45
Xuân
Giáp Thìn 2024
D
ù có chức năng làm đẹp
cho đời nhưng ngành
công nghiệp thời trang
cũng góp phần không
nhỏ trong việc gây tổn hại đến môi
trường nước, đất và không khí.
Lượng khí thải carbon, hóa chất và
các bãi rác áo quần, phụ kiện thời
trang sản sinh từ ngành này hằng
năm vẫn là gánh nặng. Vì lẽ đó, việc
đi tìm các “chất liệu xanh” để sản
xuất và tiêu dùng lâu dài trong thời
trang là vô cùng quan trọng.
Chất liệu xanh là gì?
Sử thi
Ramayana
nổi tiếng của người
Ấn Độ có một chi tiết đáng chú ý:
Khi bị lưu đày vào rừng 14 năm,
Hoàng tử Rama và Công chúa Sita
đã cởi bỏ lụa là, mặc áo vỏ cây. Đó
chính làhànhđộng chọn lựa chất liệu
xanh
đầu tiên để
tránh
tổn hại đến môi trường - một trong
những phương thức biểu hiện đạo đức
của nhân vật. Quả vậy, vải tự nhiên
làm từ thực vật luôn là ưu tiên của các
nhà thiết kế (NTK) và sản xuất thời
trang từ xưa đến nay nhằm giảm thiểu
tổn thương cho môi trường. Loại vải
này còn có độ bền cao, có thể tái chế
hoặc tự phân hủy sinh học.
Gần đây, bông hữu cơ dần thay thế
cho bông truyền thống. Bởi lẽ bông
truyền thống được trồng nhiều lần
trên cùng một vùng đất, khiến đất
mất đi giá trị dinh dưỡng. Trong khi
đó, bông hữu cơ được trồng luân
canh trên nhiều mảnh đất, sử dụng
hạt giống tự nhiên và nói không
với hóa chất hay thuốc trừ sâu. Các
loài cây có thể phát triển trên đất ít
dinh dưỡng, ít khát nước và hấp thụ
nhiều carbonic từ khí quyển như gai
dầu, tre, đay, lanh, bạch đàn... cũng
được trồng nhiều hơn để phục vụ cho
thời trang bền vững. Không chỉ có
vậy, ngành thời trang còn chú trọng
đến việc tạo ra các chất liệu vải bán
tổng hợp, vải tái chế như polyester,
nylon…
Nếu trong nhiều thập niên trước, các
sản phẩm thời trang có nguồn gốc từ
động vật như da trăn, da cá sấu, da
beo, lông cừu... được xem là sành
điệu và sang trọng thì ngày nay, việc
sử dụng các chất liệu này đang bị lên
án mạnh mẽ vì phạm vào đạo luật
nhân đạo với động vật.
Lan tỏa giá trị xanh
của thời trang Việt
Là một xứ sở nông nghiệp nhiệt
đới, Việt Nam có khá nhiều chất
liệu xanh cho thời trang.
Trong khoảng ba thập
niên trở lại đây, các
NTK Việt Nam đã
chú ý phát triển hai
đặc tính quan trọng
của thời trang là
bản sắc và bền
vững. Việc tìm về
các chất liệu dân
tộc như thổ cẩm,
lãnh, tơ... cho thấy
quyết tâm khẳng định
giá trị cao và đa dạng của
thời trang Việt Nam.
Bên cạnh đó, các không gian thời
trang đề cao môi sinh và truyền cảm
hứng bảo vệ môi trường cho khán
giả đã được triển khai như chương
trình “Cát Tiên - Bốn mùa xanh lá”
(NTK Minh Hạnh, tháng 5-2023),
“Lụa Bảo Lộc và thổ cẩm Lâm
Đồng” (NTK Minh Hạnh, tháng 12-
2019), “Lãnh Mỹ A - Báu vật nghìn
năm” (NTK Võ Việt Chung, tháng
11-2019)... Các NTK trẻ đương đại
như Lâm Gia Khang, Chung Thanh
Phong, Đỗ Mạnh Cường, Hồ Trần
Dạ Thảo... cũng ngày càng hướng
đến thời trang bền vững trong các bộ
sưu tập hoặc tuần lễ thời trang.
Tính đến thời điểm hiện tại, các chất
liệu xanh gây được tiếng vang
trong ngành thời trang Việt
có thể kể đến là lãnh Mỹ
A, tơ khóm Cầu Đúc, tơ
chuối Musa, sợi tơ dứa
Ecosoi, lụa tơ tằm Bảo
Lộc, lụa tơ sen Mỹ Đức...
Lãnh Mỹ A vốn là tơ lụa
thủ công ở vùng Tân Châu
(An Giang), sau đó được
nhuộm bằng mủ của trái mặc
nưa. Thành phẩm lãnh có màu
đen bóng, tạo cảm giác bền chắc và
sang trọng. NTK Võ Việt Chung đã
được UNESCO vinh danh là “Người
có công khôi phục và phát triển chất
liệu truyền thống lãnh Mỹ A” vào
năm 2007.
Những ngày cuối tháng 9-2023,
tỉnh Hậu Giang tràn đầy sinh khí với
Festival áo bà ba, quy tụ rất đông du
khách trong và ngoài nước. Lần đầu
tiên chiếc áo bà ba được may từ chất
liệu tơ khóm Cầu Đúc mềm mịn,
không nhăn và có tính thẩm mỹ cao
được giới thiệu. Một lần nữa, NTK
Minh Hạnh chứng minh được khả
năng sáng tạo và tư duy văn minh
trong thiết kế và ứng dụng may mặc.
Quần áo thân thiện với môi trường
không chỉ giúp giảm tải gánh nặng ô
nhiễm cho Trái đất mà còn thực sự
quan trọng đối với sức khỏe của người
sử dụng, bởi nó cũng tương tự như các
sản phẩm chăm sóc da và thực phẩm,
ở rất gần và tác động trực tiếp đếnmỗi
người chúng ta hằng ngày, hằng giờ
.
Trong khoảng ba thập
niên trở lại đây, các
nhà thiết kế Việt Nam
đã chú ý phát triển hai
đặc tính quan trọng
của thời trang là bản
sắc và bền vững.
Khái niệm thời trang
sinh thái, thời trang
xanh, thời trang có
ý thức... đã trở nên
quen thuộc hơn trong
vài thập niên gần đây.
Phương Dung
Xanh
Việt
trang p ục
cho
Lễ hội Festival áo bà ba tại Hậu Giang hồi tháng 9-2023. Ảnh: PD
Pll'PLIN
' '
I
•
