16
Quốc tế -
ThứSáu17-4-2020
•
Mỹ
: Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 15-4 khẳng định Trung Quốc
có thể đã tiến hành nhiều vụ thử hạt nhân quy mô nhỏ ở bãi thử
La Hố Bạc thuộc khu tự trị Tân Cương, theo tờ
The Guardian
.
Cụ thể, Trung Quốc bị phát hiện tiến hành nhiều hoạt động cải
tạo ở khu vực này nhưng phía Mỹ không có bằng chứng trực
tiếp về các vụ thử nói trên. Bắc Kinh hiện chưa đưa ra bình
luận nào.
• Nga
: Trang tin
RBK
dẫn nguồn tin từ văn phòng tổng thống
Nga và Bộ Quốc phòng nước này khẳng định sẽ không tổ chức
cuộc duyệt binh ngày Chiến thắng vào 9-5 tới. Thông báo
chính thức về kế hoạch hoãn duyệt binh sẽ công bố vào cuối
tuần này. Trước đó, nhiều cựu chiến binh cũng đã viết thư đề
nghị hoãn duyệt binh gửi cho Tổng thống Vladimir Putin nhằm
bảo vệ sức khỏe cho các quân nhân tham gia.
• Hàn Quốc
: Theo hãng tin
Yonhap
, đảng cầm quyền Dân
chủ đồng hành của Tổng thống Moon Jae-in ngày 16-4 đã
giành chiến thắng áp đảo, chiếm được 180 trên 300 ghế trong
kỳ bầu cử Quốc hội Hàn Quốc khóa 21. Kết quả cho thấy
chính quyền ông Moon được đông đảo người dân ủng hộ nhờ
các biện pháp phòng, chống COVID-19 hiệu quả.
PHẠM KỲ
Thế giới 24 giờ
Thế yếu của Trung Quốc qua
cuộc chiến chống COVID-19
“Có rất ít quốc gia tin vào hìnhmẫu hay thông điệp đến từ Bắc Kinh” - hai chuyên giaMichael Green và
Evan S. Medeiros trong bài viết trên tạp chí
Foreign Affairs
nhận định.
ÁNHNGỌC
N
gay khi dịchCOVID-19
bùng phát tại Trung
Quốc (TQ) vào đầu
năm nay, giới quan sát đã
nhanh chóng dự báo chắc
nịch rằng: Đại dịch chính
là “thảm họa Chernobyl”
của TQ. Tuy nhiên, khi TQ
khống chế khá hiệu quả đại
dịch và tuyên truyền “chiến
thắng” của họ vào tháng 3
thì đây cũng là sự khởi đầu
của quá trình Mỹ cùng châu
Âu vỡ trận vì đại dịch.
Bắc Kinh đã ngay lập tức
khởi độngmột chiến dịch quốc
tế, trực tiếp lẫn gián tiếp đánh
vào cách quản trị nền dân chủ
của Mỹ và phương Tây, đồng
thời chuyển đến cộng đồng
quốc tế “mô hình kiểu mẫu”
về biện pháp chống dịch và
trách nhiệm cộng đồng.
Hôm 14-4, Tổng thốngMỹ
Donald Trump tuyên bố tạm
ngừng hỗ trợ tài chính trong
thời gian tới cho Tổ chứcY tế
Thế giới (WHO). Động thái
này của Mỹ tiếp tục làm dấy
lên lo ngại rằng Bắc Kinh
sẽ khỏa lấp chỗ trống của
Washington tại các thể chế
quốc tế, điều mà TQ gia tăng
thực hiện dưới thời “nước
Mỹ trên hết” của ông Trump.
Hình ảnh xấu đi trên
truyền thông
Tuy nhiên, các chuyên gia
của tờ
Foreign Affairs
nhận
định có nhiều cơ sở để nghi
ngờ việc TQ có thể biến một
đại dịch, vốn xuất phát từ
chính đất nước này, trở thành
cơ hội để Bắc Kinh thực hiện
một bước tiến lớn trong quá
trình “trỗi dậy” của họ.
Trước tiên, chiếndịch truyền
thông của TQ đã chững lại.
Bắc Kinh đẩy mạnh tuyên
truyền về “thành công của
TQ” trong chiến đấu chống
dịch kể từ tháng 3 năm nay.
Thực tế, nhiều quốc gia vẫn
học hỏi nhiều giải pháp chống
dịch củaTQ. Tuy nhiên, không
vì thế mà các nước gia tăng
lòng biết ơn với BắcKinh. Thế
giới đã biết rất rõ về nguồn
gốc của virus gây bệnh xuất
phát từ TP Vũ Hán (TQ), dù
rằng WHO không chọn tên
của TP này đặt tên cho virus.
Bên cạnh đó, sự chủ quan
ngay từ đầu, yếu kém trong
công tác minh bạch thông tin
và đối xử không công bằng
với nhiều bác sĩ có công cảnh
báo dịch bệnh... đã khiến tô
đậm sự thiếu trách nhiệm của
TQ đối với hệ lụy dịch bệnh
lây lan toàn cầu.
Dù thế giới nhiều lần kêu
gọi TQ cần minh bạch thông
tin hơn nữa nhưng Bắc Kinh
đã từ chối các nhà báo Mỹ
của một số tờ báo và hãng
tin như
The New York Times,
The Washington Post, The
Wall Street Journal
vào làm
việc. Điều này làm cho hình
ảnh TQ xấu đi. Đầu tháng 2
vừa qua, Bộ Chính trị Đảng
Cộng sản TQ đã có cuộc họp
do Chủ tịch Tập Cận Bình
chủ trì, thừa nhận những sai
sót trong giai đoạn đầu chống
dịch. Đó cũng chính là giai
đoạn vàng để có thể khống
chế COVID-19, không cho
lây nhiễm cộng đồng.
TQ cũng lên tiếng cáo buộc
quân đội Mỹ đã mang virus
gây bệnh đến Vũ Hán, trong
khi các học thuyết âmmưu cho
rằng virus bị rò rỉ từ phòng thí
nghiệm TQ được lan truyền
tràn ngập trên Internet. Vài
tuần gần đây, TQ đã giảm
đổ lỗi cho Mỹ, trong khi đó
truyền thông phương Tây bắt
đầu rộ lên thông tin cáo buộc
trách nhiệm TQ về nguồn
gốc dịch bệnh. Tổng thống
Trump hôm 15-4 (giờ Mỹ)
cho hay chính phủ Mỹ đang
điều tra để xác định xem liệu
virus SARS-CoV-2 gây dịch
COVID-19 có phải xuất phát
từmột phòng thí nghiệmởVũ
Hán hay không, theo hãng tin
Reuters
. Đây có thể khởi đầu
cho “một cuộc chiến mới”
mà Bắc Kinh nằm ở thế yếu
vì tất cả yếu kém của họ đầu
mùa dịch.
Rất ít quốc gia ủng hộ
Lãnh đạo một số nước,
bao gồm Campuchia, Iran,
Pakistan hay Serbia, thời gian
qua có nhiều tán thưởng về
hành động của TQ sau khi
Bắc Kinh triển khai “ngoại
giao y tế” - hỗ trợ, viện trợ,
xuất khẩu nhiều thiết bị, vật
tư y tế và đội ngũ y bác sĩ ra
nước ngoài chống dịch. Tuy
nhiên, rất ít chính phủ các
nước tán thành với những
thông điệp gần đây của TQ.
Thứ nhất, chính phủ các
nước thường chịu áp lực từ
dân chúng khi chấp nhận sự
hỗ trợ của TQ. Dư luận các
nước dường như không đặt
nhiều niềm tin vào sự giúp
đỡ của Bắc Kinh, nhất là khi
nước này thường dùng “ngoại
TrungQuốckhôngthểnhờvàochốngCOVID-19đểtrởthànhlãnhđạothếgiới.Ảnhminhhọa:REUTERS
Kinh tế Trung Quốc suy yếu
Đại dịch cũng khiến TQ bị ảnh hưởng. Mặc dù TQ cho
mở cửa lại các nhà máy, giúp nguồn cung sản phẩm gia
tăngnhưng việc kích cầu còngặpnhiều khó khăn thật sự.
Nền kinh tế TQ phụ thuộc quá nhiều vào thị trường
Mỹ và châu Âu. 12 quốc gia đang chịu thiệt hại nặng nề
nhất từdịchbệnhhiệnnay chiếmkhoảng 40%thị trường
xuất khẩu của TQ. Đa số các quốc gia này cũng là nhà
cung cấp hàng hóa trung gian quan trọng nhất củaTQ ra
thị trường thế giới. Nền kinh tế TQ sẽ không thể quay lại
quỹ đạo tăng trưởng ở mức 5%-6% mỗi năm như trước
đây cho đến khi nền kinh tế Mỹ và châu Âu phục hồi.
Vì vậy, chính phủ TQ có thể sẽ phải kìm hãm việc kích
cung (tức hỗ trợ sản xuất) cho đến khi nhu cầu thị trường
thế giới trở lại bình thường.Trong khi đó, việc tung ra các
gói kích cầu hay các gói tín dụng hỗ trợ trong nước cũng
khó khăn với TQ khi mức nợ công tăng mạnh. Theo Viện
Tài chính quốc tế (IIF), tổng nợ củaTQhiện tiệmcậnmức
310% GPD, mức cao nhất trong các nền kinh tế mới nổi.
Các hành xử của TQ ở biển
Đông, bao gồm việc vận hành
các trung tâm nghiên cứu trái
phép và đâm chìm tàu cá của
Việt Nam khiến Bắc Kinh bị
cộngđồngquốc tế chỉ trích“lợi
dụng đại dịch để gây sức ép”.
Đây cũng là lý do giải thích vì
sao niềm tin của các nước với
TQ bị suy giảm trầm trọng và
uy tín Bắc Kinh bị ảnh hưởng
nặng nề.
Tiêu điểm
Có nhiều cơ sở để
nghi ngờ việc TQ
có thể biến một đại
dịch, vốn xuất phát
từ chính đất nước
này, trở thành cơ hội
để Bắc Kinh thực
hiện một bước tiến
lớn trong quá trình
“trỗi dậy” của họ.
2.099.644
người nhiễm COVID-19 cùng 136.032 ca tử
vongđượcghinhậntrêntoànthếgiớitínhđến
19giờngày16-4, trang thốngkê
Worldometer
dẫn nguồn cơ quan y tế các nước cho hay.
Dịch hiện lan ra 210 quốc gia và vùng lãnh
thổ. Số bệnh nhân điều trị thành công dừng
ở 523.809 ca.
giao vật chất” đổi lấy sự ảnh
hưởng ngoài kỳ vọng của các
nước, ví dụ đòi hỏi quyền lợi
quá tầm ở nước sở tại.
Thứ hai, chất lượng các
gói hỗ trợ của TQ không cao.
Nhiều quốc gia nhận viện trợ
từTQtrongđợt dịchnàykhẳng
định các bộ xét nghiệm, thiết
bị bảo hộ y tế TQ không đảm
bảo chất lượng. Gần nhất,
thủ tướng Phần Lan đã sa
thải người đứng đầu cơ quan
cung ứng thiết bị khẩn cấp
vì đã chi hàng triệu euro để
mua khẩu trang TQ kém chất
lượng. Một số lãnh đạo khác
đã bác bỏ các thông điệp của
TQ, tìm cách thuật lại chính
xác câu chuyện về phản ứng
(thiếu minh bạch, hiệu quả)
của TQ trước đại dịch.
Ông Josep Borrell, đại diện
ngoại giao và an ninh cấp cao
kiêmphó chủ tịchỦy ban châu
Âu, mới đây đã công khai chỉ
trích các nỗ lực (chống dịch)
của TQ chỉ để gia tăng ảnh
hưởng. Lãnh đạo Brazil và
Ấn Độ, vốn cũng đang chịu
thách thức từ đại dịch, cũng
chỉ trích và từ chối nhận viện
trợ của TQ. Ở châu Phi, các
câu chuyện về nạn phân biệt
chủng tộc lan rộngởmiềnNam
TQ đối với người nước châu
Phi khiến dư luận tại “lục địa
đen” rất quan tâm. Cùng lúc
đó, niềm tin của các quốc gia
châu Á đối với TQ từ trước
khi dịch bùng phát đã suy
giảm. Một khảo sát của Trung
tâm Nghiên cứu Pew tại sáu
nước châu Á được công bố
vào cuối tháng 2 cho thấy
công luận nghiêng về phía
Mỹ hơn là TQ.
Trong cuộc khủng hoảng
COVID-19, cho đến nay vai
trò của Mỹ bị suy giảm. Tuy
nhiên, thực tế cho thấyđể vươn
lên lãnh đạo thế giới, TQ dù
muốn vẫn lực bất tòng tâm.•
