9
của TP sẽ được nâng lên, là cơ hội để nhiều trí thức có thể
đóng góp cho TP. Tôi kỳ vọng các cơ quan sẽ triển khai
nghị quyết này quyết liệt hơn, không bị ràng buộc quá
nhiều, dần hình thành cơ chế sandbox cho TP.HCM về
khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo. Người làm khoa
học, giới trí thức phải nhìn thấy được họ có đất để dụng
võ thì lúc đó nguồn lực mới được nâng lên.
Lãnh đạo TP chủ động lắng nghe nhưng cũng cần có sự
thay đổi quyết liệt, rõ ràng hơn chứ không chỉ đơn giản là
làm chính sách theo nhiệm kỳ. Việc thu hút người giỏi, trí
thức trở về cần những hành động thực sự chứ không chỉ
trên giấy tờ.
Dù thấy còn nhiều điều bất cập trong chính sách thu
hút trí thức nhưng tôi vẫn luôn cống hiến hết mình trong
hoạt động giảng dạy, nghiên cứu. Tôi biết có nhiều người
ngoài kia cũng giống mình, cũng hết mình cho công
việc, tạo ra giá trị chung cho xã hội. Người làm khoa
học hay trí thức luôn muốn được cống hiến hết mình cho
mảnh đất này.
PGS-TS
NGUYỄN PHƯƠNG THẢO
,
giảng viên
khoa Công nghệ sinh học Trường ĐH Quốc tế TP.HCM
Thời sự -
ThứBảy27-4-2024
GS-BS Nguyễn Thu Anh là
nhà nghiên cứu dịch tễ học và
khoa học xã hội. Bà từng theo
học chuyên ngành dịch tễ học
và nhân học trong y tế ở châu
Âu và Thái Lan.
Sau khi tốt nghiệp, bà quay
vềVN làmviệc và gầnđây chọn
TP.HCM làm điểm dừng chân
để tiếp tục giấc mơ nghiên
cứu khoa học trong lĩnh vực y
tế. Bà cùng nhóm nghiên cứu
từng đưa ra nhiều khuyến cáo
quan trọng để ứng phó với đại
dịch COVID-19.
Tiêu điểm
.
Phóng viên
:
Được biết ViệnĐH Sydney VN
- nơi bà đang công tác vẫn đang có kế hoạch
thu hút trí thức trong và ngoài nước đến đóng
góp cho TP.HCM?
+ GS-BS
Nguyễn Thu Anh
: Với kế hoạch
này, không chỉ chuyêngia trongnướcmà nếu
có thể kết nối thêm chuyên gia nước ngoài
thì TP sẽ có thêm nguồn lực phát triển. Tôi
mong các thủ tục về xin visa, giấy phép lao
động cùng các quy trình thủ tục khác có thể
đơn giản hơn, có hướng dẫn cụ thể thì những
chuyên gia giỏi sẽ sẵn sàng đến.
Ở TP.HCM có rất nhiều sự lựa chọn về nhà
ở, dịch vụ, trường học, bệnh viện. Đây cũng
là TP năng động nên sẽ là nơi ưu tiên hàng
đầu của các nhànghiên cứu, trí thức, nhà khoa
học lựa chọn trở về sinh sống.
Hiện TP.HCM cũng là nơi thu hút những
người giỏi nhất, năng động nhất, sáng tạo
nhất về đây nên nguồn lực cho hoạt động
nghiên cứu khoa học là rất lớn, hoàn toàn có
thể đủ tiềm lực để sánh vai với các nhà khoa
học trên thế giới. Tôi nghĩ rất nhiều chuyên
gia, nhà khoa học cũng tin như thế.
Tôi rất tự hào là người VN và muốn đưa VN
lênbảnđồnghiên cứukhoahọc thếgiới trong
lĩnh vực mà mình nghiên cứu. Tôi tin những
nhà khoa học khác cũng có thể làmđược điều
đó và làm tốt khi có cơ chế thuận lợi, cụ thể
các quy trình, quy định thông thoáng không
chỉ trên giấy tờ.
Dù trong thời điểmnày vẫn còn nhiều điều
chưa thể như mong muốn, các chính sách
vẫn chưa đến gần hơn với chúng tôi nhưng
tôi vẫn sẽ ở đây cùng TP.HCM, chỉ với mong
muốn tạo ra nhiều giá trị cho mảnh đất này.
Đi cùng TP.HCM để cùng tạo ra nhiều giá trị
tiếpgiấcmơkhoahọc
Ý kiến
Anh
DANNY VÕ THÀNH ĐĂNG
,
kiều bào Singapore, Phó Chủ tịch
Hiệp hội Doanh nhân Việt Nam
(VN) ở nước ngoài
:
TP.HCM cầu thị
và lắng nghe
Từ khi còn là du học sinh tại New
Zealand, rồi lập nghiệp ở Singapore,
tôi chưa từng nghĩ mình sẽ quay về VN bởi cơ hội và môi
trường phát triển ở nước ngoài khi đó quá tốt.
Nhưng đến năm 2007, VN gia nhập Tổ chức Thương mại
Thế giới (WTO) và tôi thấy đó là một cơ hội tiềm năng cho
bản thân. Chưa kể thị trường ở VN, đặc biệt là TP.HCM với
nhiều lao động trẻ cùng nhiều cơ hội phát triển nên tôi đã trở
về với sự háo hức, quyết tâm.
Thực tế khi trở về VN, tôi cũng từng gặp khó khăn khi
nhiều cơ chế, chính sách của đất nước chưa được như mong
đợi. Nhiều ý kiến của mình cũng như của kiều bào góp ý cho
TP chưa làm được vì nhiều lý do như nguồn lực, cơ chế…
Ở thời điểm đó, điều lớn nhất níu kéo tôi ở lại với TP, với
đất nước là tình yêu. Như các kiều bào thường hay nói, chỉ
có tình yêu đủ lớn, mình mới đủ bao dung, đủ cảm thông để
góp ý và chờ TP đổi thay.
Đến nay, khi nhìn lại chặng đường 15 năm, tôi thấy
TP.HCM đang ngày càng phát triển, nhiều cơ hội mở ra
cho kiều bào… Và đó cũng là động lực để tôi cùng nhiều
kiều bào khác tiếp tục ở lại, gắn bó, đồng hành cùng sự
phát triển của TP.
Mới đây nhất, Nghị quyết 98 khi ra đời đã mở ra nhiều cơ
hội phát triển cho TP.HCM cũng như thu hút kiều bào quay
về quê hương lập nghiệp. Quan trọng là TP, đất nước vẫn
đang cầu thị, lắng nghe góp ý.
Dù vậy, tôi cho rằng TP.HCM cần truyền thông mạnh mẽ
hơn những nội dung cụ thể của Nghị quyết 98, những thay
đổi về chính sách đầu tư, kinh doanh, cơ chế thu hút nguồn
lực trí thức về đóng góp cho TP... Qua đó, giúp kiều bào hiểu,
đón nhận và thấy TP đã có thay đổi sát sườn với thực tế.
TP.HCM cũng cần định vị, xây dựng lại thương hiệu của
mình. Trong phương hướng phát triển, TP cần chọn cho mình
mũi nhọn nổi trội nhất, tạo ra “câu chuyện” để kể cho bạn bè
quốc tế nghe. Nếu làm tốt được câu chuyện định vị TP.HCM
thì kiều bào có thể dễ dàng quảng bá với bạn bè quốc tế để
thu hút nhiều hơn các nguồn lực về với TP.
Anh
KIMBLE NGÔ
,
kiều bào Canada,
nhà sáng lập
AMBlockchain
:
Cải cách môi trường
đầu tư, kinh doanh
nhiều hơn nữa
Tôi đến VN lần đầu tiên vào năm
2007 để tham gia xây dựng AIESEC
- một tổ chức dành cho sinh viên quốc tế tại Trường ĐH
RMIT ở TP.HCM.
Chuyến đi ấy như một bước ngoặt để tôi đưa ra quyết
định làm thay đổi cuộc đời mình - tôi sẽ quay về quê hương
và cùng góp sức giúp đất nước phát triển hơn.
Khi quay về, tôi thử sức ở rất nhiều lĩnh vực như làm
về mạng xã hội, công nghệ thông tin và khối startup, tìm
hiểu về blockchain. Cuối năm 2017, tôi thành lập Công ty
AMBlockchain và đảm nhận vị trí cố vấn, giúp các doanh
nghiệp hiểu về cách vận hành và lợi ích mà blockchain
mang lại.
Tôi nhận thấy một điều là môi trường kinh doanh ở VN
cần tăng tính minh bạch, pháp luật cần quy định rõ ràng
hơn nữa. Nhiều nhà đầu tư Việt kiều muốn làm ăn tại VN
nhưng họ còn chần chừ vì có những rào cản.
Vì thế, mục tiêu của tôi là giúp mọi người hiểu biết về
blockchain, ngăn chặn các ý đồ xấu trong giao dịch, giúp
môi trường kinh doanh của VN trở nên minh bạch hơn.
Từ đó, giúp VN trở thành điểm thu hút nhiều nhà đầu tư
tìm đến. Cạnh đó, tôi cũng mong muốn hỗ trợ để kiều bào
quay về quê hương nhiều hơn, qua đó nhằm thúc đẩy sự
phát triển của VN.
Trong đó, các doanh nghiệp, các tổ chức cần tổ chức các
hoạt động hội nghị giao lưu, giải đáp thắc mắc cho kiều
bào, tổ chức các lớp đào tạo tiếng Việt…Và các cơ quan
quản lý nhà nước có thể hỗ trợ về không gian tổ chức hội
nghị miễn phí, thông tin trên các phương tiện truyền thông,
hỗ trợ các thủ tục hành chính…
BẢO PHƯƠNG
ghi
cần làm gì để việc thu hút
người giỏi, trí thức thực sự
mang lại hiệu quả, là nơi
“đất lành chim đậu” cho
mọi người?
+ Trong cơ quan nhà nước,
ngoài mức lương khá thấp
thì cơ sở vật chất, phòng thí
nghiệm để triển khai nghiên
cứu cũng rất hạn chế. Trong
đó, lớn nhất có lẽ là khó có
đủ kinh phí để làm nghiên
cứu và kể cả khi có kinh phí
thì thủ tục thanh quyết toán
cũng khá phức tạp.
Bên cạnh đó, việc đánh giá
thế nào là một nghiên cứu
khoa học thành công cũng
là một rào cản. Ở VN, nếu
tôi nghiên cứu về một phác
đồ nhưng không hiệu quả thì
có thể sẽ bị đánh giá đề tài
thất bại. Còn ở nước ngoài,
kể cả phác đồ đó không hiệu
quả thì vẫn được đánh giá là
thành công nếu chất lượng
nghiên cứu tốt. Bởi nghiên cứu
khoa học thì luôn có những
rủi ro nhất định, không thể
ngay lần đầu mà có thể có
kết quả ngay.
Mong muốn của người làm
nghiên cứu, trí thức và nhà
khoa học, trên tất cả là để họ
được say mê với công việc
nghiên cứu. Để chúng tôi làm
những công việc mình thích,
được cống hiến và được nhìn
thấy ý nghĩa của những dự
án nghiên cứu, dù ở bất cứ
lĩnh vực nào. Nếu TP có cơ
chế giúp nhà khoa học làm
được những nghiên cứu có
hiệu quả thì tôi tin giới trí
thức sẽ quay về nhiều hơn
nữa. Và cơ chế đó phải thực
sự minh bạch trong quá trình
thực hiện.
Tôi cũng nghĩ rằng TP cần
sự thay đổi lớn trong đánh giá
hiệu quả công việc, sự thành
công của một dự án nghiên
cứu. Đã làm sáng tạo thì phải
có thất bại, phải có sự cạnh
tranh lành mạnh. Hơn cả,
không chỉ có sự tham gia của
khối nhà nước mà còn phải
có khối tư nhân, đảm bảo
sự đánh giá là khách quan.
Đầu tư cho khoa học có lẽ
sẽ là quyết định đầu tư khó
khăn vì sẽ không mang lại
hiệu quả kinh tế ngay tức
thời mà phải chờ đợi lâu dài.
TP.HCM hoàn toàn có thể
trở thành con chim đầu đàn
trong lĩnh vực nghiên cứu
khoa học không chỉ ở VN
mà còn trong khu vực nếu
TP nhìn tới những giá trị xa
hơn, có hỗ trợ thiết thực, lâu
dài, hiệu quả và thiết lập các
cơ chế, chương trình để kết
nối đa ngành, đa lĩnh vực và
đầu tư có trọng điểm.
Để ai cũng muốn
ở lại làm việc
. Như vậy, vấn đề cần thiết
ở đây là phải làm sao để các
chính sách có thể được thực
thi hiệu quả nhất?
động thiết thực
+ Khi Nghị quyết 98/2023
được đi vào vận hành, tức là
TP.HCM đã có thêm lợi thế
cạnh tranh hơn rất nhiều so
với các tỉnh, thành khác. Do
vậy, TPcần sớmcó các hướng
dẫn cụ thể để hiệu quả chính
sách tốt hơn. Có như thế thì
các nhà đầu tư lớn mới sẵn
sàng tham gia cùng. Trong
lĩnh vực củamình, tôi ước tính
trong năm năm đầu tiên, kinh
phí mà Trường ĐH Sydney
đầu tư khoảng 45 triệu đô la
Úc là không hề nhỏ.
Trong Nghị quyết 98 có
Điều 8 đề cập tới một số
cơ chế, miễn thuế thu nhập
doanh nghiệp, thuế thu nhập
cá nhân cho chuyên gia, nhà
khoa học, người có tài năng
đặc biệt, cá nhân khởi nghiệp
sáng tạo nhưng khi văn phòng
được mở ở TP.HCM, chúng
tôi kỳ vọng nó sẽ được hiện
thực hóa nhanh chóng trong
thời gian tới.
Hoạt động nghiên cứu
khoa học không sinh lợi
nhuận nhưng buộc phải trả
thuế. Nếu tiền thuế đó có thể
cho phép nhà khoa học được
nghiên cứu đầu tư vào hoạt
động nghiên cứu thì sẽ mang
lại lợi ích cho TP.
Tới đây, chúng tôi sẽ thực
hiệnmột nghiên cứu trong lĩnh
vực bệnh lao với khoản kinh
phí là 15 triệu USD, mang
lại lợi ích rất lớn cho người
dân. Tôi nghĩ những nghiên
cứu đó nên được miễn đánh
thuế như đã đề cập trongNghị
quyết 98. Và tôi mong khi đã
có cơ chế rồi thì hướng dẫn
cũng cần có sớm và rõ ràng
hơn, như vậy sẽ thu hút được
nhiều nguồn lực hơn cho TP.
Rõ ràng là chính quyền
TP.HCM đã rất cởi mở. Để
các nhà khoa học có thể có
các đóng góp thiết thực, tôi
nghĩ TP cần có các đặt hàng
cụ thể để nhà khoa học có thể
định hướng nghiên cứu của
họ và hiến kế cho TP.
. Xin cảm ơn bà.•
TP cần những chính sách thật sự cụ thể để thu hút
và giữ chân người giỏi. Ảnh: TTXVN
