cử của các bang là hợp
hiến hoặc vi hiến. Dựa vào
đó, các bang sẽ xem xét và
công nhận kết quả bầu cử,
tức là hoặc công nhận hoặc
cho kiểm lại phiếu bầu.
Không có chuyện Tòa án
Tối cao quyết định ai sẽ là
tổng thống Mỹ.
Sức mạnh của Tòa án Tối
cao chỉ có trong thẩm quyền
và các thẩm phán chỉ có thể
xem xét những vấn đề liên
quan hiến pháp cụ thể mà
tòa án cấp dưới đệ trình
lên. Như vậy, việc một tổng
thống trực tiếp kêu gọi Tòa
án Tối cao can thiệp vào một
cuộc bầu cử sẽ không được
tính đến. Nói một cách đơn
giản: “Bạn không thể trực
tiếp đưa một vụ kiện lên
Tòa án Tối cao khi xảy ra
tranh chấp bầu cử. Không
có cơ sở pháp lý để hành
động như vậy, hay để nói
rằng “hãy dừng việc kiểm
phiếu và tuyên bố tôi thắng
cuộc” (như cách mà nhóm
ông Trump đã làm - PV).
. Nhưng hiện tại, Tòa án
Tối cao có sáu (trong tổng
số chín) thẩm phán được
cho là nhóm bảo thủ. Liệu
có thể tạo ra “bất ngờ” cho
ông Trump hay không?
+ Theo truyền thống, Tòa
án Tối cao Mỹ luôn thận
trọng trong việc tham gia
vào các vụ kiện liên quan
tới bầu cử, vốn được định
đoạt bởi luật của các bang.
Thêm vào đó, Tòa án Tối
cao Mỹ cũng nhận thức rõ
rằng họ đã từng mạo hiểm
lập trường với tư cách một
cơ quan độc lập khi đưa ra
phán quyết giúp ông Bush
đắc cử năm 2000.
Vụ kiện năm nay có thể
khiến khuynh hướng chính
trị của chín thẩm phán trở
thành tâm điểm chú ý, đặc
biệt là thẩmphánAmy Coney
Barrett, người vừa trở thành
thành viên của Tòa án Tối
cao Mỹ vào tháng trước do
ông Trump lựa chọn. Chúng
ta không thể loại bỏ hoàn
toàn khả năng Tòa án Tối
cao có phán quyết ảnh hưởng
đến bầu cử năm nay (ví dụ
tuyên bố phiếu bầu không
hợp lệ). Tuy nhiên, đứng
trước sự chia rẽ của nước Mỹ
và đảm bảo lợi ích của đất
nước Mỹ, Tòa án Tối cao sẽ
phải rất thận trọng khi đưa
ra bất kỳ quyết định nào bị
coi là có xu hướng chính trị.
Nếu tòa tuyên bố các phiếu
bầu không hợp lệ trong tình
hình không có bất kỳ bằng
chứng nào để chứng minh
gian lận thì uy tín của Tòa
án Tối cao sẽ bị ảnh hưởng
nghiêm trọng.
. Xin cám ơn ông.•
Quốc tế -
ThứBa24-11-2020
chung của một thành phần
nào đó hay không. Thứ ba,
nhóm ông Trump phải đưa
ra bằng chứng xác thực và
chấp nhận được. Đến nay
những gì nhóm ông Trump
đưa ra không thuyết phục.
Khó trông mong vào
cơ quan lập pháp
của bang
. Rất nhiều hãng truyền
thông lớn của thế giới đã
gọi ông Biden là “tổng thống
đắc cử”. Nhiều nguyên thủ
của các nước lớn trên thế
giới cũng đã chúc mừng ông
Biden. Điều này có quá sớm?
+ Cách gọi “tổng thống
đắc cử” (President-elect)
là cách gọi thông thường để
chỉ một người chiến thắng
trong kỳ bầu cử tổng thống.
Với các thông tin kiểm phiếu
ban đầu cho thấy ông Biden
đã là người chiến thắng với
306 phiếu đại cử tri. Cách gọi
này không có gì sai. Thông
thường, khi một ứng viên
vượt quá mức 270 phiếu
đại cử tri (quá bán) thì đã
được coi là chiến thắng. Tất
nhiên, ông Biden vẫn phải
chờ cho đến thời gian sau
20-1 mới được gọi là tổng
thống chính thức. Từ nay đến
lúc đó, nhiều người vẫn hy
vọng sẽ có những “kỳ tích”
xảy ra nhưng thực tế điều đó
rất khó. Ông Biden đã bắt
đầu chỉ định các thành viên
chính phủ sắp tới.
. Nhưng vấn đề nằm ở
chỗ theo quy định của hiến
pháp và luật bầu cử Mỹ, cơ
quan lập pháp bang (State
Legislatures), mới chính là
thiết chế thông qua danh sách
đại cử tri của từng bang.
Nếu các cơ quan lập pháp
của đa số các bang đang có
kiện tụng từ phe ông Trump
bỏ phiếu đảo ngược kết quả
chọn đại cử tri thì ông Biden
chưa chắc đủ 270 phiếu đại
cử tri. Được biết, ở phần lớn
các bang nói trên, các nghị
sĩ đảng Cộng hòa chiếm đa
số. Khả năng xảy ra kịch bản
này là như thế nào?
+ Về mặt lý thuyết thì
điều này có thể xảy ra. Nếu
cơ quan lập pháp bang chốt
danh sách đại cử tri không
ủng hộ ứng viên tổng thống
theo nguyện vọng của phần
đông người dân (bỏ phiếu)
thì lá phiếu của các đại cử
tri ấy vẫn có thể được tính.
Thậm chí, sau khi danh sách
đại cử tri được gửi về Quốc
hội Mỹ, có trường hợp chính
bản thân các đại cử tri cũng
không giữ cam kết của họ.
Đơn cử năm 2016 có bảy
trường hợp đại cử tri không
bỏ phiếu cho ứng viên mà
họ cam kết với người dân.
Tuy nhiên, thực tế thì việc
thông qua cơ quan lập pháp
bang không đơn giản như
vậy. Nên nhớ là các đại cử
tri đều phải phản ánh ý chí
và nguyện vọng của các cử
tri phổ thông (hay người
dân), chứ không chỉ đơn
thuần là đại diện cho một
nhóm lãnh đạo bang (bao
gồm cả cơ quan lập pháp
bang) hay chỉ đại diện cho
ý chí cá nhân của họ. Cho
nên việc cơ quan lập pháp
gửi danh sách đại cử tri bầu
trái ý đa số người dân; hoặc
đại cử tri cố ý “bất tín” rất
hiếm khi xảy ra và thường
không ảnh hưởng đến kết
quả chung cuộc. Hiện ông
Biden đang cách vị trí đắc
cử đến 36 phiếu đại cử tri,
nên viễn cảnh thông qua
các kẽ hở như cơ quan lập
pháp bang hoặc các đại cử
Tổng thống Trump đang gặp nhiều khó khăn. Ảnh: AP
Cơ hội của ông Trump rất thấp
Anthony Zurcher, phóng viên của hãng tin
BBC
chuyên về
tình hình BắcMỹ, cho rằng: Mục đích thực sự đằng sau động
thái pháp lý của nhóm ông Trump không phải là thống kê
chính xác cho số phiếu bầu, mà là để tìm ra những gì nhóm
ôngTrump cáo buộc là gian lận ở các khu vực do đảng Dân
chủ thống trị. Việc yêu cầu kiểm phiếu lại của nhóm ông
Trump cũng cho thấy họ đang làmmọi thứ có thể để thách
thức kết quả bầu cử, duy trì hy vọng của những người ủng
hộ trung thành của ông Trump.
Trong vài tuần tới, dường như không có cơ hội nào để
nhóm ông Trump đảo ngược kết quả. Quá trình dẫn đến
lễ nhậm chức của ông Biden vào tháng 1-2021 sẽ tiếp tục,
cho dù tổng thốngTrump có thừa nhận thất bại hay không.
Chuyên gia
HOÀNG VIỆT
Bầu cử Mỹ năm 2020 có rất
nhiều tranh chấp liên quan
đến pháp lý. Trước ngày bầu
cử 3-11 đã có hơn 300 vụ kiện
trên44bang liênquanđếnviệc
bỏ phiếu qua bưu điện và bỏ
phiếu sớmtrực tiếp trong cuộc
bầu cử năm nay. Các vụ kiện
này tập trung vàomột loạt vấn
đề như thời hạn gửi và nhận
phiếu bầu, yêu cầu chữ ký của
nhân chứng và các loại phong
bì được sử dụng để gửi phiếu.
Tiêu điểm
Trừ khi xuất hiện
các bằng chứng
thuyết phục về gian
lận, sai trái, việc
đảo ngược kết quả
bầu cử khó có thể
xảy ra.
Ông Trump khó trông vào
Tòa án Tối cao Mỹ để thắng
Tòa án Tối caoMỹ không phải là cơ quan dễ dàng bị xu hướng chính trị ảnh hưởng để đưa ra
các quyết địnhmạo hiểm, không dựa vào bằng chứng xác đáng.
